Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przy udziale –

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania K. Z. (K. Z.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 7 listopada 2012r. sygn. akt XI U 139/12

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

/-/ SSA W.Nowakowski /-/ SSA M.Małek - Bujak /-/ SSA W.Bzibziak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 73/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 grudnia 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił ubezpieczonemu K. Z. prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na niespełnienie żadnego z warunków wymienionych w art. 2
pkt 1-6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych
( Dz. U. Nr 120, poz. 1252) oraz na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001).

Organ rentowy ustalił, że ubezpieczony ukończył 56 lat i posiada 39 lat, 3 miesiące
i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a rozwiązanie jego stosunku zatrudnienia nastąpiło z powodu likwidacji stanowiska pracy, a nie z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się zmiany decyzji i przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia, podnosząc, iż organ rentowy nie wziął pod uwagę,
że likwidacja jego stanowiska pracy wiązała się z likwidacją zakładu pracy, w którym pracował.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2012r. (sygn. akt XI U 139/12) Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 14 października 2011r.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne, poczynione na podstawie akt rentowych i zeznań świadka J. G..

K. Z., ur. (...) złożył w dniu 13 października 2011r. wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu 39 lat, 3 miesiące i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 15 marca 2010r. do 1 kwietnia 2011r. w Firmie Produkcyjno-Handlowo-Usługowej (...) w T. na stanowisku magazynier - sprzedawca. Ze świadectwa pracy wynika, że stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. z powodu likwidacji stanowiska pracy
z przyczyn ekonomicznych. W okresie od 12 kwietnia 2011r. do 11 kwietnia 2012r. ubezpieczony pobierał zasiłek dla bezrobotnych; nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny propozycji zatrudnienia.

Pracodawca ubezpieczonego - J. G. - prowadził działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej od 2002r. do 31.03.2012r. w zakresie handlu materiałami budowlanymi. Na początku działalności miał jedną hurtownię w T., przy ul. (...), następnie przejął magazyn w R., a w 2009r. - magazyn
w T. przy ul. (...). Do prowadzenia tych hurtowni zatrudniał 11 pracowników. Hurtownię w R. J. G. prowadził jedynie 2 lata i zlikwidował około 2008r., a towar przeniósł do pozostałych dwu hurtowni; wszyscy pracownicy zatrudnieni
w R. zostali zwolnieni. W hurtowni przy ul. (...) było zatrudnionych 5 osób, a w hurtowni przy ul. (...)- 3 osoby. Pod koniec 2010r. J. G. utracił płynność finansową z uwagi na brak zapłaty należności za kilka wystawionych faktur. Sytuację pogorszyła dodatkowo duża konkurencja na rynku sprzedaży materiałów budowlanych oraz zbliżająca się zima, kiedy następuje spadek zapotrzebowania na materiały budowlane. Wówczas to J. G. podjął decyzję o likwidacji działalności gospodarczej, uznając,
że nie będzie już w stanie odzyskać płynności finansowej, zwłaszcza, że komornik, który prowadził egzekucję jego wierzytelności, umorzył postępowanie egzekucyjne z uwagi na nieściągalność długów.

Proces likwidacyjny J. G. rozpoczął od zamknięcia hurtowni przy
ul. (...). Dwie osoby zatrudnione w tej hurtowni na stanowiskach: ekspedientka-sprzątaczka i kierowca-magazynier zostały zwolnione z dniem 31 grudnia 2010r.,
a ubezpieczony K. Z. odszedł z dniem 1 kwietnia 2011r. Pozostali dwaj pracownicy, tj. sprzedawczyni i kierowca wózka widłowego zostali przeniesieni do hurtowni na ul. (...) i zatrudnieni na tych samych stanowiskach. J. G. prowadził działalność gospodarczą do 31 marca 2012r. W hurtowni przy ul. (...) były wyprzedawane materiały budowlane będące na stanie tej hurtowni i przeniesione z hurtowni przy ul. (...). W 2011r. i 2012r. J. G. zamawiał wprawdzie materiały budowlane, ale jedynie według zleceń klientów i w celu wyprzedaży resztek posiadanych materiałów budowlanych. Lata 2011-2012 zostały zamknięte stratą około 100.000 zł. Pracownicy zatrudnieni w hurtowni przy ul. (...) byli zwalniani sukcesywnie; dwaj pracownicy odeszli w 12/2011r., a pozostali trzej, tj. sprzedawczyni, magazynier i księgowa pozostali do marca 2012r., tj. do likwidacji hurtowni.

Z dniem 31 marca 2012r. J. G. wykreślił wpis w ewidencji działalności gospodarczej i do chwili obecnej działalności gospodarczej nie podjął.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny oraz w powołaniu na art. 2 ust. 1 pkt 6 w/w ustawy, którego treść przytoczył Sąd I instancji, wywiódł, że spór między stronami dotyczył rozumienia pojęcia „likwidacja pracodawcy”. Organ rentowy twierdził, że rozwiązanie stosunku pracy K. Z. nastąpiło wskutek likwidacji stanowiska pracy,
a nie z powodu likwidacji pracodawcy w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 1 pkt 6 w/w ustawy. Pełnomocnik ubezpieczonego twierdził natomiast, że likwidacja stanowiska ubezpieczonego była początkiem procesu likwidacji pracodawcy, tj. firmy prowadzonej przez J. G..

