Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 14 grudnia 2011 r.
Sygn. akt Ts 186/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 września 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Gminy Wrocław,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 3 sierpnia 2010 r. Gmina Wrocław (dalej: skarżąca), reprezentowana przez Zarząd Zasobu Komunalnego z siedzibą we Wrocławiu, wystąpiła o stwierdzenie niezgodności art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, ze zm.) z art. 21 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 15 września 2011 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze. Trybunał stwierdził, że skarżącej nie przysługiwała legitymacja do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Nie uprawdopodobniła bowiem, że jest adresatem prawa podmiotowego wyrażonego w art. 64 ust. 1 Konstytucji. Tym samym Trybunał uznał, że skarga jest niedopuszczalna w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Trybunał ustalił nadto, że skarżąca nie wykazała, by przysługiwało jej prawo do ochrony praw nabytych wywodzone z art. 2 Konstytucji.
Na powyższe postanowienie skarżąca złożyła zażalenie, w którym podnosi, że przysługuje jej legitymacja do wniesienia skargi konstytucyjnej. Skarżąca twierdzi, po pierwsze, że jest adresatem prawa własności, o którym stanowi art. 64 ust. 1 Konstytucji; po drugie, że ustrojodawca nie różnicuje prawa własności, a tym samym podmiotów tego prawa i art. 165 ust. 1 Konstytucji nie jest konkurencyjną podstawą prawną ochrony prawa własności. Skarżąca powołuje się przy tym na zdanie odrębne do postanowienia pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego z 22 maja 2007 r. (SK 70/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 60). W zażaleniu dowodzi także, że nie jest uzasadnione ograniczenie ochrony praw nabytych do sytuacji, w których następują zmiany normatywne. Tym samym, skarżąca podkreśla, że została pozbawiona słusznie nabytego prawa do otrzymania zwrotu kosztów procesu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo ustalił istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu, dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał zwracał już wielokrotnie w swoim orzecznictwie uwagę, że przy definiowaniu zakresu podmiotowego skargi konstytucyjnej trzeba uwzględnić, iż podstawową funkcją wolności i praw konstytucyjnych jest określenie pozycji prawnej osoby ludzkiej wobec organów władzy publicznej, a jednocześnie nałożenie na organy obowiązków związanych z koniecznością zagwarantowania realizacji wolności i praw (zob. m.in. wydane w pełnym składzie postanowienie TK z 22 maja 2007 r., SK 70/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 60 oraz postanowienia TK z 12 października 2004 r., Ts 35/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 25 oraz 25 lipca 2002 r., Ts 67/02, OTK ZU nr 3/B/2002, poz. 231). Oznacza to, że organy władzy publicznej oraz inne podmioty realizujące zadania publiczne z natury rzeczy nie są adresatami uprawnień wynikających z poszczególnych wolności i praw konstytucyjnych przypisanych podmiotom prywatnym, a tym samym nie mogą korzystać ze skargi konstytucyjnej (zob. postanowienia TK z: 26 października 2001 r., Ts 72/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 298 oraz 6 lutego 2001 r. i 3 kwietnia 2001 r., Ts 148/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 72 i poz. 73). Ograniczenie powyższe dotyczy także jednostek samorządu terytorialnego, które zgodnie z art. 16 ust. 2 i art. 163 Konstytucji uczestniczą w sprawowaniu władzy publicznej. Istotą skargi konstytucyjnej jest zaś stworzenie ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki przed działaniami władzy publicznej, a nie stworzenie procedury rozstrzygającej spory między poszczególnymi ogniwami tej władzy (zob. postanowienie TK z 11 grudnia 2002 r. i 17 marca 2003 r., Ts 116/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 104 i 105).
Wbrew twierdzeniom skarżącej, Konstytucja odrębnie reguluje ochronę prawa własności i innych praw majątkowych przysługujących podmiotom prywatnym (art. 64 Konstytucji) i przysługujących jednostkom samorządu terytorialnego (art. 165 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji). Owa odrębność wynika właśnie z różnego statusu tych podmiotów nadanego im Konstytucją. To zaś prowadzi do konstatacji, że środki ochrony praw lub wolności podmiotów prywatnoprawnych są inne niż środki ochrony przyznane jednostkom samorządu terytorialnego i to niezależnie od tego, czy jednostki te działają w danym wypadku w sferze dominium, czy imperium (zob. przywołane już postanowienie TK z 12 października 2004 r., Ts 35/04).
Ponadto – co podkreślał Trybunał w swoim orzecznictwie – należy wziąć pod uwagę, że Konstytucja w art. 191 ust. 1 pkt 3 przyznaje organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego uprawnienie do wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją aktu normatywnego dotyczącego spraw objętych zakresem działania tej jednostki (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Podsumowując, skarżąca nie podważyła skutecznie poglądu wyrażonego w zaskarżonym postanowieniu, że nie jest adresatem prawa własności z art. 64 ust. 1 Konstytucji. Co więcej, skarżąca nie uwzględniła odmienności konstrukcyjnej gminy – jako osoby prawnej – od innych osób prawnych zakładanych dobrowolnie przez osoby fizyczne.
W ocenie Trybunału skarżąca nie przedstawiła przekonujących argumentów przeciwko poglądowi Trybunału wyrażonemu w postanowieniu z 15 września 2011 r., zgodnie z którym nie doszło do naruszenia jej słusznie nabytych praw podmiotowych. Trybunał ponownie podkreśla – w myśl jednolitej linii orzeczniczej – że ochronę praw słusznie nabytych należy rozumieć przede wszystkim w kontekście zmian normatywnych (zob. wśród wielu – wyrok TK z 22 czerwca 1999 r., K 5/99, OTK ZU nr 5/1999, poz. 100).

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.