Pełny tekst orzeczenia

384/5/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 9 lutego 2010 r.
Sygn. akt Ts 264/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ewy G. w sprawie zgodności:
art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 28 października 2009 r., sporządzonej przez pełnomocnika skarżącej – Ewy G., zakwestionowana została zgodność z Konstytucją art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Zakwestionowanemu art. 183 § 1 p.p.s.a., w zakresie, w którym „przepis ten pozbawia stronę wnoszącą skargę kasacyjną prawa sprostowania oczywistej omyłki co do uzasadnienia powołanej podstawy prawnej wnoszonej skargi kasacyjnej (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), określonej w art. 145 p.p.s.a.”, skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym postępowaniem. Wyrokiem z dnia 30 października 2007 r. (sygn. akt I SA/Kr 1881/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę skarżącej na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z 26 września 2006 r. (nr NS-PD-2/41170/108/06) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych. Skarga kasacyjna skarżącej od tego orzeczenia została następnie oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lipca 2009 r. (sygn. akt II FSK 565/08). W uzasadnieniu tego orzeczenia stwierdzono, że w wyniku wydania zaskarżonego wyroku nie doszło do naruszenia prawa materialnego oraz procesowego. Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że zarzut naruszenia prawa materialnego nie może odnieść zamierzonego skutku, jeśli jest oparty na kwestionowaniu stanu faktycznego i stanowi próbę kreowania odmiennego, pożądanego przez autora skargi kasacyjnej poglądu w tej kwestii.
Uzasadniając zarzut niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu p.p.s.a., skarżąca wskazuje na pominięcie przez Naczelny Sąd Administracyjny okoliczności sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej zawartej w złożonej skardze kasacyjnej, a dotyczącej powołania się na art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., jako na przepis uzasadniający wskazanie za podstawę prawną wnoszonej skargi kasacyjnej art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Pominięcie przez Naczelny Sąd Administracyjny tej okoliczności świadczy – zdaniem skarżącej – o przyjęciu przez sąd takiej interpretacji art. 183 § 1 p.p.s.a., która wyklucza możliwość sprostowania przez wnoszącego skargę kasacyjną oczywistej omyłki pisarskiej tej skargi. Prowadzić to winno do uznania niezgodności kwestionowanego przepisu p.p.s.a. z unormowaniami Konstytucji statuującymi zasadę równości wobec prawa, prawo do sądu, jak i prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji.
W piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżąca wskazuje ponownie na okoliczności sprawy, w związku z którą skarga została wniesiona. Powtórnie pod adresem art. 183 § 1 p.p.s.a. sformułowała zarzut związany z wykluczeniem możliwości sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej. Skarżąca podkreśliła, że skarga kasacyjna nie została przez sąd odrzucona, jednakże wskutek niepowołania „właściwej” podstawy prawnej, sąd pominął w całości merytoryczną argumentację skarżącej, dotyczącą tejże podstawy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, która realizowana jest przez poddanie kontroli Trybunału Konstytucyjnego przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, naruszającego wolności lub prawa albo obowiązki skarżącego określone w Konstytucji. W myśl zapowiedzi ustrojodawcy zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka prawnego, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). I tak, w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK nałożony został na skarżącego obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi. Ocena dopełnienia przez skarżącego powyższego obowiązku, jak i innych przesłanek warunkujących dopuszczalność korzystania ze skargi konstytucyjnej następuje na etapie wstępnej kontroli skargi.
Należy podkreślić, że skarga konstytucyjna stanowi specyficzny środek inicjowania kontroli konstytucyjności prawa realizowanej przez Trybunał Konstytucyjny. Specyfika ta związana jest z uczynieniem przedmiotem kontroli wyłącznie przepisu, który w sprawie skarżącego był podstawą prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej. Uprzednie zastosowanie kwestionowanego unormowania stanowi więc warunek konieczny dopuszczalności podważenia przez skarżącego jego zgodności z Konstytucją. Trzeba jednak zaakcentować, że okoliczność ta nie może prowadzić do sytuacji, w której uzasadnienie zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu sprowadza się wyłącznie do wykazania wadliwego (w ocenie skarżącego) sposobu jego zastosowania w jednostkowej sprawie, w związku z którą skarga konstytucyjna została wniesiona. Innymi słowy, obowiązkiem skarżącego jest przedstawienie takich argumentów, które uprawdopodobnią zarzut treściowej (merytorycznej) niezgodności przepisu stanowiącego przedmiot skargi konstytucyjnej z unormowaniami Konstytucji określonymi jako jej podstawa. Skarga konstytucyjna nie jest bowiem środkiem służącym korekcie jednostkowych aktów stosowania prawa, podjętych w danej sprawie, ale narzędziem kontroli konstytucyjności obowiązujących norm prawnych.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w przypadku analizowanej skargi konstytucyjnej zarzuty sformułowane przez skarżącą sprowadzają się wyłącznie do zakwestionowania jednostkowego sposobu, w jaki Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w jej sprawie zastosował zaskarżone unormowanie p.p.s.a. Kwestionując art. 183 § 1 p.p.s.a., skarżąca koncentruje swój zarzut na problemie nieuwzględnienia przez Naczelny Sąd Administracyjny podnoszonej przez nią okoliczności sprostowania omyłki pisarskiej zaistniałej w skardze kasacyjnej wniesionej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Podstawę normatywną dla takiego sposobu kwalifikacji przez sąd administracyjny dokonanego sprostowania skargi kasacyjnej upatruje skarżąca właśnie w treści art. 183 § 1 p.p.s.a., stawiając tezę, że właśnie z niej wynika prawna niedopuszczalność takiego sprostowania.
Jak stanowi art. 183 § 1 p.p.s.a., „Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Strony mogą przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych”. Z przepisu takiej właśnie treści wywodzi skarżąca normę prawną zakazującą dokonania przez wnoszącego skargę kasacyjną sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej, a przynajmniej czyniącą takie sprostowanie bezskutecznym. Tego rodzaju uzasadnienie zarzutu niekonstytucyjności art. 183 § 1 p.p.s.a. nie może być jednak uznane za spełniające wymaganie, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Zakwestionowanie jednorazowego sposobu zastosowania normy prawnej przez sąd orzekający w sprawie, w związku z którą wniesiona została skarga konstytucyjna, nie może być jeszcze utożsamione z wykazaniem merytorycznej niezgodności zachodzącej między zaskarżonym przepisem a konstytucyjnymi wzorcami stanowiącymi podstawę tej skargi. Argumentom skarżącej odwołującym się do ustnego wyjaśnienia motywów orzeczenia podjętego przez Naczelny Sąd Administracyjny nie towarzyszy jakakolwiek próba wykazania, że u jego podstaw legła w istocie tak rozumiana treść art. 183 § 1 p.p.s.a., nie zaś jednorazowa ocena okoliczności faktycznych sprawy, dokonana ponadto w świetle innych przepisów tej ustawy. Innymi słowy, skarżąca bynajmniej nie wykazała, że utrwalone w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych rozumienie treści art. 183 § 1 p.p.s.a. w istocie zmierza do definitywnego wykluczenia możliwości sprostowania omyłek pisarskich poczynionych we wnoszonych do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargach kasacyjnych. Tylko taki zaś zabieg umożliwiłby przyjęcie, że przyczyna ingerencji w zakres konstytucyjnych praw skarżącej tkwiła rzeczywiście w treści zaskarżonego przepisu p.p.s.a., nie zaś w jednostkowym akcie jego zastosowania w sprawie skarżącej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, orzeka się jak w sentencji.