Pełny tekst orzeczenia

131/4/B/2008

POSTANOWIENIE
z dnia 25 stycznia 2008 r.
Sygn. akt Tw 43/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Bohdan Zdziennicki,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji w sprawie zgodności:
poz. 15 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 września 2007 r. w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 178, poz. 1251) z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 3 czerwca 2005 r. o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 132, poz. 1108, ze zm.),

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

UZASADNIENIE

Rada Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (dalej: Rada PIIiT), wnioskiem z 12 listopada 2007 r., zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie stwierdzenia zgodności poz. 15 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 września 2007 r. w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 178, poz. 1251; dalej: załącznik do rozporządzenia w sprawie listy spółek) z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 3 czerwca 2005 r. o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 132, poz. 1108, ze zm.; dalej: ustawa o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa).
We wniosku zarzucono, że zaliczenie Telekomunikacji Polskiej S.A. do spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (pkt 15 załącznika do rozporządzenia w sprawie listy spółek) narusza art. 8 ust. 1 ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa, bowiem Telekomunikacja Polska S.A. nie odpowiada żadnemu z kryteriów enumeratywnie wymienionych w tym przepisie. Wnioskodawca, powołując się na decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z 9 listopada 2006 r. (DRTD-SMP-6043-9/06(34), stwierdza, że posiadaczem „infrastruktury telekomunikacyjnej umożliwiającej przesyłanie sygnałów publicznej radiofonii i telewizji między nadawcą a siecią nadajników na obszarze obejmującym co najmniej 70% terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 8 ust. 1 pkt 9 ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa) jest natomiast TP Emitel, spółka z o.o. z siedzibą w Krakowie, umieszczona w załączniku do rozporządzenia w sprawie listy spółek pod poz. 12. W rozumieniu powołanej wyżej ustawy dwie (lub więcej) spółki mogą być jednocześnie posiadaczami tej samej infrastruktury (telekomunikacyjnej, kolejowej). Jednak – w ocenie Rady PIIiT – fakt, iż TP Emitel jest spółką zależną od Telekomunikacji Polskiej S.A. nie ma w przedmiotowym zakresie znaczenia prawnego, bowiem Telekomunikacja Polska S.A. nie jest posiadaczem infrastruktury, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 9 ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skuteczne wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie wniosku możliwe jest jedynie wówczas, gdy złożony wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu. W rozpatrywanej sprawie uznanie podmiotu za uprawniony do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm uzależnione jest od spełnienia przesłanki podmiotowej – wniosek pochodzi od podmiotu wskazanego w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji oraz przedmiotowej – kwestionowany przez wnioskodawcę akt normatywny należy do spraw objętych jego zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
W myśl art. 36 ustawy o TK wniosek pochodzący od organu lub organizacji wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji jest kierowany do sędziego Trybunału Konstytucyjnego w celu wstępnego rozpoznania. Wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia, spowodowanej brakiem legitymacji do złożenia wniosku (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Tym samym procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny. Przyjąć zatem należy, że w trakcie wstępnego rozpoznania badaniu podlega nie tylko spełnienie wymagań stawianych pismom procesowym, ale także – a nawet przede wszystkim – kwestia, czy podmiot występujący z wnioskiem spełnia kryteria uzasadniające zaliczenie go do kręgu organów lub organizacji wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji oraz czy wskazane przez ten podmiot przepisy prawa lub postanowienia statutu rzeczywiście potwierdzają związek między zakresem działania danego podmiotu a zaskarżoną regulacją. Ponadto, wstępne rozpoznanie służy eliminacji wniosków „oczywiście bezzasadnych” (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Dopiero spełnienie wszystkich wskazanych przesłanek skutkuje nadaniem wnioskowi dalszego biegu.

