Ts 219/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
74/2/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 17 marca 2009 r.
Sygn. akt Ts 219/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zarządu Głównego PTTK w Warszawie w sprawie zgodności:
1) art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 oraz w związku z art. 21 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 7 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 21 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji;
3) art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
1) podjąć zawieszone postępowanie;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 28 września 2007 r. skarżący podniósł zarzut niezgodności art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.; dalej: ustawa z 6 lipca 2001 r.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 oraz w związku z art. 21 ust. 2 Konstytucji; art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 21 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji; art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji.
W ocenie skarżącego zaskarżone przepisy, wprowadzające ograniczenie w postaci zakazu skorzystania z nabytego roszczenia o uwłaszczenie, pozbawiły go konstytucyjnego prawa do ochrony przysługującego prawa majątkowego. Artykuł 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. narusza przysługujące skarżącemu konstytucyjne prawo do zachowania nabytego prawa podmiotowego, gdyż pozbawia go roszczenia o oddanie posiadanej nieruchomości w użytkowanie wieczyste – nabytego na podstawie przepisu art. 207 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, ze zm.), w jego brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw (Dz. U. Nr 6, poz. 70), w sytuacji, gdy nie wymagał tego ważny interes społeczny. Ponadto, wprowadzona przez ustawodawcę regulacja stwarza podstawę do różnicowania, a tym samym nierównego traktowania sytuacji prawnej podmiotów będących adresatami normy wynikającej z przepisu art. 207 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Użyty przez ustawodawcę w art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z 6 lipca 2001 r. termin „przekształcenie własnościowe” jest na tyle nieprecyzyjny, że budzi poważne wątpliwości co do intencji ustawodawcy i – w przekonaniu skarżącego – narusza zasadę poprawnej legislacji oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zbyt krótki okres vacatio legis oraz brak uregulowania statusu osób, którym przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego, a które w chwili wejścia w życie ustawy z 6 lipca 2001 r. były w trakcie postępowań sądowych zmierzających do jego ustanowienia, jest również naruszeniem art. 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z 30 maja 2007 r. (sygn. akt I ACa 127/07) – w sprawie z powództwa Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) w Warszawie przeciwko Skarbowi Państwa (reprezentowanemu przez Starostę Powiatu Leskiego i Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Górnych) o zawarcie umowy wieczystego użytkowania i przeniesienia prawa własności na skutek apelacji powoda (skarżącego) od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z 17 stycznia 2001 r. (sygn. akt I C 532/98), w wyniku rozpoznania skargi PTTK w Warszawie o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Najwyższego z 27 listopada 2003 r. (sygn. akt I CK 318/02), złożonej w trybie art. 4011 k.p.c. w oparciu o wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 kwietnia 2006 r. (SK 30/04), Sąd Apelacyjny w Rzeszowie oddalił skargę PTTK w Warszawie. Sąd zmienił również zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie w części uwzględniającej powództwo oraz w części zasądzającej od pozwanego Skarbu Państwa Starosty Powiatu Bieszczadzkiego na rzecz powoda kwotę 2 935 zł w ten sposób, że oddalił powództwo i zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa Starosty Powiatu Bieszczadzkiego kwotę 500 zł tytułem kosztów procesu; zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Górnych kwotę 375 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego oraz zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7 200 zł tytułem kosztów procesu w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania.
