Pełny tekst orzeczenia

120/3/B/2008



POSTANOWIENIE

z dnia 4 marca 2008 r.

Sygn. akt Ts 232/07





Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Pawła Rolińskiego sprawie zgodności:

1) art. 247 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz art. 32 Konstytucji;

3) art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz z art. 32, art. 33 ust. 1, art. 47, art. 48 ust. 2, art. 52 ust. 1, art. 72 ust. 1 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej Pawła Rolińskiego, złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 11 października 2007 r., wniesiono o stwierdzenie, że art. 247 § 1 pkt 3 (oznaczony w skardze jako „art. 247 § 1 ust. 3”) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) jest niezgodny z art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącego niezgodność z Konstytucją polega na tym, że wskazany przepis ordynacji podatkowej „wyklucza obowiązek wnikliwego zbadania przez niezawisły sąd prezentowanych przez strony sporu interpretacji przepisu prawa”. Jest to niezgodne z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej i płynącą z niej zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. W opinii skarżącego kwestionowany przepis pozbawia też stronę prawa do „sprawiedliwego sądu”.

Zarzuty skargi odnosiły się także do art. 6 ust. 4 oraz art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.). Według skarżącego pierwszy z wymienionych przepisów jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz art. 32 Konstytucji, ponieważ podejmowana w oparciu o niego decyzja o ustaleniu podatku „jest uznaniowa”. Z kolei drugi ze wskazanych przepisów jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz z art. 32, art. 33 ust. 1, art. 47, art. 48 ust. 2, art. 52 ust. 1, art. 72 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 3 ust. 1, art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 1 Konwencji o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526, ze zm.). O sprzeczności art. 6 ust. 5 ustawy z 26 lipca 2001 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi oraz z określonymi przepisami Konwencji o Prawach Dziecka przesądza – w opinii skarżącego – to, że „wskazana w ustawie definicja osoby samotnie wychowującej dziecko może wykluczyć jej stosowanie wobec osób stanu wolnego wychowujących dzieci wspólnie z drugim rodzicem i wspólnie z nim zamieszkującym”.



Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym.



W zeznaniu podatkowym za 1999 rok skarżący wykazał należny podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 34.280,90 zł. Dokonując rozliczenia podatku w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, odliczył od dochodu kwotę renty w wysokości 9000 zł. Pierwszy Urząd Skarbowy w Gdańsku nie uwzględnił wskazanej w zeznaniu renty i decyzją z 13 marca 2002 r. określił wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1999 rok w kwocie 37 880,90 zł, zaległość podatkową w kwocie 3600 zł oraz odsetki w wysokości 2700,60 zł. W wyniku złożonego przez skarżącego odwołania, Izba Skarbowa w Gdańsku w dniu 8 lipca 2002 r. uchyliła w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazała sprawę do ponownego rozpatrzenia. Na skutek ponownego rozpatrzenia sprawy Pierwszy Urząd Skarbowy w Gdańsku nie kwestionował już zasadności odliczenia z tytułu renty lecz odmówił skarżącemu prawa do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania przewidzianej dla osób samotnie wychowujących dzieci i decyzją z 15 kwietnia 2003 r. na nowo określił wysokość zobowiązania podatkowego skarżącego. Od powyższej decyzji skarżący wniósł odwołanie, jednak uczynił to z przekroczeniem terminu. W konsekwencji Izba Skarbowa najpierw odmówiła przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, a następnie stwierdziła uchybienie terminowi do wniesienia odwołania. Tym samym decyzja z 15 kwietnia 2003 r. stała się ostateczna. Następnie skarżący złożył wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku 4 września 2003 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, a następnie – w wyniku złożonego przez skarżącego środka odwoławczego – decyzją z 31 grudnia 2003 r. utrzymał w mocy decyzję z 4 września 2003 r. Nie zgadzając się ze stanowiskiem Izby Skarbowej, skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który wyrokiem z 14 marca 2006 r. skargę oddalił (sygn. akt I SA/Gd 112/04). Złożona od przedmiotowego wyroku skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego także została oddalona wyrokiem NSA z 13 czerwca 2007 r. (sygn. akt II FSK 1126/06).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 grudnia 2007 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej, przez doręczenie pięciu kopii decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 4 września 2003 r. (nr BW/4117-0023/03/TN), pięciu kopii decyzji Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z 15 kwietnia 2003 r. (nr PD2/4110-0016/03) oraz wskazanie wolności lub praw konstytucyjnych naruszonych przez art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 5 zaskarżonej ustawy, a także wskazanie sposobu ich naruszenia. Zarządzenie zostało doręczone pełnomocnikowi 17 grudnia 2007 r., a zatem siedmiodniowy termin na uzupełnienie braków skargi upłynął 24 grudnia 2007 r.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego wniesienie uwarunkowane zostało szeregiem przesłanek wynikających z art.79 ust. 1 Konstytucji i uszczegółowionych przepisami ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Zgodnie ze wskazanymi regulacjami przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie przepis, w oparciu o który sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych wolnościach lub prawach. Przy czym na skarżącym spoczywa nie tylko obowiązek wskazania naruszonych konstytucyjnych wolności lub praw, ale także wykazania, że źródłem tego naruszenia jest wadliwa konstrukcja przepisu będącego podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w jego sprawie.

Kierowana do Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna podlega – zgodnie z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym – wstępnemu rozpoznaniu, którego celem jest zbadanie czy spełnia stawiane jej przez Konstytucję i ustawę o Trybunale Konstytucyjnym wymogi. W szczególności Trybunał Konstytucyjny jest zobowiązany do ustalenia czy zaskarżone w skardze przepisy stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, czy i w jaki sposób doszło do naruszenia wskazanych przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw, a także czy skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną. Analiza taka jest niemożliwa bez zbadania przez TK wszystkich zapadłych w sprawie rozstrzygnięć.

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania złożona skarga nie odpowiadała warunkom formalnym z uwagi na niezałączenie niektórych rozstrzygnięć zapadłych w sprawie oraz ze względu na niewskazanie konstytucyjnych wolności lub praw naruszonych przez zaskarżone przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skarżący nie określił też sposobu ich naruszenia. Na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym pełnomocnik skarżącego został wezwany do ich usunięcia w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia. Zarządzenie zostało doręczone 17 grudnia 2007 r. W ustawowym terminie 7 dni wskazane braki skargi konstytucyjnej nie zostały usunięte.



W tym stanie rzeczy, z uwagi na niewykonanie w terminie zarządzenia wzywającego do uzupełnienia braków formalnych, należało na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym odmówić jej nadania dalszego biegu.