Pełny tekst orzeczenia

227/3/B/2010


POSTANOWIENIE

z dnia 6 stycznia 2010 r.
Sygn. akt Ts 197/09


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Hanny J. w sprawie zgodności:
art. 35 i art. 36 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64, ze zm.) z art. 21 ust. 1, art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 14 sierpnia 2009 r. skarżąca zakwestionowała zgodność art. 35 i art. 36 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz. U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64, ze zm.; dalej: u.z.t.w.n.) z art. 21 ust. 1, art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 2 Konstytucji.
Skarżąca wskazała, że niezgodność wymienionych przepisów ustawy z art. 21 ust. 1 oraz z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 2 Konstytucji wyraża się w tym, że pozbawiają one ochrony właściciela nieruchomości. Z kolei niezgodność wskazanych w skardze konstytucyjnej przepisów z art. 31 ust. 3 Konstytucji polega – zdaniem skarżącej – na przekroczeniu przez ustawodawcę zakresu dopuszczalnych ograniczeń w dysponowaniu nieruchomością.
Skarżąca zarzuciła ponadto, że art. 35 i art. 36 u.z.t.w.n. naruszają jej prawo własności, zagwarantowane w art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji, gdyż skutkiem decyzji wydawanych na podstawie tych przepisów nie może uzyskać rekompensaty za obniżoną wartość gruntu oraz bezumowne z niego korzystanie.
Skarga konstytucyjna została sporządzona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Skarżąca jest właścicielem gospodarstwa rolnego położonego w Sierakówku. Na terenie gospodarstwa skarżącej Zakład Energetyczny w Płocku posadowił stację transformatorową oraz łącznie sześć słupów trakcyjnych (jeden na działce siedliskowej i pięć na działce rolnej). Decyzją z 16 listopada 1984 r. (nr UAN IV/8380/926/84) Główny Architekt Wojewódzki w Płocku zatwierdził pod względem urbanistycznym plan realizacyjny na budowę i modernizację urządzeń elektroenergetycznych SN i NN w rejonie wsi Sierakówek, przy czym zastrzegł, by projektowane linie nie wprowadzały żadnych ograniczeń w użytkowaniu i ewentualnej rozbudowie istniejących siedlisk zagrodowych rolników indywidualnych.
Decyzją z 3 grudnia 1984 r. (nr RZL: 8221/6/84) Naczelnik Gminy w Gostyninie zezwolił Zakładowi Energetycznemu w Płocku na czasowe zajęcie prywatnej nieruchomości, stanowiącej własność skarżącej.
Decyzją z 31 grudnia 1984 r. (nr UAN IV/8381/1326/84) Główny Architekt Wojewódzki w Płocku udzielił pozwolenia Zakładowi Energetycznemu w Płocku na budowę i modernizację urządzeń elektroenergetycznych SN i NN w rejonie wsi Sierakówek. W decyzji zastrzeżono obowiązek zachowania warunków podanych w decyzji z 16 listopada 1984 r. o zatwierdzeniu planu realizacyjnego.
Skarżąca wskazała, że urządzenia energetyczne zainstalowane na jej działkach utrudniają poruszanie się wokół domu oraz prowadzenie prac polowych, zaś prace konserwacyjne tychże urządzeń nieustannie zakłócają jej spokój, także w nocy. Dnia 29 listopada 2007 r. skarżąca, po bezskutecznych negocjacjach prowadzonych z aktualnym właścicielem urządzeń energetycznych „Energa-Operator” S.A. w Gdańsku, Oddział w Płocku, wystąpiła do Sądu Rejonowego w Gostyninie z powództwem przeciwko „Energa-Operator” S.A. w Gdańsku, żądając odszkodowania za utratę wartości nieruchomości i za bezumowne korzystanie z gruntu, na podstawie art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) w związku z art. 225 k.c. i art. 363 k.c. Sąd Okręgowy w Płocku postanowieniem z 15 maja 2008 r. (sygn. akt IV Cz 294/08) postanowił odrzucić pozew w części dotyczącej roszczenia o zapłatę kwoty 30 000 zł z tytułu odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości. Sąd Rejonowy w Gostyninie wyrokiem z 21 stycznia 2009 r. (sygn. akt I C 217/07) oddalił powództwo w pozostałej części, dotyczącej wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości w okresie 10 lat. Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z 27 kwietnia 2009 r. (sygn. akt IV Ca 163/09) apelację skarżącej oddalił.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 października 2009 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia tego zarządzenia, braków formalnych skargi konstytucyjnej przez doręczenie pięciu kopii sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Płocku z 27 kwietnia 2009 r. (sygn. akt IV Ca 163/09) oraz podanie daty doręczenia stronie skarżącej odpisu wymienionego wyroku.
W piśmie z 20 października 2009 r. pełnomocnik skarżącej odniósł się do stwierdzonych braków formalnych skargi konstytucyjnej. Wyjaśnił, że skarżąca nie występowała o sporządzenie uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji wyroku (art. 328 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), a jedynie uzyskała w terminie późniejszym kopię orzeczenia i jego uzasadnienia w trybie wynikającym z art. 9 in fine k.p.c. W piśmie procesowym stwierdzono ponadto, że pełnomocnik reprezentujący skarżącą przed sądami powszechnymi poinformował swojego mocodawcę, że nie ma prawnej możliwości wystąpienia ze skargą konstytucyjną oraz że niecelowe jest występowanie o uzasadnienie wyroku sądu II instancji. Ponadto, w piśmie uzupełniającym braki formalne skargi wyrażono opinię, zgodnie z którą termin wniesienia skargi konstytucyjnej dla strony, która nie występowała o sporządzenie uzasadnienia wyroku biegnie, od daty sporządzenia przez sąd tego uzasadnienia. Jednocześnie pełnomocnik załączył pięć odpisów sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Płocku z 27 kwietnia 2009 r. (sygn. akt IV Ca 163/09).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji.
Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, którego wniesienie wymaga spełnienia przesłanek wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji i określonych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej mu w sprawie drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w przypadku, gdy skarżąca nie występowała o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji w trybie art. 328 § 1 k.p.c. rozpoczyna swój bieg od dnia ogłoszenia wyroku (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2007 r., SK 37/06, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 157). Skoro więc prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Płocku (sygn. akt IV Ca 163/09) został wydany dnia 27 kwietnia 2009 r., to nie ulega wątpliwości, że w tym też dniu rozpoczął bieg termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Ostatnim dniem, w którym było możliwe terminowe wniesienie skargi, był zatem dzień 27 lipca 2009 r. Tymczasem skarga konstytucyjna została nadana w polskiej placówce pocztowej dnia 14 sierpnia 2009 r. W tym stanie rzeczy skargę należało uznać za wniesioną po terminie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności związane z przekroczeniem zawitego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o TK, postanowił jak w sentencji.