Skarżący wniósł ponadto o zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych od Skarbu Państwa – Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2007 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: doręczenie pięciu kopii wyroku Sądu Najwyższego z 8 lutego 2007 r. (sygn. akt I CO 17/06) oraz wskazanie, czy skarżący złożył skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. (sygn. akt I ACa 127/07). W wykonaniu zarządzenia pełnomocnik skarżącego wskazał, że w dniu 27 czerwca 2007 r. złożył od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
Postanowieniem z 19 lutego 2008 r., Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej Zarządu Głównego PTTK w Warszawie w związku z toczącym się przed Sądem Najwyższym postępowaniem w przedmiocie kasacji od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. W dwóch pismach z 7 kwietnia 2008 r. pełnomocnik skarżącego poinformował Trybunał Konstytucyjny o zakończeniu postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym oraz wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania. Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 lutego 2008 r. (sygn. akt I CSK 460/07) odrzucił skargę kasacyjną.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest nadzwyczajnym środkiem prawnym, przysługującym podmiotowi praw i wolności konstytucyjnych, naruszonych działaniami prawodawcy. Subsydiarny charakter tej instytucji opiera się na konieczności wyczerpania drogi prawnej w sprawie, której zaistnienie jest przesłanką wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego ze skargą konstytucyjną. Co istotne, przedmiotem zaskarżenia w sprawach tego typu mogą być jedynie takie przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia sądu lub organu administracji publicznej o prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Wzorcami kontroli kwestionowanych przepisów mogą być z kolei jedynie te przepisy Konstytucji (i żadnego innego aktu normatywnego), z których można dekodować prawa, wolności lub obowiązki skarżącego. Przywołane wyżej wymogi zostały sformułowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz w art. 46 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Trybunał Konstytucyjny, kierując się subsydiarnością skargi konstytucyjnej, zawiesił postępowanie w sprawie, z uwagi na wystąpienie przez skarżącego do Sądu Najwyższego ze skargą kasacyjną na ostateczne orzeczenie – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Trybunał uznał, że z uwagi na to, iż Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 lutego 2008 r. (sygn. akt I CSK 460/07) odrzucił skargę kasacyjną skarżącego, zgodnie z art. 20 ustawy o TK w związku z art. 180 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) należało podjąć zawieszone postępowanie w sprawie rozpoznania skargi konstytucyjnej.
Jak wspomniano powyżej, podstawą skargi konstytucyjnej może być tylko taki przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, który był podstawą prawną ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach skarżącego. Zdaniem skarżącego, kwestionowane przez niego przepisy legły u podstaw powołanego wyżej wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. Sąd Apelacyjny wskazał, że „przepisy ustawy z 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (…) stanowią dodatkowy argument przemawiający za szczególną ochroną zasobów przyrodniczych parków narodowych przejawiającą się w zakazie przekształceń własnościowych nieruchomości w granicach parków narodowych”. Z takiego stanowiska Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w żaden sposób nie wynika, że kwestionowane przepisy były bezpośrednią podstawą prawną jego orzeczenia. Trybunał Konstytucyjny wskazywał już w swoich orzeczeniach, że przedmiotem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej nie może być przepis aktu normatywnego, który posiłkowo został przywołany w ostatecznym orzeczeniu (por. wyrok TK z 12 grudnia 2005 r., SK 20/04, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 133). Przyjęcie odmiennego stanowiska czyniłoby ze skargi konstytucyjnej środek prawny zbliżony do actio popularis, co w oczywisty sposób byłoby sprzeczne z konstytucyjnym modelem skargi konstytucyjnej.
Podstawą prawną wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie były przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, ze zm.), które nie są przedmiotem kontroli w niniejszym postępowaniu. Zdaniem tegoż Sądu sporna działka znajdowała się w trwałym zarządzie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, a nie jest dopuszczalne współistnienie trwałego zarządu oraz użytkowania wieczystego tej samej nieruchomości. Obie formy władania nieruchomością wzajemnie się wykluczają. Z powyższego wynika, że nieprzekazanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wynikało z tego, że nieruchomość pozostawała w trwałym zarządzie. Tak więc to nie wskazane w skardze konstytucyjnej przepisy były źródłem niezrealizowania roszczeń skarżącego. Nie stanowiły one podstawy rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. W uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd wskazuje na nie jedynie jako na dodatkowy argument ograniczający przekształcenia własnościowe. Należy podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny nie dokonuje oceny trafności rozstrzygnięcia dokonanego przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, gdyż nie mieści się to w zakresie właściwości określonym przez art. 188 pkt 1-3 i art. 79 Konstytucji.
