Pełny tekst orzeczenia

84/2/B/2006

POSTANOWIENIE
z dnia 21 lutego 2006 r.
Sygn. akt Tw 59/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miejskiej w Łomiankach o stwierdzenie zgodności:
art. 73 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.) z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE:

Wnioskiem z 8 grudnia 2005 r. Rada Miejska w Łomiankach zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie, że art. 73 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 ze zm.; dalej: przepisy wprowadzające) jest niezgodny z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 stycznia 2006 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, przez: wskazanie umocowanego przedstawiciela do reprezentowania Rady Miejskiej w Łomiankach przed Trybunałem Konstytucyjnym, doręczenie trzech egzemplarzy uchwały Rady Miejskiej w Łomiankach z 15 września 2005 r. (Nr XXXIV/230/2005) oraz trzech kopii wniosku.
Pismem z 31 stycznia 2006 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktów normatywnych (ich części) z aktami normatywnymi mającymi wyższą moc prawną w hierarchicznie zbudowanym systemie źródeł prawa. Jednakże legitymacja tych podmiotów została – w porównaniu z uprawnieniami przysługującymi podmiotom wymienionym w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji – ograniczona przez ustrojodawcę w ten sposób, że przedmiotem wniosku mogą być tylko takie przepisy, które dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Wola rady (sejmiku) jako organu kolegialnego znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy, zaś treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z sesji rady (sejmiku). Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu (por. postanowienia z: 16 stycznia 2001 r., sygn. T 55/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 29; 10 października 2001 r., sygn. T 41/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 51; 10 marca 2004 r., sygn. Tw 30/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 9).
Trybunał Konstytucyjny wszczyna postępowanie na podstawie wniosku pochodzącego od uprawnionego podmiotu. Wniosek taki spełnia dwojaką funkcję. Po pierwsze, inicjuje postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym – a przynajmniej, w przypadku wniosku pochodzącego od podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji – tzw. wstępne rozpoznanie, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK). Po drugie, wyznacza granice orzekania (art. 66 ustawy o TK). Wymagania formalne, jakie musi spełniać wniosek, określa art. 32 ustawy o TK, a w zakresie w nim nieuregulowanym – przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 20 ustawy o TK). W konsekwencji wniosek powinien zawierać: 1) wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny, 2) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części, 3) sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części, 4) uzasadnienie postawionego zarzutu, z powołaniem dowodów na jego poparcie.
Kwestia, czy wniosek odpowiada wymaganiom ustawowym i czy pochodzi od uprawnionego podmiotu, podlega badaniu w postępowaniu przed Trybunałem już w fazie wstępnego rozpoznania (art. 36 ust. 1 ustawy o TK). Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, a nie od osoby, która go sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Uzasadnia to konieczność dołączenia do wniosku odpisu uchwały tego organu. Treść uchwały i wniosku musi być zbieżna, ale nie znaczy to, że sprecyzowane w ustawie o TK wymagania co do treści wniosku odnoszą się także do uchwały. Minimalna zbieżność, która musi cechować wniosek i uchwałę, obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego wyższego rzędu (wzorzec kontroli), którym w przypadku ustawy może być Konstytucja lub ratyfikowana umowa międzynarodowa (por. powołane wyżej postanowienie z 10 marca 2004 r. sygn. Tw 30/03). Uchwała może zawierać także dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (pełnomocnika czy organ władzy wykonawczej w jednostce samorządu terytorialnego), zobligowany przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do sporządzenia wniosku, złożenia go w Trybunale Konstytucyjnym czy reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż powierzenie wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi, nie wpływa na ocenę legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, bowiem w dalszym ciągu tylko organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego jest uprawniony do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm. Biorąc powyższe pod uwagę, wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały podjętej uprzednio przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, nie może być uznane, na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy o TK, za pismo skutecznie wszczynające postępowanie przed Trybunałem.

2. Rada Miejska w Łomiankach podjęła 15 września 2005 r. uchwałę Nr XXXIV/230/2005 w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Jednocześnie na mocy § 2 tejże uchwały, powierzyła jej wykonanie Burmistrzowi Miasta i Gminy Łomianki. Rozstrzygnięcie takie oznacza, że zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, przysługujące Radzie Miejskiej w Łomiankach uprawnienie do sporządzenia, podpisania i złożenia wniosku w sprawie hierarchicznej kontroli norm, przekazano organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast, jak wynika z akt rozpatrywanej sprawy, z wnioskiem Rady Miejskiej w Łomiankach, sporządzonym na podstawie przywołanej wyżej uchwały, wystąpił Przewodniczący Rady Miejskiej w Łomiankach.
Mając na względzie powyższe ustalenia, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że wyłącznie Burmistrz Miasta i Gminy Łomianki (lub osoba przez niego umocowana) mógłby, działając na podstawie § 2 uchwały Rady Miejskiej w Łomiankach, wystąpić z wnioskiem do Trybunału w zakresie w niej wskazanym. W świetle art. 191 ust. 1 pkt 3 ustawy zasadniczej wniosek podpisany i złożony w Trybunale Konstytucyjnym przez Przewodniczącego Rady Miejskiej w Łomiankach należy zatem uznać za pochodzący od podmiotu nieuprawnionego, który bez należytego umocowania w uchwale, realizuje wolę Rady Miejskiej w Łomiankach. Okoliczność ta stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu.

3. Trybunał Konstytucyjny zwraca również uwagę, że zgodnie z § 1 uchwały, Rada Miejska w Łomiankach wnosi o stwierdzenie zgodności z Konstytucją art. 73 ust. 4 przepisów wprowadzających. Uchwały tej nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku o kontrolę konstytucyjności norm, złożonego do Trybunału Konstytucyjnego 8 grudnia 2005 r.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w uchwale tej nie sformułowano zarzutu niezgodności kwestionowanego przepisu z wyraźnie wskazanym przepisem (przepisami) Konstytucji jako wzorcem kontroli. Niesprecyzowanie w uchwale, które przepisy ustawy zasadniczej zostały naruszone, uniemożliwia zbadanie zgodności, bowiem Trybunał nie jest uprawniony do swoiście rozumianego zastępowania wnioskodawcy w ustaleniu podstawy kontroli zaskarżonych norm. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że skonkretyzowanie wzorców kontroli, tzn. oznaczenie art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, nastąpiło dopiero we wniosku z 8 grudnia 2005 r., złożonym do Trybunału przez Przewodniczącego Rady Miejskiej w Łomiankach.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza również, że Rada Miejska w Łomiankach zdecydowała w uchwale o poddaniu kontroli wyłącznie art. 73 ust. 4 przepisów wprowadzających, natomiast wniosek, złożony przez Przewodniczącego Rady Miejskiej w Łomiankach, rozszerzył przedmiot kontroli o art. 73 ust. 1 tejże ustawy.
Trybunał Konstytucyjny przypomina zatem, że przedstawiciel wnioskodawcy, również podmiot sporządzający czy podpisujący wniosek, jest zobowiązany do działania w granicach i w zakresie udzielonego mu umocowania. Nie posiada kompetencji do samodzielnego kształtowania tak wzorców, jak i przedmiotu kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
Gdyby zatem nie zaistniała przesłanka odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu, wskazana w pkt 2 niniejszego postanowienia, to na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, należałoby stwierdzić, że rozpatrywany wniosek w zakresie, w jakim samoistnie określa zarówno podstawy kontroli kwestionowanego przepisu, jak i rozszerza przedmiot kontroli, pochodzi od podmiotu nieuprawnionego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.