Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 1 lipca 2010 r.

Sygn. akt Ts 6/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Janusza S. w sprawie zgodności:

art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, ze zm.) z art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 6 stycznia 2010 r. Janusz S. (dalej skarżący) wniósł o zbadanie zgodności art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, ze zm.; dalej: u.s.n.) z art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący wniósł skargę na przewlekłość postępowania w sprawie o sygn. 7Ds 1225/06. Postępowanie przygotowawcze zostało uprzednio umorzone i w dacie wniesienia skargi na przewlekłość, w toku była sprawa o wznowienie postępowania przygotowawczego. W uzasadnieniu skargi na przewlekłość zarzuty dotyczące zwłoki i zaniechania odnosiły się zarówno do umorzonego postępowania przygotowawczego, jak i do sprawy wznowieniowej. Postanowieniem z 13 listopada 2009 r. (sygn. akt VI S 39/09) Sąd Okręgowy Warszawa Praga w Warszawie – VI Wydział Karny Odwoławczy pozostawił bez rozpoznania skargę na przewlekłość. W uzasadnieniu sąd ten wskazał, że skargę na przewlekłość można wnieść jedynie w trakcie postępowania, którego dotyczy zarzucane uchybienie, zaś w przedmiotowej sprawie postępowanie przygotowawcze zostało prawomocnie umorzone. Odnosząc się do wniosku o wznowienie postępowania, sąd podkreślił, że dopóki postępowanie przygotowawcze nie zostanie wznowione, nie jest dopuszczalne złożenie skargi na przewlekłość tego postępowania. Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie. Przewodniczący VI Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie pismem z 4 grudnia 2009 r. (sygn. akt VI S 39/09) poinformował, że postępowanie w sprawie VI S 39/09 zostało prawomocnie zakończone, a postanowienie z 13 listopada 2009 r. nie podlega zaskarżeniu. Zażalenie dołączono do akt bez nadania biegu.

Skarżący objął skargą konstytucyjną art. 8 ust. 2 u.s.n., który stanowi:

„w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania toczącego się na skutek skargi sąd stosuje odpowiednio przepisy o postępowaniu zażaleniowym obowiązujące w postępowaniu, którego skarga dotyczy”.

Skarżący zarzucił, że naruszenie art. 176 ust. 1 Konstytucji polega na braku w ustawie precyzyjnego trybu odwołania się od postanowień odrzucających skargę.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne do stwierdzenia jej dopuszczalności.



2. Trybunał stwierdza, że podstawą wydania ostatecznego orzeczenia w sprawie skarżącego nie była samodzielna norma wynikająca z art. 8 ust. 2 u.s.n. Przepis ten jest bowiem tylko odesłaniem – w niniejszej sprawie, do przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.). Jak podkreślał Trybunał Konstytucyjny,

„przepis ten nie przyznaje ani nie odbiera żadnych praw; sam, w oderwaniu od procedur z nim związanych (odpowiednio również np. karnej czy administracyjnej), w ogóle nie może być kwalifikowany jako źródło jakichkolwiek praw czy obowiązków. Nie ulega wątpliwości, że z samego art. 8 ust. 2 ustawy skargowej nie wynikają żadne prawa podmiotowe, tak więc nie może on podlegać ocenie konstytucyjnej w tym zakresie, w oderwaniu od innych przepisów o charakterze merytorycznym”

(postanowienia TK z: 21 września 2006 r., SK 10/06, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 117 oraz 7 grudnia 2009 r., Ts 87/09, niepubl.).



3. Skarżący nie uczynił przedmiotem skargi konstytucyjnej normy prawnej będącej podstawą ostatecznego orzeczenia, ale tylko jej fragment. Dopuszczalność lub niedopuszczalność środka zaskarżenia od postanowienia sądu wydanego w postępowaniu zainicjowanym skargą na przewlekłość wynika bowiem nie z art. 8 ust. 2 u.s.n., ale z art. 8 ust. 2 u.s.n. w związku z odpowiednim przepisem proceduralnym właściwym dla postępowania, w którym skargę tę wniesiono. W sprawie skarżącego był to art. 459 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 ust. 2 u.s.n.



4. Wadliwe wskazanie objętej zaskarżeniem podstawy orzeczenia jest samodzielną podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Niezależnie od powyższego, Trybunał postanowił powołać pozostałe uchybienia uzasadniające taki wynik wstępnej kontroli.



5. Skarżący formułuje zarzut dotyczący całej ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. W ocenie skarżącego, niekonstytucyjność tego aktu spowodowana jest brakiem precyzyjnego trybu odwołania się od postanowień odrzucających skargę.



6. Przedmiotem skargi konstytucyjnej można uczynić jedynie te normy, które były podstawą wydania ostatecznego orzeczenia w sprawie (art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Ponadto, przedmiotem postępowania przed Trybunałem może być akt normatywny, a nie fakt braku aktu normatywnego określonej treści. Luka prawna (zaniechanie prawodawcze) pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego (por. w kontekście art. 8 ust. 2 u.s.n. postanowienie z 10 maja 2006 r., Ts 45/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 37).



7. Wzorcami kontroli w skardze konstytucyjnej mogą być jedynie przepisy Konstytucji statuujące prawa lub wolności człowieka i obywatela (art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ustawy o TK). Powołany przez skarżącego art. 176 ust. 1 Konstytucji znajduje się w rozdziale VIII „Sądy i trybunały”. Jest to norma ustrojowa, regulująca organizacje sądownictwa i nie może stanowić samoistnego wzorca kontroli. Prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji wynika z art. 78 Konstytucji, który znajduje się w rozdziale II „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela” (por. w kontekście art. 8 ust. 2 u.s.n. postanowienia z: 24 stycznia 2006 r., Ts 105/05, niepubl., oraz 7 grudnia 2009 r., Ts 87/09).



W tym stanie rzeczy, należało na podstawie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 w zw. z art. 47 ustawy o TK odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.