Pełny tekst orzeczenia

7/1/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 12 lutego 2010 r.
Sygn. akt Tw 30/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia Syndyków, Likwidatorów i Sanatorów w sprawie zgodności:
1) art. 157 ust. 1 w zw. z art. 545 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, ze zm.);
2) art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka (Dz. U. Nr 123, poz. 850) z
art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.

UZASADNIENIE

W dniu 7 października 2009 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Stowarzyszenia Syndyków, Likwidatorów i Sanatorów (dalej: Stowarzyszenie) o stwierdzenie niezgodności z art. 2 Konstytucji, po pierwsze, art. 157 ust. 1 w zw. z art. 545 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, ze zm.; dalej: prawo upadłościowe) „w zakresie, w którym pozbawiają syndyków – osób wpisanych na listy kandydatów na syndyków prowadzonych przez sądy okręgowe, słusznie nabytego – na podstawie przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 1934 r.) w związku z przepisami wydanego na podstawie delegacji zawartej w tym akcie prawnym rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 kwietnia 1998 r. w sprawie szczególnych kwalifikacji oraz warunków wymaganych od kandydatów na syndyków upadłości (Dz. U. Nr 55, poz. 359; dalej: rozporządzenie z 1998 r.) − prawa wykonywania czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym”; po drugie, art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka (Dz. U. Nr 123, poz. 850; dalej: ustawa o licencji syndyka) „w zakresie, w którym, dla wykonywania określonych czynności w postępowaniu upadłościowym, wymagają od syndyków, tj. osób wpisanych na listy kandydatów na syndyków prowadzonych przez sądy na podstawie przepisów rozporządzenia z 1934 r. w związku z przepisami wydanego na podstawie delegacji zawartej w tym akcie prawnym rozporządzenia z 1998 r., uzyskania licencji wydanej na podstawie przepisów tej ustawy”.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 12 listopada 2009 r. wezwano pełnomocnika wnioskodawcy do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku przez: wyjaśnienie, czy wnioskodawca jest ogólnokrajową organizacją zawodową, o której mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, w szczególności wykazanie, że posiada jednostki terenowe lub oddziały (por. postanowienia TK z: 1 września 2008 r. i 7 stycznia 2009 r., Tw 13/08, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 5 i 6); doręczenie 5 (pięciu) egzemplarzy odpisu aktualnego z Krajowego Rejestru Sądowego; doręczenie oryginału oraz 4 (czterech) kopii uchwały (lub inaczej nazwanego rozstrzygnięcia) ogólnokrajowej władzy Stowarzyszenia, stanowiącej podstawę złożonego wniosku; doręczenie wyciągu z protokołu oraz listy obecności z posiedzenia władzy, o której mowa wyżej, pozwalających stwierdzić, że uchwała (lub inaczej nazwane rozstrzygnięcie) została podjęta zgodnie z postanowieniami statutu wnioskodawcy.
Pismem z 25 listopada 2009 r. pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do stwierdzonych braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy złożony wniosek spełnia wymagania formalne (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji kompetencja do inicjowania abstrakcyjnej kontroli norm przysługuje ogólnokrajowym władzom organizacji zawodowych. Wola ogólnokrajowej władzy (zazwyczaj kolegialnej), znajduje wyraz w podejmowanych przez nią uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. ustawy czy statutu), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia takiej władzy.
Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, uchwała ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego podmiotu (por. postanowienie TK z 19 lutego 2008 r., Tw 48/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 50). Dla ustalenia, czy wniosek pochodzi od ogólnokrajowej władzy organizacji zawodowej, a nie od osoby fizycznej, która go sporządziła lub podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 4 Konstytucji). Stąd wymagane jest dołączenie do wniosku uchwały tego podmiotu. Treść uchwały i wniosku powinna cechować zbieżność, która obejmuje dokładne wskazanie kwestionowanego przepisu (przepisów) danego aktu normatywnego, wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu (przepisów) z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem (przepisami) aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (por. postanowienie TK z 7 września 2004 r., Tw 28/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 269).

2. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że Stowarzyszenie jest ogólnokrajową organizacją zawodową, zaś – w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji – za jej ogólnokrajową władzę legitymowaną do wystąpienia z wnioskiem w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm należy uznać Walne Zebranie Członków (§ 10 ust. 1 lit. a w zw. z § 15 i § 17 pkt 1 i 2 statutu Stowarzyszenia).
Trybunał Konstytucyjny podkreśla w tym miejscu, że mimo wezwania do uzupełnienia braku formalnego wniosku przez doręczenie oryginału oraz 4 (czterech) kopii uchwały (lub inaczej nazwanego rozstrzygnięcia) ogólnokrajowej władzy Stowarzyszenia, stanowiącej podstawę złożonego wniosku, pełnomocnik wnioskodawcy dokumentów tych nie przedłożył.

3. Stwierdzenie, że uchwała taka została podjęta, wynika natomiast z doręczonego protokołu z Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia odbytego dnia 25 czerwca 2009 r.

3.1. W ramach pkt 12 porządku obrad Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia podjęło uchwałę nr 4 „w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy o licencji syndyka.
Zgodnie z treścią tejże uchwały, Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Syndyków, Likwidatorów i Sanatorów w dniu 25 czerwca 2009 roku w Warszawie upoważnia Zarząd Główny Stowarzyszenia do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z Konstytucją ustawy o licencji syndyka w terminie uznanym przez Zarząd za stosowny”.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w uchwale tej nie wskazano zarówno wzorców kontroli, tzn. nie określono, z którym przepisem (przepisami) Konstytucji, zdaniem wnioskodawcy, ustawa o licencji syndyka jest niezgodna, jak i przedmiotu kontroli, tzn. nie określono, któremu przepisowi lub przepisom (jednostkom redakcyjnym) tejże ustawy wnioskodawca zarzuca niekonstytucyjność.
W tym stanie rzeczy nie można uznać, że uchwała nr 4, podjęta przez Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, zawiera skutecznie złożone oświadczenie woli w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie hierarchicznej zgodności norm.

3.2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skonkretyzowanie wzorców kontroli, tzn. powołanie art. 2 Konstytucji, oraz przedmiotu kontroli, tzn. wskazanie art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy o licencji syndyka, nastąpiło dopiero w samym wniosku z 7 października 2009 r.
Co szczególnie istotne, rozpatrywany wniosek wyznacza również inny zakres zaskarżenia niż ten, który Stowarzyszenie określiło w uchwale podjętej 25 czerwca 2009 r. Treść wniosku świadczy bowiem jednoznacznie o rozszerzeniu zakresu zaskarżenia, który – obok zbadania zgodności przepisów ustawy o licencji syndyka z art. 2 Konstytucji – obejmuje także zbadanie zgodności art. 157 ust. 1 w zw. z art. 545 prawa upadłościowego z art. 2 Konstytucji.

3.3. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że podmiot upoważniony przez ogólnokrajową władzę organizacji zawodowej do sporządzenia, podpisania i złożenia wniosku, jest zobowiązany do działania w granicach i zakresie udzielonego umocowania. Nie posiada zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania zarówno przedmiotu, jak i wzorców kontroli, gdyż wiąże go treść uchwały podmiotu legitymowanego do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (art. 191 ust. 1 pkt 4 ustawy zasadniczej).

4. Skoro Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że uchwała Stowarzyszenia nie mogła stanowić skutecznej podstawy złożenia wniosku, to należało w konsekwencji uznać, że rozpatrywany „wniosek”, samoistnie określający wzorzec oraz przedmiot kontroli w odniesieniu do ustawy o licencji syndyka, a także rozszerzający zakres zaskarżenia o kontrolę art. 157 ust. 1 w zw. z art. 545 prawa upadłościowego z art. 2 Konstytucji, pochodzi od podmiotu, który w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, nie ma legitymacji do inicjowania postępowania w sprawie hierarchicznej zgodności norm.
Okoliczność powyższa uzasadnia niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), a tym samym stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi Stowarzyszenia.

Mając powyższe na uwadze Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.