Sąd Okręgowy uznał stanowisko pełnomocnika ubezpieczonego za trafne, podzielając jego argumentację, co do rozumienia pojęcia „likwidacja pracodawcy”. Zakończenie działalności gospodarczej oznacza trwale zaprzestanie wykonywania tej działalności,
co przejawia się wykreśleniem działalności z ewidencji. Likwidacja oznacza jednak pewien proces, a więc jest rozłożona w czasie. Uznał, iż likwidacja pracodawcy ubezpieczonego rozpoczęła się już w chwili likwidacji hurtowni przy ul. (...), a zakończyła się z chwilą wykreślenia przez J. G. działalności gospodarczej z ewidencji.

Uwzględniając powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczony spełnił wymogi przewidziane w art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. i uzyskał prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia następnego po złożeniu wniosku.

Apelację od wyroku wywiódł organ rentowy.

Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału wskutek ustalenia przez Sąd faktów nie mających oparcia
w zebranym materiale dowodowym, tj. ustalenia, że do rozwiązania stosunku pracy łączącego odwołującego z jego ostatnim pracodawcą - J. G. doszło wskutek likwidacji pracodawcy, podczas gdy w rzeczywistości przyczyną rozwiązania stosunku pracy była likwidacja stanowiska pracy oraz naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 2 ust. 1
pkt 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych przez niewłaściwe zastosowanie, pomimo, że stan faktyczny sprawy nie pozwala na przyjęcie, że odwołujący spełnił przesłanki wynikające z tego przepisu.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu wskazał, że Sąd I instancji, dokonując ustaleń faktycznych, pominął dowód z kluczowych dokumentów - świadectwa pracy i oświadczenie pracodawcy
o rozwiązaniu umowy o pracę (nie wyjaśniając przy tym powodów takiej decyzji ) i oparł swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na zeznaniach świadka - J. G., bezkrytycznie przyjmując przy tym stanowisko pełnomocnika odwołującego, jakoby przyczyną rozwiązania stosunku pracy była likwidacja pracodawcy.

W ocenie apelującego, Sąd Okręgowy bezzasadnie przyjął, że proces likwidacyjny pracodawcy - J. G. rozpoczął się jeszcze przed zwolnieniem odwołującego,
na co, poza zeznaniami świadka J. G., nie zostało przeprowadzone żadne postępowanie dowodowe. Uszło uwadze Sądu, że ostatni pracodawca odwołującego jest osobą fizyczną, a zatem nie można mówić o jego likwidacji, i to nawet w przypadku, gdyby wyrejestrował działalność gospodarczą (w takim wypadku zakończenie stosunku pracy możliwe jest tylko ze względu na likwidację stanowiska pracy, a nie pracodawcy).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Zasadny jest zarzut organu rentowego, że Sąd I instancji dokonał wadliwych ustaleń faktycznych, co doprowadziło w konsekwencji do niewłaściwego zastosowania prawa materialnego, tj. art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych - skoro bowiem w rzeczywistości nie doszło do rozwiązana stosunku pracy z powodu likwidacji pracodawcy, brak było podstaw do przyznania świadczenia w oparciu o ten przepis.

Trafnie podniósł apelujący, że nie można przyjąć, iż powód zwolnienia odwołującego podany w świadectwie pracy, a wcześniej w wypowiedzeniu pracodawcy, tj. likwidacja stanowiska pracy, był nieprawdziwy, skoro w stosownym czasie tak właśnie został określony przez pracodawcę, a odwołujący go nie kwestionował. Przeciwne ustalenia Sądu poczynione zostały w oparciu o zeznania pracodawcy, który stwierdził, że świadectwa przygotowywała księgowa, ale on nie pamiętał na jakiej podstawie były zwolnienia - chyba likwidacji zakładu pracy. W następnym akapicie protokołu zeznań stwierdził, iż można powiedzieć, że „zarówno pracownicy z ul. (...), jak i z ul. (...) byli zwalniani z tej samej podstawy - likwidacji stanowisk ich pracy”. Sąd I instancji nie wyjaśnił tej rozbieżności.

Niezależnie od powyższego, podnieść należy, że o likwidacji pracodawcy nie można mówić wówczas, gdy jest nim osoba fizyczna. Przedsiębiorca może zakończyć
i wyrejestrować działalność gospodarczą, co nie oznacza, że przestaje istnieć, jako podmiot zatrudniający pracowników. Osoby zatrudnione nie są pracownikami działalności gospodarczej, którą prowadzi osoba fizyczna, ale pracownikami tej osoby . Zakończenie działalności gospodarczej jest z całą pewnością uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, zatem rozwiązanie stosunku pracy z tej przyczyny może uprawniać do świadczenia przedemerytalnego, o ile spełnione są pozostałe przesłanki wymienione
w ustawie z 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych.

Sąd Apelacyjny podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 września 2001r. I PKN 830/00, a powołany przez organ rentowy, że wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy w rozumieniu art. 41 ¹ k.p. Podmiotem zatrudniającym pracowników jest przedsiębiorca - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, nie zaś „działalność gospodarcza” lub miejsce jej prowadzenia - zakład pracy w znaczeniu przedmiotowym.

Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny uznał argumentację podniesioną w apelacji organu rentowego za zasadną i w oparciu o przepis art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

/-/ SSA W.Nowakowski /-/ SSA M.Małek - Bujak /-/ SSA W.Bzibziak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR