Pełny tekst orzeczenia

92/2/B/2009


POSTANOWIENIE
z dnia 11 marca 2009 r.
Sygn. akt Ts 21/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz – przewodniczący
Ewa Łętowska – sprawozdawca
Mirosław Granat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 stycznia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tomasza Kotali,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej, sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego – Tomasza Kotali, zakwestionowana została zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 91b ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.), w brzmieniu nadanym temu przepisowi przez art. 1 pkt 34 lit. a ustawy z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845). Zakwestionowanemu unormowaniu Karty Nauczyciela skarżący zarzucił niezgodność z art. 2, art. 30 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze unormowanie Karty Nauczyciela.
Wykonując powyższe zarządzenie, pełnomocnik skarżącego skierował pismo, w którym ponownie wskazał na naruszenie: prawa do godności, jej poszanowania i ochrony przez władze publiczne (art. 30 Konstytucji); równości wobec prawa i prawa do równego traktowania przez organy władzy publicznej oraz zakazu dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji); nakazu urzeczywistniania sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji).
Postanowieniem z 14 stycznia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. W uzasadnieniu orzeczenia zważono, że w skardze nie wskazano prawa podmiotowego, które zostało naruszone ostatecznym orzeczeniem organu władzy publicznej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego powołane w skardze przepisy Konstytucji nie mogły stanowić samodzielnych wzorców kontroli. Skarżący – wywiedziono ponadto – nie spełnił przesłanki, o której mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie, stwierdzając, że złożona skarga zawierała wszystkie wymagane prawem elementy, w szczególności, że wskazano w niej naruszone prawa, a także obszernie uzasadniono, na czym naruszenie to miało polegać. Skarżący wyraził pogląd, że specyfiką przepisów Konstytucji jest ich ogólny charakter i nie można oczekiwać od niego wskazywania innych przepisów niż art. 2, art. 30 i art. 32 Konstytucji tylko dlatego, że nie są one dostatecznie szczegółowe. W zażaleniu podjęto także polemikę z wywodami zwartymi w wyroku z 8 września 2005 r. (P 17/04, OTK ZU nr 8/A/2005, poz. 90).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Złożone zażalenie w żadnej mierze nie wykazało okoliczności, które mogłyby skutkować jego uwzględnieniem.
Odniesienie się do treści poszczególnych zarzutów musi zostać poprzedzone wywodami dotyczącymi zasady skargowości obowiązującej w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Zgodnie z art. 66 ustawy o TK „Trybunał orzekając jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi”. Zasada ta wymaga, aby sam skarżący określił akt normatywny lub jego część, które są przedmiotem postępowania. Trybunał nie może z urzędu rozszerzyć tak wskazanego przedmiotu kontroli. Istotne jest przy tym, że niemożliwość działania Trybunału ex officio jest aktualna we wszystkich stadiach postępowania przed tym organem. Stąd należy przyjąć, że podmiot występujący z zażaleniem na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sam określa granice, w ramach których sprawa podlega rozpoznaniu.
Niezwykle istotną kwestią jest przy tym funkcja, jaką pełni ten środek odwoławczy. Jak wynika z treści art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK, na postanowienie w sprawie nienadania skardze dalszego biegu wnioskodawcy przysługuje zażalenie do Trybunału w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Przedmiotem zażalenia jest wydane w ramach wstępnej kontroli postanowienie dotyczące oceny strony formalnej skargi. Ze względu na to, że w przepisie tym stanowi się o postanowieniu „w sprawie nienadania dalszego biegu” skardze, należy uznać, że zażalenie może odnosi się jedynie do przedstawionych przez Trybunał Konstytucyjny argumentów przemawiających za negatywną oceną formalnej strony skargi. Zażalenie w żadnej mierze nie może więc być wykorzystywane do formułowania ocen, postulatów i polemik z Trybunałem. Takie postępowanie musi zostać każdorazowo ocenione jako niepodważenie zasadności argumentacji zawartej w zaskarżonym postanowieniu i skutkować będzie nieuwzględnieniem zażalenia.
Przystępując do oceny pierwszego zarzutu tego środka odwoławczego, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ani skarga, ani odpowiedź na zarządzenie wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi nie zawierały prawidłowego określenia sposobu naruszenia praw skarżącego. Trybunał Konstytucyjny w orzecznictwie dotyczącym zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady poszanowania godności człowieka oraz zasady równości wielokrotnie zwracał uwagę, że prawidłowe sformułowanie zarzutu naruszenia art. 2, art. 30, art. 32 Konstytucji musi każdorazowo zostać powiązane ze wskazaniem konkretnych praw podmiotowych przysługujących skarżącemu i dopiero w takiej korelacji niezbędne jest wykazanie naruszenia tych praw. Skarga – wbrew twierdzeniom skarżącego – nie zawierała takiego określenia, co uzasadniało odmowę nadania jej dalszego biegu na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
Skarżący w zażaleniu podniósł, że skarga zawierała wszystkie niezbędne elementy. Trybunał Konstytucyjny nie podziela tego stanowiska. Uzasadnienie skargi rozpoczyna omówienie wyroku Trybunału, w którym orzekano o uprawnieniach emerytalnych nauczycieli. Następne dwie strony tego pisma procesowego zawierają numeryczne przedstawienie tych jednostek redakcyjnych Karty Nauczyciela, które mają zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych w szkołach niepublicznych o charakterze szkół publicznych oraz tych przepisów, których nie stosuje się do przedmiotowej grupy nauczycieli. Treścią kolejnych dwóch stron skargi jest przedstawienie różnic w statusie prawnym obu grup nauczycielskich, jednakże część z tych wywodów ma charakter abstrakcyjny – nie miały one znaczenia dla sprawy skarżącego; w pozostałym zakresie skarżący poprzestaje na wyciągnięciu wniosków o dyskryminowaniu nauczycieli, nie odnosząc swych konkluzji do konstytucyjnych praw podmiotowych. Rozważaniom skargi – na co trafnie zwrócono uwagę w kwestionowanym postanowieniu – nie towarzyszy precyzyjna argumentacja, która miałaby wskazywać, w jaki sposób treść któregokolwiek z zaskarżonych przepisów Karty pozostaje w sprzeczności z treścią unormowania konstytucyjnego wyrażającego prawa podmiotowe.
Jako niemające znaczenia dla niniejszej sprawy ocenić należy wywody zażalenia dotyczące wyroku TK o sygnaturze P 17/04. Negatywna opinia skarżącego o przedstawionym w orzeczeniu stanowisku Trybunału Konstytucyjnego nie ma znaczenia dla ujemnej oceny warunków formalnych jego skargi.
Skarżący był zobowiązany do wskazania konstytucyjnych praw podmiotowych naruszonych przez treść normy podkonstytucyjnej wraz z określeniem sposobu tego naruszenia. Obowiązkowi temu nie zadośćuczynił.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że podniesione w zażaleniu racje nie podważyły argumentacji zawartej w zaskarżonym postanowieniu, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, zażalenia nie uwzględnił.