Ts 29/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 31 maja 2011 r.
Sygn. akt Ts 29/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Małgorzata Pyziak-Szafnicka,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Elżbiety J. w sprawie zgodności:
art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, ze zm.) z art. 2, art. 19, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 1 marca 2011 r. skarżąca zakwestionowała zgodność art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, ze zm.; dalej: ustawa) z art. 2, art. 19, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy. Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 7 czerwca 2010 r. (sygn. akt VIII Ko 237/10) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwotę 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z tymczasowego aresztowania na podstawie przepisów ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację skarżącej wyrokiem z 27 października 2010 r. (sygn. akt II AKa 310/10).
Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis ustawy niezgodnie z Konstytucją ogranicza wysokość kwoty, jaka może być zasądzona tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, również w przypadku, gdy poniesione szkody znacząco przekraczają wskazany w treści art. 8 ust. 1a ustawy limit 25 000 zł.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, albowiem merytoryczne rozpatrzenie sformułowanych w niej zarzutów jest zbędne. Kwestionowane przez skarżącą regulacje ustawy były przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli (za wyjątkiem art. 19 Konstytucji).
Wyrokiem z 1 marca 2011 r. Trybunał orzekł, że „art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, z 1993 r. Nr 36, poz. 159, z 1995 r. Nr 28, poz. 143, z 1998 r. Nr 97, poz. 604, z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2004 r. Nr 273, poz. 2703, z 2007 r. Nr 191, poz. 1372 oraz z 2009 r. Nr 14, poz. 74), dodany ustawą z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 191, poz. 1372), jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz z art. 41 ust. 5 w związku z art. 77 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 31 ust. 1 i 2, a także z art. 77 ust. 2 Konstytucji”.
We wskazanym wyżej wyroku Trybunał Konstytucyjny podniósł, że ze względu na wartość chronionego dobra na gruncie art. 41 Konstytucji – wolność osobistą – konieczność zachowania równowagi budżetowej nie może być źródłem sztywnego, kwotowego ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej państwa na poziomie ustawy za bezprawne pozbawienie wolności. Trybunał podkreślił, że ustawodawca nie uzasadnił prawidłowo konieczności wprowadzenia ograniczenia.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75).
Jedynie na marginesie należy podnieść, że odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie stoi na przeszkodzie fakt powołania przez skarżącą art. 19 Konstytucji (który nie stanowił konstytucyjnego punktu odniesienia w cytowanym wyżej wyroku). Przepis ten nie może być bowiem samodzielnym wzorcem kontroli w postępowaniu skargowym.
Zważywszy, że przedmiot niniejszej sprawy jest zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z 1 marca 2011 r., należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na zbędność orzekania.
z dnia 31 maja 2011 r.
Sygn. akt Ts 29/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Małgorzata Pyziak-Szafnicka,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Elżbiety J. w sprawie zgodności:
art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, ze zm.) z art. 2, art. 19, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 1 marca 2011 r. skarżąca zakwestionowała zgodność art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, ze zm.; dalej: ustawa) z art. 2, art. 19, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 41 ust. 5 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy. Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 7 czerwca 2010 r. (sygn. akt VIII Ko 237/10) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwotę 25 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z tymczasowego aresztowania na podstawie przepisów ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację skarżącej wyrokiem z 27 października 2010 r. (sygn. akt II AKa 310/10).
Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis ustawy niezgodnie z Konstytucją ogranicza wysokość kwoty, jaka może być zasądzona tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, również w przypadku, gdy poniesione szkody znacząco przekraczają wskazany w treści art. 8 ust. 1a ustawy limit 25 000 zł.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, albowiem merytoryczne rozpatrzenie sformułowanych w niej zarzutów jest zbędne. Kwestionowane przez skarżącą regulacje ustawy były przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w kontekście wskazanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli (za wyjątkiem art. 19 Konstytucji).
Wyrokiem z 1 marca 2011 r. Trybunał orzekł, że „art. 8 ust. 1a ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149, z 1993 r. Nr 36, poz. 159, z 1995 r. Nr 28, poz. 143, z 1998 r. Nr 97, poz. 604, z 2002 r. Nr 240, poz. 2055, z 2004 r. Nr 273, poz. 2703, z 2007 r. Nr 191, poz. 1372 oraz z 2009 r. Nr 14, poz. 74), dodany ustawą z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 191, poz. 1372), jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz z art. 41 ust. 5 w związku z art. 77 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 31 ust. 1 i 2, a także z art. 77 ust. 2 Konstytucji”.
We wskazanym wyżej wyroku Trybunał Konstytucyjny podniósł, że ze względu na wartość chronionego dobra na gruncie art. 41 Konstytucji – wolność osobistą – konieczność zachowania równowagi budżetowej nie może być źródłem sztywnego, kwotowego ograniczenia odpowiedzialności odszkodowawczej państwa na poziomie ustawy za bezprawne pozbawienie wolności. Trybunał podkreślił, że ustawodawca nie uzasadnił prawidłowo konieczności wprowadzenia ograniczenia.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75).
Jedynie na marginesie należy podnieść, że odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie stoi na przeszkodzie fakt powołania przez skarżącą art. 19 Konstytucji (który nie stanowił konstytucyjnego punktu odniesienia w cytowanym wyżej wyroku). Przepis ten nie może być bowiem samodzielnym wzorcem kontroli w postępowaniu skargowym.
Zważywszy, że przedmiot niniejszej sprawy jest zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z 1 marca 2011 r., należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z uwagi na zbędność orzekania.