Ponadto, odnosząc się do zarzutu niekonstytucyjności art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r., Trybunał Konstytucyjny przypomina, że wzorcem kontroli w postępowaniu prowadzonym w trybie skargi konstytucyjnej może być przepis konstytucyjny, z którego wynika prawo podmiotowe. Treść art. 21 ust. 2 Konstytucji sama przez się nie formułuje jeszcze praw i wolności, pozostaje dyrektywą skierowaną do ustawodawcy zwykłego, by ten, konstruując model wywłaszczenia, zachował określone w tym przepisie zasady. Skarżący kwestionuje także zgodność art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 32 Konstytucji, czyli z zasadą równości i niedyskryminacji. Trybunał Konstytucyjny wskazuje, że przepis art. 32 Konstytucji formułuje – zgodnie z tytułem pierwszego podrozdziału drugiego rozdziału Konstytucji, w którym został umieszczony – zasadę ogólną, odnoszącą się do realizacji wolności, praw i obowiązków wymienionych w innych przepisach Konstytucji (por. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Artykuł 32 Konstytucji mógłby więc być wzorcem kontroli w postępowaniu ze skargi konstytucyjnej jedynie wówczas, gdyby był powołany jednocześnie z konkretnym przepisem gwarantującym wolność, prawo lub obowiązek konstytucyjny, co – jak wspomniano powyżej – nie miało miejsca w niniejszej sprawie.
Badając zarzut niezgodności art. 8 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny zauważa, że skarżący kwestionuje de facto konstytucyjność zaniechania ustawodawczego. Miało ono polegać – zdaniem skarżącego – na braku regulacji statusu osób, którym przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego, a które w momencie wejścia w życie ustawy z 6 lipca 2001 r. są w trakcie postępowania sądowego o ustanowienie użytkowania wieczystego. Mając na względzie zamknięty katalog kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, należy przypomnieć, że kognicja Trybunału nie obejmuje swoim zakresem kontroli zaniechania ustawodawcy w uregulowaniu pewnej kategorii spraw.
Trybunał Konstytucyjny uznaje także, że w sprawie nie zachodzi uzasadniony przypadek, o którym mowa w art. 24 ust. 2 ustawy o TK, który uprawniałby Trybunał do orzeczenia w przedmiocie zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane przepisy nie mogą być przedmiotem skargi konstytucyjnej w niniejszym postępowaniu i zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK odmawia nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 17 marca 2009 r.
Sygn. akt Ts 219/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Mazurkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zarządu Głównego PTTK w Warszawie w sprawie zgodności:
1) art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 oraz w związku z art. 21 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 7 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 21 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji;
3) art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
1) podjąć zawieszone postępowanie;
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 28 września 2007 r. skarżący podniósł zarzut niezgodności art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.; dalej: ustawa z 6 lipca 2001 r.) z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 oraz w związku z art. 21 ust. 2 Konstytucji; art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 21 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji; art. 8 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji.
W ocenie skarżącego zaskarżone przepisy, wprowadzające ograniczenie w postaci zakazu skorzystania z nabytego roszczenia o uwłaszczenie, pozbawiły go konstytucyjnego prawa do ochrony przysługującego prawa majątkowego. Artykuł 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. narusza przysługujące skarżącemu konstytucyjne prawo do zachowania nabytego prawa podmiotowego, gdyż pozbawia go roszczenia o oddanie posiadanej nieruchomości w użytkowanie wieczyste – nabytego na podstawie przepisu art. 207 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, ze zm.), w jego brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw (Dz. U. Nr 6, poz. 70), w sytuacji, gdy nie wymagał tego ważny interes społeczny. Ponadto, wprowadzona przez ustawodawcę regulacja stwarza podstawę do różnicowania, a tym samym nierównego traktowania sytuacji prawnej podmiotów będących adresatami normy wynikającej z przepisu art. 207 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Użyty przez ustawodawcę w art. 2 w związku z art. 1 pkt 5 ustawy z 6 lipca 2001 r. termin „przekształcenie własnościowe” jest na tyle nieprecyzyjny, że budzi poważne wątpliwości co do intencji ustawodawcy i – w przekonaniu skarżącego – narusza zasadę poprawnej legislacji oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zbyt krótki okres vacatio legis oraz brak uregulowania statusu osób, którym przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego, a które w chwili wejścia w życie ustawy z 6 lipca 2001 r. były w trakcie postępowań sądowych zmierzających do jego ustanowienia, jest również naruszeniem art. 2 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z 30 maja 2007 r. (sygn. akt I ACa 127/07) – w sprawie z powództwa Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) w Warszawie przeciwko Skarbowi Państwa (reprezentowanemu przez Starostę Powiatu Leskiego i Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Górnych) o zawarcie umowy wieczystego użytkowania i przeniesienia prawa własności na skutek apelacji powoda (skarżącego) od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z 17 stycznia 2001 r. (sygn. akt I C 532/98), w wyniku rozpoznania skargi PTTK w Warszawie o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Najwyższego z 27 listopada 2003 r. (sygn. akt I CK 318/02), złożonej w trybie art. 4011 k.p.c. w oparciu o wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 kwietnia 2006 r. (SK 30/04), Sąd Apelacyjny w Rzeszowie oddalił skargę PTTK w Warszawie. Sąd zmienił również zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie w części uwzględniającej powództwo oraz w części zasądzającej od pozwanego Skarbu Państwa Starosty Powiatu Bieszczadzkiego na rzecz powoda kwotę 2 935 zł w ten sposób, że oddalił powództwo i zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa Starosty Powiatu Bieszczadzkiego kwotę 500 zł tytułem kosztów procesu; zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Górnych kwotę 375 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego oraz zasądził od PTTK w Warszawie na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7 200 zł tytułem kosztów procesu w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania.
