SK 22/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
82/5/A/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 27 maja 2009 r.
Sygn. akt SK 22/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Stanisław Biernat
Zbigniew Cieślak
Maria Gintowt-Jankowicz
Ewa Łętowska – sprawozdawca,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 maja 2009 r., wniosku Henryka Pietruszkiewicza, Joanny Kubach oraz Jerzego Pietruszkiewicza o wstrzymanie wykonania postanowienia zawartego w punkcie IV wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 maja 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07, I ACz 690/07), złożonego w związku ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności:
art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim uzależnia dopuszczalność zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji innego niż postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji, od tego czy w sprawie przysługuje skarga kasacyjna, z art. 78 i art. 176 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
I
1. W związku ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 78 i art. 176 Konstytucji, skarżący, pismem z 27 października 2008 r., skierowali do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o wstrzymanie wykonania postanowienia zawartego w punkcie IV wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 maja 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07, I ACz 690/07). Na podstawie powołanego postanowienia Sąd Apelacyjny w Szczecinie zasądził od skarżących (pozwanych-powodów wzajemnych) na rzecz powoda-pozwanego wzajemnego kwotę 1 200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania odwoławczego.
2. Jak podnoszą skarżący w uzasadnieniu wniosku, za wydaniem postanowienia tymczasowego przemawia istnienie ważnego interesu skarżących. Wykonanie postanowienia Sądu Apelacyjnego mogłoby spowodować nieodwracalne skutki wiążące się z istotnym dla skarżących uszczerbkiem majątkowym. Z uwagi na złą sytuację majątkową skarżący nie są w stanie uiścić dobrowolnie kwoty wskazanej w postanowieniu, co niewątpliwie spowoduje wszczęcie w stosunku do nich postępowania egzekucyjnego i dodatkowe obciążenie kosztami tego postępowania.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania wyroku, decyzji lub innego orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, może zostać wydane, jeżeli wykonanie tego orzeczenia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny albo inny ważny interes skarżącego.
Skarga konstytucyjna ma charakter uzupełniający wobec innych środków ochrony wolności i praw człowieka i obywatela. Tym bardziej charakter taki przyznać trzeba postanowieniu tymczasowemu o wstrzymaniu lub zawieszeniu wykonania orzeczenia. Środek ten na etapie poprzedzającym merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy powinien być wykorzystywany jedynie wyjątkowo. Określone ustawowo przesłanki jego zastosowania muszą być interpretowane ściśle. Wynika to z samej roli Trybunału, jako „sądu nad prawem” oraz z przyjętej w naszym systemie konstrukcji skargi konstytucyjnej, która nie jest skierowana bezpośrednio przeciwko orzeczeniu zapadłemu w sprawie skarżącego, ale przeciwko przepisowi stanowiącemu podstawę wydania tego orzeczenia (zob. postanowienie z 26 września 2001 r., sygn. SK 28/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 7).
2. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstawy do skorzystania z możliwości przewidzianej w art. 50 ust. 1 ustawy o TK.
Skarga dotyczy zbadania zgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim uzależnia dopuszczalność zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji innego niż postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji, od tego czy w sprawie przysługuje skarga kasacyjna, z art. 78 i art. 176 Konstytucji. Na podstawie kwestionowanego przepisu odrzucono zażalenie skarżących na postanowienie o kosztach postępowania odwoławczego, zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego. Sąd Apelacyjny, odrzucając zażalenie, w uzasadnieniu swojego postanowienia z 25 sierpnia 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07) stwierdził, że na postanowienia sądu drugiej instancji o kosztach procesu nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (powołał się przy tym na postanowienie SN z 12 października 2007 r., sygn. akt IV CZ 28/07, OSNC nr 2/2008, poz. 29, Biuletyn SN nr 11/2007, poz. 15).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przedmiot zaskarżenia wskazuje, że w sytuacji potwierdzenia zarzutów skargi, pełną ochronę (także w sensie restytucyjnym) interesów skarżących stwarza mechanizm określony w art. 190 ust. 4 Konstytucji. Przytoczone przez skarżącego argumenty nie uzasadniają oceny, że skutki wywołane kwestionowaną decyzją mają charakter nieodwracalny. Wskazane okoliczności niniejszej sprawy nie dają zatem dostatecznej podstawy do wydania postanowienia tymczasowego.
Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
z dnia 27 maja 2009 r.
Sygn. akt SK 22/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Stanisław Biernat
Zbigniew Cieślak
Maria Gintowt-Jankowicz
Ewa Łętowska – sprawozdawca,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 maja 2009 r., wniosku Henryka Pietruszkiewicza, Joanny Kubach oraz Jerzego Pietruszkiewicza o wstrzymanie wykonania postanowienia zawartego w punkcie IV wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 maja 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07, I ACz 690/07), złożonego w związku ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności:
art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim uzależnia dopuszczalność zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji innego niż postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji, od tego czy w sprawie przysługuje skarga kasacyjna, z art. 78 i art. 176 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
I
1. W związku ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 78 i art. 176 Konstytucji, skarżący, pismem z 27 października 2008 r., skierowali do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o wstrzymanie wykonania postanowienia zawartego w punkcie IV wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 21 maja 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07, I ACz 690/07). Na podstawie powołanego postanowienia Sąd Apelacyjny w Szczecinie zasądził od skarżących (pozwanych-powodów wzajemnych) na rzecz powoda-pozwanego wzajemnego kwotę 1 200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania odwoławczego.
2. Jak podnoszą skarżący w uzasadnieniu wniosku, za wydaniem postanowienia tymczasowego przemawia istnienie ważnego interesu skarżących. Wykonanie postanowienia Sądu Apelacyjnego mogłoby spowodować nieodwracalne skutki wiążące się z istotnym dla skarżących uszczerbkiem majątkowym. Z uwagi na złą sytuację majątkową skarżący nie są w stanie uiścić dobrowolnie kwoty wskazanej w postanowieniu, co niewątpliwie spowoduje wszczęcie w stosunku do nich postępowania egzekucyjnego i dodatkowe obciążenie kosztami tego postępowania.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania wyroku, decyzji lub innego orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, może zostać wydane, jeżeli wykonanie tego orzeczenia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny albo inny ważny interes skarżącego.
Skarga konstytucyjna ma charakter uzupełniający wobec innych środków ochrony wolności i praw człowieka i obywatela. Tym bardziej charakter taki przyznać trzeba postanowieniu tymczasowemu o wstrzymaniu lub zawieszeniu wykonania orzeczenia. Środek ten na etapie poprzedzającym merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy powinien być wykorzystywany jedynie wyjątkowo. Określone ustawowo przesłanki jego zastosowania muszą być interpretowane ściśle. Wynika to z samej roli Trybunału, jako „sądu nad prawem” oraz z przyjętej w naszym systemie konstrukcji skargi konstytucyjnej, która nie jest skierowana bezpośrednio przeciwko orzeczeniu zapadłemu w sprawie skarżącego, ale przeciwko przepisowi stanowiącemu podstawę wydania tego orzeczenia (zob. postanowienie z 26 września 2001 r., sygn. SK 28/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 7).
2. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstawy do skorzystania z możliwości przewidzianej w art. 50 ust. 1 ustawy o TK.
Skarga dotyczy zbadania zgodności art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim uzależnia dopuszczalność zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji innego niż postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji, od tego czy w sprawie przysługuje skarga kasacyjna, z art. 78 i art. 176 Konstytucji. Na podstawie kwestionowanego przepisu odrzucono zażalenie skarżących na postanowienie o kosztach postępowania odwoławczego, zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego. Sąd Apelacyjny, odrzucając zażalenie, w uzasadnieniu swojego postanowienia z 25 sierpnia 2008 r. (sygn. akt I ACa 744/07) stwierdził, że na postanowienia sądu drugiej instancji o kosztach procesu nie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (powołał się przy tym na postanowienie SN z 12 października 2007 r., sygn. akt IV CZ 28/07, OSNC nr 2/2008, poz. 29, Biuletyn SN nr 11/2007, poz. 15).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przedmiot zaskarżenia wskazuje, że w sytuacji potwierdzenia zarzutów skargi, pełną ochronę (także w sensie restytucyjnym) interesów skarżących stwarza mechanizm określony w art. 190 ust. 4 Konstytucji. Przytoczone przez skarżącego argumenty nie uzasadniają oceny, że skutki wywołane kwestionowaną decyzją mają charakter nieodwracalny. Wskazane okoliczności niniejszej sprawy nie dają zatem dostatecznej podstawy do wydania postanowienia tymczasowego.
Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.