Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 14 grudnia 2011 r.

Sygn. akt Ts 63/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Adam Jamróz – przewodniczący

Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca

Marek Kotlinowski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Beaty T.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 2 marca 2009 r. skarżąca – Beata T. – zarzuciła niezgodność art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych) z art. 2 w związku z art. 84, art. 2 w związku z art. 217, art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji. W ocenie skarżącej kwestionowana regulacja jest niezgodna z art. 2 w związku z art. 84 Konstytucji, gdyż narusza zasadę państwa prawnego, z której „Trybunał Konstytucyjny wywiódł zasadę zaufania obywateli do organów państwa i stanowionego przez nie prawa, jak również zasady pewności, stabilności i jasności prawa”. W przekonaniu wnoszącej badaną skargę przepis art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 217 Konstytucji „przez to, że narusza określoną w nim zasadę państwa prawnego oraz zasadę ustawowej określoności przedmiotu opodatkowania w chwili dokonywania rozliczenia podatkowego i obliczenia wysokości podatku jako daniny publicznoprawnej”. Skarżąca uważa, że kwestionowana regulacja narusza również wynikającą z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 Konstytucji „konstytucyjną zasadę ochrony prawa własności”. Ponadto twierdzi, że art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest niezgodny również z art. 32 ust. 1 Konstytucji – przez to, że narusza „zasadę równości wobec prawa w sytuacji, w której podmioty charakteryzujące się w momencie dokonywania rozliczeń podatkowych w takim samym stopniu cechą istotną (w postaci ekonomicznego władztwa nad rzeczą i uprawnionego przeświadczenia o posiadanym prawie własności rzeczy), są traktowane w sposób zróżnicowany dla potrzeb obliczenia należnej wysokości zobowiązania podatkowego, w zależności od zdarzeń przyszłych, których podatnik nie mógł przewidzieć w chwili dokonywania rozliczenia podatku”.

Postanowieniem z 11 czerwca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 w związku z art. 47 ust. 1 oraz art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Trybunał uznał, że skarżąca nie wykazała sposobu naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności oraz wskazała wzorce kontroli konstytucyjności, które wyrażają zasady przedmiotowe. Ponadto, zdaniem Trybunału, zarzuty skarżącej były oczywiście bezzasadne i odnosiły się do sfery stosowania prawa.

Odpis powyższego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi skarżącej 4 lipca 2011 r. Pismem z 11 lipca 2011 r. złożono zażalenie na powyższe postanowienie.

Skarżąca wskazała, że postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej narusza art. 49 w związku z art. 36 § 3 ustawy o TK przez uznanie za oczywiście bezzasadny zarzut naruszenia art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 2 w związku z art. 84 i art. 217, jak również z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji. W jej ocenie, oczywiście bezzasadne są: po pierwsze, uznanie, że z przywołanych wyżej wzorców kontroli nie wynika prawo do żądania sprawiedliwego obciążenia obowiązkiem podatkowym; po drugie, nierozpatrzenie kwestii obowiązku precyzyjnego określenia w zaskarżonej ustawie stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu, co powoduje naruszenie prawa własności; po trzecie, uznanie, że zasada równości nie kreuje publicznego prawa podmiotowego.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę kwestionowanego rozstrzygnięcia.

Przystępując do oceny tego środka odwoławczego, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zażalenie w znacznej części stanowi powtórzenie (zarzutów) skargi konstytucyjnej, a ponadto nie zawiera argumentacji, która mogłaby podważyć podstawy odmowy nadania dalszego biegu.

W zażaleniu skarżąca nie odniosła się do zasadniczej przesłanki rozstrzygnięcia Trybunału, jaką było niedopełnienie obowiązku określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK co do niezgodności kwestionowanej regulacji z art. 2 w związku z art. 84 oraz art. 217 Konstytucji. W tym zakresie należy powtórzyć i zaaprobować stanowisko Trybunału, stwierdzające, że skarżąca nie wskazała przysługujących jej konstytucyjnych praw lub wolności, z którymi niezgodny byłby zaskarżony przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność ta stanowiła samodzielną podstawę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej.