2. Wnioskodawca twierdzi, że reprezentowana przez niego Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji jest ogólnokrajową organizacją zawodową, działającą na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych (Dz. U. Nr 35, poz. 195, ze zm.), co uprawnia go do złożenia wniosku w sprawie hierarchicznej kontroli norm, zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wyjaśniał rozumienie terminu „organizacja zawodowa” (zob. postanowienia z: 8 stycznia 2002 r., T 64/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 58; 26 marca 2003 r., Tw 60/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 10; 8 grudnia 2004 r., Tw 43/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 275; 8 września 2005 r., Tw 34/05, OTK ZU nr 5/B/2005, poz. 187; 6 grudnia 2006 r., Tw 55/05, OTZ ZU nr 6/B/2006, poz. 257).
Trybunał Konstytucyjny w szczególności przypomina, że Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji była wnioskodawcą w sprawie Tw 65/02, zakończonej postanowieniem z 18 czerwca 2003 r. nieuwzględniającym zażalenia na postanowienie z 4 marca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi (OTK ZU nr 2/B/2003 r., poz. 75 i 74). W powołanych wyżej orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny, po zbadaniu statusu prawnego Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, stwierdził, że wnioskodawca nie jest organizacją zawodową w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, a w konsekwencji nie jest podmiotem uprawnionym do wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Rozpatrując niniejszy wniosek, Trybunał Konstytucyjny w pełni podtrzymuje stanowisko przedstawione w postanowieniach wydanych w sprawie Tw 65/02.
Argument Rady PIIiT, zgodnie z którym Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji jest organizacją zawodową w rozumieniu prawa wspólnotowego (np. wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 13 grudnia 2006 r. w sprawie Abad Perez przeciwko Rada i Komisja, sygn. akt T. 304/01), nie implikuje zmiany interpretacji art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji. Jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 maja 2005 r. (K. 18/04, OTK ZU nr 5/A/2005, poz. 49) „(...) sprzeczność taka (tzn. między regulacjami prawa Unii a postanowieniami konstytucyjnymi) nie może być w polskim systemie prawnym w żadnym razie rozwiązywana przez uznanie nadrzędności normy wspólnotowej w relacji do normy konstytucyjnej”.

3. Trybunał Konstytucyjny przypomina także, że do zakresu jego kompetencji należy kontrola hierarchicznej zgodności aktów normatywnych, a więc aktów generalnych i abstrakcyjnych. Żądanie wnioskodawcy, by Trybunał orzekł o zgodności pkt 15 załącznika do rozporządzenia w sprawie listy spółek, w brzmieniu: „Telekomunikacja Polska S.A.”, zakłada w istocie nie tyle przeprowadzenie kontroli norm, ile zbadanie stanu faktycznego, w jakim znajduje się Telekomunikacja Polska S.A., pod kątem oceny, czy podmiot ten spełnia kryteria określone w art. 8 ust. 1 ustawy o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa. Jak podkreśla Rada PIIiT, w art. 8 ust. 1 powołanej ustawy jedynie pkt 9, w brzmieniu: „szczególne uprawnienia Skarbu Państwa, o których mowa w art. 2-6, przysługują Skarbowi Państwa wyłącznie w spółkach mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które są posiadaczami infrastruktury telekomunikacyjnej umożliwiającej przesyłanie sygnałów publicznej radiofonii i telewizji między nadawcą a siecią nadajników na obszarze obejmującym co najmniej 70% terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” może stanowić wzorzec kontroli umieszczenia na liście spółek Telekomunikacji Polskiej S.A.
Trybunał Konstytucyjny nie dysponuje środkami prawnymi, których zastosowanie pozwoliłoby orzekać w wyżej wyznaczonych granicach zaskarżenia. Jednocześnie skorzystanie z instrumentarium właściwego przy realizacji funkcji kontroli norm wyklucza posłużenie się nim dla zbadania niniejszej sprawy (tzn. przeprowadzenia wieloaspektowej analizy spełnienia lub niespełnienia kryteriów ustawowych przez Telekomunikację Polską S.A.).
Ustawa zasadnicza przyznała Trybunałowi Konstytucyjnemu status „sądu prawa”. Tym samym Trybunał nie może rozstrzygać o celowości rozwiązań przyjętych przez organ tworzący prawo, w szczególności zaś działać jak „sąd faktu”, weryfikujący ustalenia faktyczne, które przesądziły o obowiązywaniu regulacji prawnej, kwestionowanej w rozpatrywanym wniosku.

Mając na względzie przesłankę niedopuszczalności wydania orzeczenia, o której mowa w art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.