Pełny tekst orzeczenia

31/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 7 czerwca 2011 r.

Sygn. akt Ts 152/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Wojciech Hermeliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Edipresse Polska S.A. w sprawie zgodności:

art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2004 r. do 31 maja 2005 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) z art. 2 w związku z art. 8 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 84 oraz art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 23 czerwca 2009 r. Edipresse Sp. z o.o. zakwestionowała zgodność art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2004 r. do 31 maja 2005 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.; dalej: ustawa o podatku od towarów i usług) z art. 2 w związku z art. 8 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 84 oraz art. 217 Konstytucji. Zaskarżony art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług miał następujące brzmienie: „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności: (1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia; (2) wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części”. Natomiast art. 7 ust. 3 wyżej wymienionej ustawy stanowił: „Przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli ich przekazanie (wręczenie) wiązało się bezpośrednio z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem”.

W przekonaniu wnoszącej niniejszą skargę konstytucyjną art. 7 ust. 3 kwestionowanej ustawy „jest niezgodny z art. 2 w związku z art. 8 ust. 1, a w konsekwencji z art. 64 ust. 3, art. 84 i art. 217 Konstytucji RP, ze względu na możliwe skrajne wobec siebie interpretacje tego przepisu, co przeczy zasadzie pewności prawa i zasadzie przyzwoitej legislacji, a tym samym uniemożliwia w sposób jednoznaczny ustalenie, czy na podatniku ciążył wynikający wprost z ustawy obowiązek opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Niekonstytucyjność tego przepisu powstaje w zderzeniu z normą w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, wobec którego – zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej – ust. 3 w założeniu pełnił rolę przepisu szczególnego”.


Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny. W dniu 8 maja 2006 r. skarżąca złożyła do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji tego organu z 3 stycznia 2006 r. (nr 1463/Wv-4407/1/33/05/06/MP/HTI). Jako podstawę prawną swego żądania wskazała art. 247 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa). Decyzją z 10 sierpnia 2006 r. (nr 1463/Dra-1/4407/1/33/05/06/MP/HTI) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie odmówił stwierdzenia nieważności decyzji z 3 stycznia 2006 r., argumentując, że w sprawie nie wystąpiła przesłanka stwierdzenia nieważności opisana w art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. W odwołaniu od powyższego rozstrzygnięcia skarżąca ponowiła zarzuty podniesione we wniosku o stwierdzenie nieważności. Po rozpoznaniu odwołania Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie decyzją z 28 grudnia 2006 r. (nr 1463/Dra-II/4407/1/33/06/TB/PH-I) utrzymał w mocy decyzję z 10 sierpnia 2006 r. Organ odwoławczy wskazał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, zgodnie z którym rażące naruszenie prawa występuje w sytuacji, gdy w niebudzącym wątpliwości stanie prawnym wydana decyzja w sposób oczywisty narusza obowiązujący porządek prawny. W pojęciu rażącego naruszenia prawa nie mieści się więc dokonanie błędnej wykładni prawa, nawet jeżeli przyjęta wykładnia zostanie później uznana za nieprawidłową. Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, że argumentacja skarżącej sprowadza się do kwestionowania przyjętej przez organy podatkowe wykładni art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Tymczasem według przedstawionych poglądów różnice co do wykładni przepisów prawa nie mogą stanowić skutecznej podstawy żądania stwierdzenia nieważności. W kwestii pozostałych zarzutów organ wskazał, że „w rzeczywistości za ich pomocą strona oczekuje ponownej kontroli rozstrzygnięć wymiarowych”. Tymczasem takie działanie w postępowaniu nadzwyczajnym, jakim jest postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności, nie jest dozwolone, gdyż organ na obecnym etapie postępowania bada sprawę jedynie pod kątem potwierdzenia istnienia wady skutkującej stwierdzeniem nieważności kwestionowanych decyzji. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego strona ponowiła zarzuty prezentowane przed organami podatkowymi, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji pierwszej instancji. W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 6 lipca 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 674/07) oddalił skargę. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 2 grudnia 2008 r. (sygn. akt I FSK 1594/07) oddalił skargę kasacyjną. Wyrok ten doręczono skarżącej 23 marca 2009 r.




Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Zarówno w świetle powyższego unormowania, jak i – precyzujących zasady korzystania ze skargi – przepisów ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) jednoznaczne jest, że skarżący musi wskazać akt zastosowania kwestionowanych przepisów, który doprowadził do naruszenia jego praw podmiotowych określonych w Konstytucji. Choć zatem przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny nie jest samo ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, to jednak uprzednie zastosowanie unormowań stanowiących przedmiot wnoszonej skargi, skutkujące takim właśnie naruszeniem, jest warunkiem koniecznym dopuszczalności korzystania ze skargi konstytucyjnej. Zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi, jak i w opracowaniach doktrynalnych podkreślano przy tym, iż owo naruszenie winno mieć względem skarżącego charakter osobisty, aktualny i bezpośredni, zaś jego źródło upatrywać należy nie w samym akcie stosowania kwestionowanych przepisów, ale w ich treści normatywnej. Obowiązkiem skarżącego jest w związku z tym wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – doznały naruszenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, że naruszenie to należy ściśle wiązać właśnie z ostatecznym orzeczeniem wydanym w sprawie, w związku z którą sformułowana została skarga konstytucyjna.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, w przypadku rozpatrywanej skargi konstytucyjnej powyższe przesłanki nie zostały spełnione. Z dołączonych do skargi dokumentów wynika jednoznacznie, że przedmiotem spraw toczących się przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi była odmowa stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku od towarów i usług za listopad 2004 r. Skarżąca domagała się stwierdzenia nieważności decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 grudnia 2006 r. (nr 1463/DRa-II/4407/1/33/06/TB/PH-I) w trybie art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Organy podatkowe, odmawiając stwierdzenia nieważności wyżej wymienionej decyzji, uznały, że w sprawie nie wystąpiła przesłanka rażącego naruszenia prawa opisana w art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdziły w swoich wyrokach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 674/07), a także Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I FSK 1594/ 07).

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie ulega zatem wątpliwości, że przepisem, na podstawie którego zapadły decyzje organów skarbowych, poddane następnie kontroli sądów administracyjnych, był art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. W konsekwencji zarzut niekonstytucyjności postawiony przez skarżącą wobec art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług należy uznać za oczywiście bezzasadny. Tym samym nie można przyjąć, że treść kwestionowanego w skardze przepisu zdeterminowała wydane w sprawie rozstrzygnięcia w taki sposób, iż doszło do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej. Okoliczność ta wyklucza kontrolę zgodności art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług w trybie wniesionej skargi konstytucyjnej.



Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 w związku z art. 47 ust. 1 ustawy o TK odmawia nadania jej dalszego biegu.