Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 5 sierpnia 2010 r.
Sygn. akt Tw 17/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Mirosław Wyrzykowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Samorządnego Związku Zawodowego Taksówkarzy Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zgodności:
1) § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a i b, § 5 ust. 5, § 7 ust. pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) § 4 ust. 2, § 5 ust. 5, § 7 ust. 5, § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 pkt 16, § 9 ust. 2 zdanie czwarte, § 16 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338) z art. 111 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 7 maja 2010 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Samorządnego Związku Zawodowego Taksówkarzy Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: SZZT RP) o zbadanie zgodności: po pierwsze, § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a i b, § 5 ust. 5, § 7 ust. pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338; dalej: rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących) z art. 32 ust. 1 Konstytucji; po drugie, § 4 ust. 2, § 5 ust. 5, § 7 ust. 5, § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 pkt 16, § 9 ust. 2 zdanie czwarte, § 16 ust. 2 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących z art. 111 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.; dalej: ustawa o VAT) oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowe organy związków zawodowych mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktów normatywnych (ich części) z aktami normatywnymi mającymi wyższą moc prawną. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wniosek przedstawiony przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada określonym przez prawo wymogom formalnym.
Na tym etapie postępowania Trybunał odmawia nadania dalszego biegu w przypadku, gdy wniosek jest oczywiście bezzasadny lub gdy braki formalne, wskazane w zarządzeniu sędziego, nie zostały usunięte w terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), a także, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.

2. Na wstępie Trybunał Konstytucyjny przypomina, że SZZT RP po raz drugi występuje z wnioskiem, który podobnie wyznacza zakres zaskarżenia. W pierwszym wniosku z 22 maja 2009 r. (Tw 15/09) SZZT RP zarzucił niezgodność: § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a i b rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących z art. 111 ust. 9 pkt 3 ustawy o VAT oraz art. 92 ust. 1, art. 22 i art. 32 ust. 2 Konstytucji: § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a oraz § 5 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących z art. 2, art. 84, art. 217 w zw. z art. 84 i art. 217 Konstytucji; § 7 ust. 2 pkt 1 lit. b oraz § 7 ust. 3 rozporządzenia sprawie kas rejestrujących z art. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 29 czerwca 2009 r. (OTK ZU nr 5/B/2009, poz. 353) odmówił nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na oczywistą bezzasadność postawionych zarzutów, zaś postanowieniem z 22 września 2009 r. (OTK ZU nr 5/B/2009, poz. 354) nie uwzględnił wniesionego zażalenia.

3. W niniejszej sprawie, po uwzględnieniu stanowiska Trybunału wyrażonego w przywołanych wyżej postanowieniach, SZZT RP wskazuje jako przedmiot kontroli wszystkie przepisy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, które zawierają regulacje dotyczące taksometrów, utrzymując nadal, że zaskarżone przepisy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących naruszają ustawowe upoważnienie do jego wydania (art. 111 ust. 9 ustawy o VAT), a tym samym art. 92 ust. 1 Konstytucji. Wnioskodawca twierdzi tym razem, że „szczegółowość [upoważnienia] kończy się również na optymalnych dla danego typu obrotu rozwiązaniach technicznych dotyczących konstrukcji kas, a nie na optymalnych dla danej grupy podatników rozwiązaniach technicznych kas”. Stąd, zdaniem SZZT RP, „wyszczególnianie nazw grup zawodowych, chociażby w sposób pośredni, jednak dający możliwość zrozumienia, do jakiej grupy zawodowej odnosi się przepis, wykracza poza zakres delegacji zawartej w art. 111 ust. 9 ustawy [o VAT]”.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, przedstawione zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Art. 111 ust. 9 ustawy o VAT stanowi, że minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia: szczegółowe kryteria i warunki techniczne, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące (pkt 1) oraz warunki stosowania kas przez podatników (pkt 3), uwzględniając: „potrzebę zabezpieczenia zaewidencjonowanych danych; konieczność zapewnienia konsumentowi prawa do otrzymania dowodu nabycia towarów lub usług z uwidocznioną kwotą podatku oraz możliwość kontroli przez niego czynności dotyczących prawidłowego ewidencjonowania transakcji i wystawienia dowodu potwierdzającego jej wykonanie oraz optymalne dla danego typu obrotu rozwiązania techniczne dotyczące konstrukcji kas”.
Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela stanowisko wyrażone w postanowieniu z 29 czerwca 2009 r. (Tw 15/09), zgodnie z którym „objęcie uregulowaniem w zaskarżonym rozporządzeniu kas o zastosowaniu specjalnym przeznaczonych do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób i ładunków taksówkami (typ obrotu), nie budzi wątpliwości z punktu widzenia zakresu spraw przekazanych do unormowania w tym akcie podustawowym. Rozwiązania dotyczące konstrukcji kas o zastosowaniu specjalnym (w usługach przewozu), mogą być zatem uszczegółowione przez wprowadzenie dodatkowych kryteriów i warunków technicznych ich stosowania przez podatników, w tym związanych ze współdziałaniem kas z taksometrami, realizując tym samym wytyczną ustawową, która wymaga uwzględnienia optymalnych rozwiązań technicznych dotyczących konstrukcji kas (np. § 4 ust. 2, § 5 ust. 5-8, § 7 ust. 2-4, § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 pkt 16, § 16 ust. 2 zaskarżonego rozporządzenia)”.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny stwierdza oczywistą bezzasadność zarzutu niezgodności § 4 ust. 2, § 5 ust. 5, § 7 ust. 5, § 8 ust. 2, § 9 ust. 1 pkt 16, § 9 ust. 2 zdanie czwarte, § 16 ust. 2 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących z art. 111 ust. 9 ustawy o VAT i art. 92 ust. 1 Konstytucji. Okoliczność ta stanowi, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie wyżej określonym.