Skarżący wniósł ponadto o zwrot kosztów postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych od Skarbu Państwa – Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2007 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: doręczenie pięciu kopii wyroku Sądu Najwyższego z 8 lutego 2007 r. (sygn. akt I CO 17/06) oraz wskazanie, czy skarżący złożył skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. (sygn. akt I ACa 127/07). W wykonaniu zarządzenia pełnomocnik skarżącego wskazał, że w dniu 27 czerwca 2007 r. złożył od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
Postanowieniem z 19 lutego 2008 r., Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej Zarządu Głównego PTTK w Warszawie w związku z toczącym się przed Sądem Najwyższym postępowaniem w przedmiocie kasacji od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. W dwóch pismach z 7 kwietnia 2008 r. pełnomocnik skarżącego poinformował Trybunał Konstytucyjny o zakończeniu postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym oraz wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania. Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 lutego 2008 r. (sygn. akt I CSK 460/07) odrzucił skargę kasacyjną.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest nadzwyczajnym środkiem prawnym, przysługującym podmiotowi praw i wolności konstytucyjnych, naruszonych działaniami prawodawcy. Subsydiarny charakter tej instytucji opiera się na konieczności wyczerpania drogi prawnej w sprawie, której zaistnienie jest przesłanką wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego ze skargą konstytucyjną. Co istotne, przedmiotem zaskarżenia w sprawach tego typu mogą być jedynie takie przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia sądu lub organu administracji publicznej o prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Wzorcami kontroli kwestionowanych przepisów mogą być z kolei jedynie te przepisy Konstytucji (i żadnego innego aktu normatywnego), z których można dekodować prawa, wolności lub obowiązki skarżącego. Przywołane wyżej wymogi zostały sformułowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz w art. 46 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Trybunał Konstytucyjny, kierując się subsydiarnością skargi konstytucyjnej, zawiesił postępowanie w sprawie, z uwagi na wystąpienie przez skarżącego do Sądu Najwyższego ze skargą kasacyjną na ostateczne orzeczenie – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Trybunał uznał, że z uwagi na to, iż Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 lutego 2008 r. (sygn. akt I CSK 460/07) odrzucił skargę kasacyjną skarżącego, zgodnie z art. 20 ustawy o TK w związku z art. 180 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) należało podjąć zawieszone postępowanie w sprawie rozpoznania skargi konstytucyjnej.
Jak wspomniano powyżej, podstawą skargi konstytucyjnej może być tylko taki przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, który był podstawą prawną ostatecznego orzeczenia o prawach lub wolnościach skarżącego. Zdaniem skarżącego, kwestionowane przez niego przepisy legły u podstaw powołanego wyżej wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 30 maja 2007 r. Sąd Apelacyjny wskazał, że „przepisy ustawy z 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (…) stanowią dodatkowy argument przemawiający za szczególną ochroną zasobów przyrodniczych parków narodowych przejawiającą się w zakazie przekształceń własnościowych nieruchomości w granicach parków narodowych”. Z takiego stanowiska Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w żaden sposób nie wynika, że kwestionowane przepisy były bezpośrednią podstawą prawną jego orzeczenia. Trybunał Konstytucyjny wskazywał już w swoich orzeczeniach, że przedmiotem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej nie może być przepis aktu normatywnego, który posiłkowo został przywołany w ostatecznym orzeczeniu (por. wyrok TK z 12 grudnia 2005 r., SK 20/04, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 133). Przyjęcie odmiennego stanowiska czyniłoby ze skargi konstytucyjnej środek prawny zbliżony do actio popularis, co w oczywisty sposób byłoby sprzeczne z konstytucyjnym modelem skargi konstytucyjnej.