Ponadto, błędne jest przekonanie pełnomocnika skarżącej, że w uzasadnieniu postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu Trybunał pominął wiele istotnych kwestii, które porusza wniesiona skarga. Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału wynika jednoznacznie, że podstawę wydania postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej uzasadniają nie tylko przyczyny, o których mowa w art. 36 ust. 3 ustawy o TK, ale przede wszystkim niespełnienie przesłanek wymienionych w art. 79 ust. 1 Konstytucji i doprecyzowanych w art. 47 ustawy o TK, jak również naruszenie zasad wnoszenia skargi konstytucyjnej wynikających z art. 46 ust. 1 i art. 48 ustawy o TK. Celem postępowania na etapie wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej jest bowiem ustalenie, czy odpowiada ona wymogom wynikającym z przywołanych powyżej norm. Dopiero pozytywny wynik tego badania uzasadnia powstanie wątpliwości co do zgodności z Konstytucją zaskarżonej normy i otwiera drogę do merytorycznego rozpoznania zarzutu postawionego w skardze konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny, po wnikliwej analizie skargi, w postanowieniu z 11 czerwca 2011 r. wskazał i szczegółowo omówił podstawy odmowy nadania jej dalszego biegu.

Zasadniczą przesłanką odmownego rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego było stwierdzenie, że skarżąca nie wykonała prawidłowo obowiązku, o którym mowa w art. 47 ust. 1 ustawy o TK. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 tej ustawy wynika obowiązek wskazania przez skarżącego, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. Z kolei art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek uzasadnienia zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej wraz z powołaniem dowodów na ich poparcie. W niniejszej sprawie przesłanki te nie zostały spełnione. Skarżąca w petitum skargi wprawdzie powołuje szereg postanowień Konstytucji (art. 2 w związku z art. 84, art. 2 w związku z art. 217, art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji), jednakże w jej uzasadnieniu nie przeprowadza dowodu, w jaki sposób zostały one naruszone przez zaskarżone przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) w petitum skargi postanowień Konstytucji, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, ale również na precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez ustawodawcę. Powinna temu towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna jurydyczna argumentacja uprawdopodabniająca stawiane zarzuty.

W świetle powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w postanowieniu z 11 czerwca 2011 r. w sposób prawidłowy przyjęto, iż skarżąca nie wykonała obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK, gdyż w skardze nie wskazała praw lub wolności konstytucyjnych naruszonych – jej zdaniem – przez zakwestionowany akt normatywny, które mogły być przedmiotem ochrony w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną, jak również nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów na poparcie zarzutu niezgodności art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 1 i 3 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu będącym przedmiotem zażalenia trafnie uznał, że art. 2 oraz art. 32 Konstytucji, wskazane przez skarżącą jako wzorce kontroli, nie są źródłem praw podmiotowych, których naruszenie mogłoby stanowić podstawę skargi konstytucyjnej. Należy jeszcze raz podkreślić, że zasady wyrażone w art. 2 oraz art. 32 Konstytucji nie tworzą po stronie obywateli praw podmiotowych ani wolności. Trybunał dopuszcza wprawdzie, że zasada wynikająca z art. 2 Konstytucji może stanowić źródło praw i wolności, jednakże dopiero wówczas, gdy nie są one ujęte wprost w innych przepisach Konstytucji, a ze względu na zasadę skargowości (art. 66 ustawy o TK) obowiązkiem skarżącego jest ich wskazanie oraz uzasadnienie stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Kolejną przesłanką odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu była oczywista bezzasadność zarzutów sformułowanych przez skarżącą wobec zakwestionowanego przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy uznać, że również w tym zakresie zażalenie nie dostarcza argumentów, które podważałyby prawidłowość stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu. Trzeba ponownie podkreślić, że art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zakres przedmiotowy amortyzacji. Zgodnie z ogólną zasadą środkami trwałymi stanowiącymi przedmiot amortyzacji są składniki majątku stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie. Skarżąca nie stała się właścicielem nieruchomości, stąd też nie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od tych nieruchomości. Nie został zatem spełniony podstawowy warunek wynikający z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dopiero bycie właścicielem lub współwłaścicielem środków trwałych daje bowiem podstawę do dokonywania odpisów amortyzacyjnych na zasadach przewidzianych w przepisach o amortyzacji i w trybie w nich określonym. Prawo własności lub współwłasności środka trwałego, z którym wiążą się następstwa podatkowe w postaci prawa zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, musi być udokumentowane odpowiednim dowodem na tytuł prawny. Skarżąca takiego tytułu nie posiada, zatem nie miała prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.



Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny zasadnie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.





3