4. SZZT RP kwestionuje również zgodność z art. 32 ust. 1 Konstytucji następujących przepisów rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących: § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a i b (kryteria, jakim musi odpowiadać kasa o zastosowaniu specjalnym do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób i ładunków taksówkami), § 5 ust. 5 (warunki techniczne, jakim musi odpowiadać kasa o zastosowaniu specjalnym do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób i ładunków taksówkami), § 7 ust. 2 pkt 1 lit. a (wyposażenie kasy o zastosowaniu specjalnym do prowadzenia ewidencji przy świadczeniu usług przewozu osób i ładunków taksówkami w funkcję związaną ze stosowaniem cen umownych indywidualnie negocjowanych). Wnioskodawca twierdzi, że „skarżone przepisy powodują nierówne traktowanie podmiotów prawa charakteryzujących się cechą istotną – tym, że wszyscy są podatnikami”. Wnioskodawca dowodzi, że podatnicy świadczący usługi przewozu osób i ładunków taksówkami zostali zobligowani do posiadania kas o zastosowaniu specjalnym (połączonych z taksometrami), zaś wobec pozostałych podatników żadne dodatkowe wymogi dotyczące kas nie zostały wprowadzone.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, powyższy zarzut nie zasługuje na uwzględnienie. Trybunał przypomina, że konstytucyjna zasada równości wszystkich wobec prawa nakazuje traktowanie sytuacji (podmiotów) podobnych w sposób podobny, dopuszczając traktowanie sytuacji (podmiotów) odmiennych w sposób odmienny. Kluczowy charakter dla rozważania zasady równości ma więc zawsze ustalenie „cechy istotnej” (relewantnej), bo przesądza ona o uznaniu porównywalnych podmiotów za podobne lub odmienne (por. wyrok TK z 6 maja 1998 r., K 37/97, OTK ZU nr 3/1998, poz. 33).
W rozpatrywanej sprawie cechą relewantną, która wyodrębnia podatników jest to, że świadczą oni usługi przewozu osób i ładunków taksówkami. Tak wyznaczony rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej wymaga dokonywania ewidencji sprzedaży usługi przy zastosowaniu kas rejestrujących, spełniających szczególne kryteria i warunki techniczne. Należy zatem podkreślić, że powyższa cecha istotna pozwala wyróżnić kategorię podatników tzn. osoby świadczące usługi przewozu osób i ładunków taksówkami, wobec których prawo stawia jednakowe (tożsame) wymagania. W konsekwencji trudno uznać zasadność zarzutu naruszenia konstytucyjnej zasady równości w odniesieniu do tej – odmiennej – grupy podatników, porównując ją do grupy podatników prowadzących działalność gospodarczą przy zastosowaniu kas rejestrujących, które nie muszą odpowiadać kryteriom i warunkom technicznym stawianym w ramach świadczenia usług przewozu osób i ładunków taksówkami.
Z tego względu Trybunał Konstytucyjny stwierdza oczywistą bezzasadność zarzutu naruszenia przez § 4 ust. 2 pkt 3 lit. a i b, § 5 ust. 5 oraz § 7 ust. 2 pkt 1 lit. a rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Okoliczność ta stanowi, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania wnioskowi SZZT RP dalszego biegu w zakresie wyżej określonym.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.