Podstawą prawną wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie były przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, ze zm.), które nie są przedmiotem kontroli w niniejszym postępowaniu. Zdaniem tegoż Sądu sporna działka znajdowała się w trwałym zarządzie Bieszczadzkiego Parku Narodowego, a nie jest dopuszczalne współistnienie trwałego zarządu oraz użytkowania wieczystego tej samej nieruchomości. Obie formy władania nieruchomością wzajemnie się wykluczają. Z powyższego wynika, że nieprzekazanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wynikało z tego, że nieruchomość pozostawała w trwałym zarządzie. Tak więc to nie wskazane w skardze konstytucyjnej przepisy były źródłem niezrealizowania roszczeń skarżącego. Nie stanowiły one podstawy rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. W uzasadnieniu cytowanego wyroku Sąd wskazuje na nie jedynie jako na dodatkowy argument ograniczający przekształcenia własnościowe. Należy podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny nie dokonuje oceny trafności rozstrzygnięcia dokonanego przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, gdyż nie mieści się to w zakresie właściwości określonym przez art. 188 pkt 1-3 i art. 79 Konstytucji.
Ponadto, odnosząc się do zarzutu niekonstytucyjności art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r., Trybunał Konstytucyjny przypomina, że wzorcem kontroli w postępowaniu prowadzonym w trybie skargi konstytucyjnej może być przepis konstytucyjny, z którego wynika prawo podmiotowe. Treść art. 21 ust. 2 Konstytucji sama przez się nie formułuje jeszcze praw i wolności, pozostaje dyrektywą skierowaną do ustawodawcy zwykłego, by ten, konstruując model wywłaszczenia, zachował określone w tym przepisie zasady. Skarżący kwestionuje także zgodność art. 7 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 32 Konstytucji, czyli z zasadą równości i niedyskryminacji. Trybunał Konstytucyjny wskazuje, że przepis art. 32 Konstytucji formułuje – zgodnie z tytułem pierwszego podrozdziału drugiego rozdziału Konstytucji, w którym został umieszczony – zasadę ogólną, odnoszącą się do realizacji wolności, praw i obowiązków wymienionych w innych przepisach Konstytucji (por. postanowienie TK z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Artykuł 32 Konstytucji mógłby więc być wzorcem kontroli w postępowaniu ze skargi konstytucyjnej jedynie wówczas, gdyby był powołany jednocześnie z konkretnym przepisem gwarantującym wolność, prawo lub obowiązek konstytucyjny, co – jak wspomniano powyżej – nie miało miejsca w niniejszej sprawie.
Badając zarzut niezgodności art. 8 ustawy z 6 lipca 2001 r. z art. 2 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny zauważa, że skarżący kwestionuje de facto konstytucyjność zaniechania ustawodawczego. Miało ono polegać – zdaniem skarżącego – na braku regulacji statusu osób, którym przysługuje roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego, a które w momencie wejścia w życie ustawy z 6 lipca 2001 r. są w trakcie postępowania sądowego o ustanowienie użytkowania wieczystego. Mając na względzie zamknięty katalog kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, należy przypomnieć, że kognicja Trybunału nie obejmuje swoim zakresem kontroli zaniechania ustawodawcy w uregulowaniu pewnej kategorii spraw.
Trybunał Konstytucyjny uznaje także, że w sprawie nie zachodzi uzasadniony przypadek, o którym mowa w art. 24 ust. 2 ustawy o TK, który uprawniałby Trybunał do orzeczenia w przedmiocie zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane przepisy nie mogą być przedmiotem skargi konstytucyjnej w niniejszym postępowaniu i zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK odmawia nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Mając na względzie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.