Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 27 lipca 2011 r.

Sygn. akt Ts 175/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Elżbiety Ś. w sprawie zgodności:

1) art. 14a ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 39, ze zm.),

2) art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 39, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2010 r.,

3) § 85 i § 86 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 sierpnia 2007 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 169, poz. 1189, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2010 r. z

art. 2, art. 60, art. 31 ust. 2 zdanie pierwsze, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 w zw. z art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej zarzucono niezgodność art. 14a ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 39, ze zm.; dalej: ustawa o prokuraturze) w zakresie, w jakim poza wymogiem minimalnego stażu pracy, nie określa zasad i kryteriów powołania na wyższe stanowisko służbowe w prokuraturze i pozostawia takie decyzje uznaniowości przełożonych; art. 17 ust. 3 ustawy o prokuraturze w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2010 r. – w zakresie, w jakim przyznaje prokuratorowi rejonowemu kompetencje do bycia prokuratorem przełożonym prokuratorów prokuratury rejonowej i nie przyznaje prokuratorowi rejonowemu ustawowych uprawnień i obowiązków pracodawcy wynikających z faktu zatrudnienia prokuratorów, czym wyłącza uprawnienie prokuratorów prokuratur rejonowych jako pracowników do dochodzenia roszczeń wynikających z naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania wyrażającego się pomijaniem przy awansowaniu, oraz § 85 i § 86 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 sierpnia 2007 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 169, poz. 1189, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2010 r. – w zakresie, w jakim przyznaje prokuratorowi rejonowemu kompetencje do występowania z wnioskami ze stosunku pracy podległych pracowników z wyłączeniem prokuratorów i przyznaje prokuratorowi okręgowemu kompetencje do występowania z wnioskiem o powołanie prokuratorów prokuratury rejonowej na stanowiska prokuratorów prokuratury okręgowej, czym wyłącza uprawnienie prokuratorów prokuratury rejonowej jako pracowników prokuratury rejonowej do dochodzenia roszczeń wynikających z naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania pracownika wyrażającego się pomijaniem przy awansowaniu, z art. 2, art. 60, art. 31 ust. 2 zdanie pierwsze, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 i 2, art. 37 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 w zw. z art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Skarga została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Skarżąca, będąca prokuratorem prokuratury rejonowej w Ostrołęce, wniosła powództwo o odszkodowanie z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Zostało ono oddalone wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrołęce – Wydziału IV Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29 grudnia 2004 r. (sygn. akt IV P 541/04). Wyrokiem z 25 kwietnia 2005 r. (sygn. akt III Pa 20/05) Sąd Okręgowy w Ostrołęce – Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację skarżącej od tego wyroku. Wyrokiem z 9 maja 2006 r. (sygn. akt III PK 265/05) wydanym na skutek wniesienia przez skarżącą skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy uchylił powyższy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi drugiej instancji. Wyrokiem z dnia 13 października 2006 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt III Pa 55/06) w Ostrołęce uchylił wyrok sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ostrołęce. Sąd ten wyrokiem z 19 kwietnia 2007 r. (sygn. akt IV P 512/06) oddalił powództwo skarżącej. Wyrokiem z 17 grudnia 2007 r. (sygn. akt III Pa 35/07), doręczonym skarżącej 5 lutego 2008 r., Sąd Okręgowy w Ostrołęce – Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację od tego wyroku. Skarżąca wniosła skargę kasacyjną, która została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2009 r. (sygn. akt II PK 131/09), doręczonym skarżącej 20 kwietnia 2009 r.

Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy uniemożliwiają jej dochodzenie roszczeń wynikających z naruszenia zasady równego traktowania przez pomijanie w awansowaniu. Nie określają one jednoznaczne, kto jest pracodawcą prokuratora prokuratury rejonowej. Z orzecznictwa sądowego wynika, że jest to prokuratura rejonowa. Decyzje dotyczące awansowania prokuratora prokuratury rejonowej podejmuje jednak Prokurator Generalny na wniosek prokuratora okręgowego. W praktyce uniemożliwia to skuteczne dochodzenie roszczeń w wypadku naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, gdyż nie ma możliwości przypisania odpowiedzialności za takie naruszenie jednostce, która jest uznawana za pracodawcę skarżącej, co stanowi niczym nieuzasadnione zamknięcie drogi sądowej do dochodzenia jej praw. Jednocześnie skarżąca podnosi, że do nierównego traktowania prokuratorów prowadzi brak określenia w ustawie wyraźnych kryteriów awansowania prokuratorów (poza wymogiem posiadania określonego stażu pracy), co narusza zasadę dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach oraz zasadę równości.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z jej art. 46 ust. 1 skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie jest ustalenie, że została ona wniesiona z naruszeniem terminu wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej określony w tym przepisie jest związany z uzyskaniem w ramach drogi prawnej orzeczenia niepodlegającego zaskarżeniu przy użyciu zwykłych środków zaskarżenia, a więc w wypadku postępowania sądowego prawomocnego wyroku lub postanowienia. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast użycia środków o charakterze nadzwyczajnym, których wniesienie uzależnione jest od spełnienia szczególnych wymagań.

Na gruncie procedury cywilnej oznacza to, że do wyczerpania drogi prawnej dochodzi po skorzystaniu przez skarżącego z możliwości wniesienia zażalenia lub apelacji do sądu drugiej instancji i uzyskaniu merytorycznego rozstrzygnięcia tego sądu. Elementem wyczerpania drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK nie jest natomiast wniesienie skargi kasacyjnej. Jak bowiem konsekwentnie przyjmuje Trybunał Konstytucyjny, od czasu reformy postępowania kasacyjnego dokonanej ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) skarga kasacyjna ma charakter nadzwyczajnego środka wzruszenia prawomocnych orzeczeń sądowych, a skorzystanie z niej nie jest konieczne dla wniesienia skargi konstytucyjnej (zob. np. postanowienie TK z 25 lipca 2006 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55). Bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczyna się więc w momencie uzyskania przez skarżącego prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze przepisów, zaś wniesienie skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie powoduje ani przerwania, ani zawieszenia tego biegu (zob. np. postanowienia TK z dnia: 25 stycznia 2008 r., Ts 58/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 107; 14 grudnia 2009 r., Ts 97/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 16 oraz 21 grudnia 2010 r., Ts 11/10, niepubl.).

Ostatecznym orzeczeniem wydanym w sprawie skarżącej jest więc wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 17 grudnia 2007 r. i to od daty jego doręczenia skarżącej (to jest od 5 lutego 2008 r.) należy liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej na przepisy ustawy o prokuraturze oraz regulaminu wewnętrznego urzędowania jednostek prokuratury. Upłynął on 5 maja 2008 r. Skarga została nadana w placówce pocztowej 17 lipca 2009 r., a więc z przekroczeniem terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK o ponad 14 miesięcy. W myśl art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 ustawy o TK stanowi to podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.