Pełny tekst orzeczenia

17/2/A/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 8 lutego 2007 r.
Sygn. akt SK 58/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Marian Grzybowski
Marek Kotlinowski
Jerzy Stępień – sprawozdawca
Bohdan Zdziennicki,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 lutego 2007 r., wniosku Prokuratora Generalnego o rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lipca 2006 r., sygn. akt SK 58/03 (Dz. U. Nr 141, poz. 1009), „poprzez wyjaśnienie, że punkt II tego orzeczenia, stwierdzający utratę mocy obowiązującej przepisu art. 263 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.), dotyczy wyłącznie części tego przepisu obejmującej zwrot «a także z powodu innych istotnych przeszkód, których usunięcie było niemożliwe» w zakresie, w jakim odnosi się on do postępowania przygotowawczego”,

p o s t a n a w i a:

na podstawie art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2005 r. Nr 169, poz. 1417), odmówić wyjaśnienia wątpliwości co do treści części II wyroku z dnia 24 lipca 2006 r., sygn. akt SK 58/03 (Dz. U. Nr 141, poz. 1009; OTK ZU nr 7/A/2006, poz. 85).

UZASADNIENIE

1. Pismem z 8 lutego 2007 r. Prokurator Generalny wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego o rozstrzygniecie wątpliwości co do treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 lipca 2006 r., sygn. SK 58/03, „poprzez wyjaśnienie, że punkt II tego orzeczenia, stwierdzający utratę mocy obowiązującej przepisu art. 263 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.), dotyczy wyłącznie części tego przepisu obejmującej zwrot «a także z powodu innych istotnych przeszkód, których usunięcie było niemożliwe» w zakresie, w jakim odnosi się on do postępowania przygotowawczego”.
W części II wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że „Art. 263 § 4 ustawy wskazanej w części I traci moc obowiązującą z upływem 6 (sześciu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z 8 sierpnia 2006 r., numer 141, pod pozycją 1009. Tym samym uznany za niekonstytucyjny przepis art. 263 § 4 k.p.k. traci swą moc obowiązującą 8 lutego 2007 r.
W wyniku prac legislacyjnych, 12 stycznia 2007 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, w tym dokonał zmiany treści art. 263 § 4 k.p.k. oraz dodał do tego artykułu § 4 lit. a. Celem zmian było dostosowanie tych unormowań do zakresu stwierdzonej niekonstytucyjności ww. przepisu w dotychczasowym brzmieniu. Senat nie wniósł do uchwalonej ustawy poprawek. Ustawa ta zostanie opublikowana 8 lutego 2007 r. w Dzienniku Ustaw. Zgodnie z jej art. 2 vacatio legis wynosi 7 dni. Zdaniem Prokuratora Generalnego przez okres tygodnia – wobec braku nowego, zmienionego uregulowania zawartego w art. 263 § 4 k.p.k. – do czynności przedłużania okresu tymczasowego aresztowania przewidzianych w tym przepisie będzie miała zastosowanie dotychczasowa regulacja z konsekwencjami wywołanymi stwierdzoną przez Trybunał Konstytucyjny jej niezgodnością z Konstytucją.
Sposób zastosowania przez sądy art. 263 § 4 k.p.k. uzależniony będzie od wykładni tego przepisu, której wyniki ulegną zmianie na skutek obowiązywania orzeczenia TK. Brzmienie sentencji wyroku Trybunału, w szczególności części II, wywołuje – zdaniem Prokuratora Generalnego – wątpliwości co do treści zawartego w nim rozstrzygnięcia, gdyż wykładnia językowa tej części wyroku prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw traci swą moc cały przepis art. 263 § 4. Uwzględnienie takiej wykładni treści wyroku Trybunału z 24 lipca 2006 r. może wywołać skutek w postaci odmowy wydania przez sąd postanowienia o przedłużeniu aresztu w przypadku przewidzianym w art. 263 § 4 k.p.k., w okresie od czasu utraty mocy obowiązującej przepisu – tj. od 8 lutego 2007 r., do czasu wejścia wżycie nowej regulacji zmieniającej jego treść – tj. do 15 lutego 2007 r.

2. Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 74 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) „Na wniosek uczestnika postępowania skład orzekający Trybunału, który wydał orzeczenie, na posiedzeniu niejawnym rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści” (ust. 1). „Jeżeli wniosku o wyjaśnienie wątpliwości nie może rozpoznać skład orzekający wskazany w ust. 1, wniosek powinien być rozpoznany przez taki sam skład” (ust. 2).

Wyrokiem z 24 lipca 2006 r. w sprawie połączonych skarg konstytucyjnych, sygn. SK 58/03, Trybunał Konstytucyjny w części I wyroku orzekł, że: „Art. 263 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.), w części obejmującej zwrot: «a także z powodu innych istotnych przeszkód, których usunięcie było niemożliwe» w zakresie, w jakim odnosi się do postępowania przygotowawczego, jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji”.
W części II wyroku Trybunał orzekł, że: „Art. 263 § 4 ustawy wskazanej w części I traci moc obowiązującą z upływem 6 (sześciu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”.
Przesłanką postępowania, w trybie art. 74 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, jest istnienie wątpliwości co do treści orzeczenia. W doktrynie prawa konstytucyjnego wskazuje się, że przesłanką postępowania jest istnienie obiektywnych, a nie ściśle subiektywnych wątpliwości wnioskodawcy co do znaczenia orzeczenia. Wykładnia nie może także stanowić ponownego merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Można natomiast przyjąć, że przyczynę i potrzebę wykładni może stanowić niejasność lub nieprecyzyjność pewnych sformułowań zawartych w orzeczeniu (por. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 222).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego żadna z powyższych przesłanek w odniesieniu do treści wyroku w sprawie sygn. SK 58/03 nie zachodzi.
Z treści wyroku wynika wyraźnie, że niekonstytucyjność objętego nim przepisu odnosi się wyłącznie do zakresu określonego w części I wyroku a nie do całego art. 263 § 4 k.p.k. Skoro w części II wyroku mowa jest o odroczeniu utraty mocy obowiązującej, jest oczywiste, że utrata ta nie może odnosić się do innego zakresu normy prawnej niż ten, który został przez Trybunał uznany za niezgodny z Konstytucją i określony w części I wyroku.
Takie rozumienie treści sentencji wyroku znajduje pełne potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku stanowiącego jego integralną część.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.