Ts 58/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 27 października 2009 r.
Sygn. akt Ts 58/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stanisława Kałuży w sprawie zgodności:
art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w związku z art. 13, art. 19 ust. 4 i art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 3 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 25 lutego 2009 r. zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w związku z art. 13, art. 19 ust. 4 i art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) w zakresie, w jakim obliguje sąd do odrzucenia zarzutów od nakazu zapłaty wniesionych przez adwokata lub radcę prawnego w przypadku niezaokrąglenia w górę (do pełnego złotego) opłaty stosunkowej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 3 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
W ocenie skarżącego zaskarżony przepis stanowi nieproporcjonalne ograniczenie praw konstytucyjnych wskazanych w art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. W dniu 1 sierpnia 2007 r. skarżący złożył zarzuty od wydanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie – Wydział I Cywilny nakazu zapłaty z 13 lipca 2007 r. Postanowieniem z 3 września 2007 r. Sąd Okręgowy w Krakowie –Wydział I Cywilny odrzucił wniesione przez skarżącego zarzuty jako nienależycie opłacone (sygn. akt I NC 137/07). Zażalenie na powyższe postanowienie Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny oddalił postanowieniem z 7 stycznia 2008 r. (sygn. akt A Cz 1311/07). Postanowienie tegoż sądu zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 25 listopada 2008 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Przesłanką odmowy nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej jest zbędność orzekania. Kwestionowane przez skarżącego regulacje ustawowe były już bowiem przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli.
Wyrokiem z 17 listopada 2008 r. w sprawie o sygnaturze SK 33/07 (OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji.
W kwestii konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Trybunał wypowiadał się również w wyrokach z: 28 maja 2009 r., P 87/08 (OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72) oraz 14 września 2009 r., SK 47/07 (OTK ZU nr 8/A/2009, poz. 122).
We wskazanych wyrokach Trybunał Konstytucyjny, odwołując się do poglądów wyrażonych we wcześniejszych orzeczeniach, stwierdził między innymi, że nie można mówić o nadmiernym rygoryzmie, jeżeli strona postępowania zastąpiona jest w postępowaniu przed sądem powszechnym przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego. Z samej bowiem istoty zastępstwa procesowego wypełnianego przez profesjonalnego pełnomocnika wynika uprawnione założenie, że pełnomocnik ten będzie działał fachowo, zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą oraz należytą starannością. Dopuszczalność stosowania surowszego rygoru w odniesieniu do pism procesowych, obarczonych brakami formalnymi, wnoszonych przez pełnomocników procesowych będących profesjonalistami została potwierdzona w orzecznictwie Trybunału (por. wyroki TK z: 12 września 2006 r., SK 21/05, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 103; 20 grudnia 2007 r., P 39/06, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 161).
Istotnego novum, uzasadniającego nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu, nie może stanowić wskazanie przez skarżącego naruszenia zasady proporcjonalności wynikającej z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten, co prawda nie stanowił wzorca kontroli we wskazanych wyżej rozstrzygnięciach, niemniej należy podkreślić, że w wyroku SK 33/07 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż kwestionowany przez skarżącego art. 1302 § 3 k.p.c. nie stanowi nadmiernego, czyli nieproporcjonalnego ograniczenia prawa do sądu: „rygoryzm przewidziany dla pism procesowych wnoszonych przez profesjonalnego pełnomocnika, ustanowiony w art. 1302 § 3 k.p.c., nie może być uznany za nadmierny”.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 76).
Należy również podkreślić, że w trybie skargi konstytucyjnej – co wynika jednoznacznie z art. 79 ust. 1 Konstytucji – nie można badać zgodności kwestionowanych aktów normatywnych z umowami międzynarodowymi (zob. wyrok z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2). Skarga konstytucyjna nie służy bowiem ochronie praw i wolności, które swoje zakorzenienie znajdują w innych aktach normatywnych niż Konstytucja. Wynika stąd oczywisty wniosek, że wzorcem kontroli w skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania nie może być Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Tym samym, biorąc pod uwagę unormowanie art. 39 ust. 1 pkt 1 oraz art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
z dnia 27 października 2009 r.
Sygn. akt Ts 58/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stanisława Kałuży w sprawie zgodności:
art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w związku z art. 13, art. 19 ust. 4 i art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 3 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 25 lutego 2009 r. zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w związku z art. 13, art. 19 ust. 4 i art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) w zakresie, w jakim obliguje sąd do odrzucenia zarzutów od nakazu zapłaty wniesionych przez adwokata lub radcę prawnego w przypadku niezaokrąglenia w górę (do pełnego złotego) opłaty stosunkowej, jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 3 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
W ocenie skarżącego zaskarżony przepis stanowi nieproporcjonalne ograniczenie praw konstytucyjnych wskazanych w art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. W dniu 1 sierpnia 2007 r. skarżący złożył zarzuty od wydanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie – Wydział I Cywilny nakazu zapłaty z 13 lipca 2007 r. Postanowieniem z 3 września 2007 r. Sąd Okręgowy w Krakowie –Wydział I Cywilny odrzucił wniesione przez skarżącego zarzuty jako nienależycie opłacone (sygn. akt I NC 137/07). Zażalenie na powyższe postanowienie Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny oddalił postanowieniem z 7 stycznia 2008 r. (sygn. akt A Cz 1311/07). Postanowienie tegoż sądu zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 25 listopada 2008 r.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Przesłanką odmowy nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej jest zbędność orzekania. Kwestionowane przez skarżącego regulacje ustawowe były już bowiem przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli.
Wyrokiem z 17 listopada 2008 r. w sprawie o sygnaturze SK 33/07 (OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji.
W kwestii konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Trybunał wypowiadał się również w wyrokach z: 28 maja 2009 r., P 87/08 (OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72) oraz 14 września 2009 r., SK 47/07 (OTK ZU nr 8/A/2009, poz. 122).
We wskazanych wyrokach Trybunał Konstytucyjny, odwołując się do poglądów wyrażonych we wcześniejszych orzeczeniach, stwierdził między innymi, że nie można mówić o nadmiernym rygoryzmie, jeżeli strona postępowania zastąpiona jest w postępowaniu przed sądem powszechnym przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego. Z samej bowiem istoty zastępstwa procesowego wypełnianego przez profesjonalnego pełnomocnika wynika uprawnione założenie, że pełnomocnik ten będzie działał fachowo, zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą oraz należytą starannością. Dopuszczalność stosowania surowszego rygoru w odniesieniu do pism procesowych, obarczonych brakami formalnymi, wnoszonych przez pełnomocników procesowych będących profesjonalistami została potwierdzona w orzecznictwie Trybunału (por. wyroki TK z: 12 września 2006 r., SK 21/05, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 103; 20 grudnia 2007 r., P 39/06, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 161).
Istotnego novum, uzasadniającego nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu, nie może stanowić wskazanie przez skarżącego naruszenia zasady proporcjonalności wynikającej z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten, co prawda nie stanowił wzorca kontroli we wskazanych wyżej rozstrzygnięciach, niemniej należy podkreślić, że w wyroku SK 33/07 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż kwestionowany przez skarżącego art. 1302 § 3 k.p.c. nie stanowi nadmiernego, czyli nieproporcjonalnego ograniczenia prawa do sądu: „rygoryzm przewidziany dla pism procesowych wnoszonych przez profesjonalnego pełnomocnika, ustanowiony w art. 1302 § 3 k.p.c., nie może być uznany za nadmierny”.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 76).
Należy również podkreślić, że w trybie skargi konstytucyjnej – co wynika jednoznacznie z art. 79 ust. 1 Konstytucji – nie można badać zgodności kwestionowanych aktów normatywnych z umowami międzynarodowymi (zob. wyrok z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004, poz. 2). Skarga konstytucyjna nie służy bowiem ochronie praw i wolności, które swoje zakorzenienie znajdują w innych aktach normatywnych niż Konstytucja. Wynika stąd oczywisty wniosek, że wzorcem kontroli w skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania nie może być Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Tym samym, biorąc pod uwagę unormowanie art. 39 ust. 1 pkt 1 oraz art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.