Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 14 lutego 2011 r.
Sygn. akt Ts 238/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Simpol Sp. z o.o. w sprawie zgodności:
art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 18 września 2010 r. skarżąca zakwestionowała art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: Ordynacja podatkowa) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 87 ust. 1 Konstytucji.
W uzasadnieniu skargi skarżąca szeroko odniosła się do prowadzonego w jej sprawie postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego. Wskazała przy tym na szereg argumentów przemawiających – jej zdaniem – za nieprawidłowością ocen prawnych dokonanych przez organy stosujące prawo. Skarga nie zawiera jednak uzasadnienia niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu Ordynacji podatkowej.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Organy skarbowe w postępowaniu toczącym się w 1999 r. określiły skarżącej podatek dochodowy od osób prawnych za rok 1995. Decyzje te zostały poddane kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 14 września 2000 r. (sygn. akt I SA/Po 1295/99) oddalił skargę.
W 2007 r. skarżąca skierowała wniosek o wznowienie postępowania podatkowego w trybie art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej. Uzasadnieniem dla wszczęcia tego postępowania miało być wydanie przez Naczelny Sąd Administracyjny wyroku z dnia 18 października 2006 r. (sygn. akt II FSK 1352/05), w którym sąd zawarł ocenę prawną (sformułowaną w stanie faktycznym i prawnym analogicznym do istniejącego w sprawie skarżącej w postępowaniu podatkowym dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych za rok 1995), zgodnie z którą organy podatkowe nie mogą uznać, że do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się wynagrodzenia prezesa zarządu spółki, który jest jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Fakt ten – zdaniem skarżącej – jest istotną dla sprawy nową okolicznością faktyczną w rozumieniu art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej i uzasadnia wznowienie postępowania. Decyzją z dnia 17 grudnia 2007 r. (nr I-1/427-0001/07) Dyrektor Izby Skarbowej w Zielonej Górze odmówił uchylenia w całości decyzji Izby Skarbowej w Zielonej Górze z dnia 31 maja 1999 r. W wyniku rozpatrzenia odwołania ten sam organ utrzymał w mocy swoje rozstrzygnięcie decyzją z dnia 21 marca 2008 r. (nr I-1/4218-0001/08). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2008 r. (sygn. akt I SA/Go 557/08) oddalił skargę. Także Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II FSK 2006/08).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2010 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do wskazania, jakie przysługujące jej konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone przez zaskarżony przepis, a także do wskazania sposobu ich naruszenia.
W odpowiedzi na zarządzenie skarżąca ograniczyła się do nazwania praw podmiotowych, które – jej zdaniem – zostały naruszone. Ponownie negatywnie odniosła się do postępowania organów władzy publicznej w postępowaniu wznowieniowym i (wcześniejszym) podatkowym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jej dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi muszą zaś uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających prawa podmiotowe i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, rozpatrywana skarga konstytucyjna wymagań tych nie spełnia.
Skarżąca wielokrotnie w uzasadnieniu skargi kieruje zarzuty przeciwko orzeczeniom organów stosujących prawo lub względem dokonywanej przez nie wykładni przepisów. Przedstawia argumenty mające wykazać nieprawidłowości w ocenach prawnych organów podatkowych w postępowaniu toczącym się w 1999 r. W skardze zawarto także polemikę ze stanowiskami Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego dotyczącymi przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, ze zm.) i ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, ze zm.).
Odnosząc się do tak sformułowanych zarzutów, należy stwierdzić, że skarga – wbrew wymogom wynikającym z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK – odniesiona została do pozostającej poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego sfery stosowania prawa. Nie można uznać, że skarżąca określa, w jaki sposób doszło do naruszenia jej konstytucyjnych wolności i praw, skoro ograniczyła się do polemiki z ocenami prawnymi organów i sądów administracyjnych. Trybunał Konstytucyjny, działając w ramach konkretnej kontroli konstytucyjności, a więc w ramach skargi konstytucyjnej, nie dokonuje weryfikacji rozstrzygnięć sądowych. Do kognicji Trybunału Konstytucyjnego nie należy rozpatrywanie zarzutów dotyczących niekonstytucyjności wykładni dokonanej przez sąd ani zarzutów błędnej subsumcji stanu faktycznego dokonanej w wyroku czy też wadliwości kierunku argumentacji wykorzystanej w ostatecznym orzeczeniu, gdyż Trybunał nie jest kolejną instancją sądową. Trybunał może oceniać konstytucyjność aktu normatywnego.
Niezależnie od powyższych okoliczności Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg także z powodu uchybień odnoszących się do jej podstawy.
Nieprawidłowości skargi odnoszą się do przepisów powołanych jako wzorce kontroli, gdyż art. 2, art. 7 i art. 87 ust. 1 Konstytucji nie mają charakteru samoistnego. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego jest w tej kwestii jednolite i nie pozostawia wątpliwości co do oceny rozpatrywanej skargi konstytucyjnej.
Skarżąca nie spełniła także przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej w zakresie, w jakim zarzuca niezgodność przepisu Ordynacji podatkowej z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że w świetle ustabilizowanego orzecznictwa Trybunału z zasady równości wyrażonej w Konstytucji wynika, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań dyskryminujących i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, zarówno jeśli chodzi o ich cechy wspólne, jak i cechy je różniące (por. wyroki TK z dnia: 28 maja 2002 r., P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35; 11 września 2007 r., P 11/07, OTK ZU nr 8/A/2007, poz. 97). Ewentualne ustalenie, czy zasada równości wobec prawa została w konkretnym przypadku naruszona, wymaga określenia kręgu adresatów, do których odnosi się dana norma prawna, oraz wskazania elementów określających ich sytuację prawną, które są prawnie istotne. Zasada równości wobec prawa wymaga jednocześnie zasadności kryterium, na podstawie którego dokonano zróżnicowania sytuacji określonych podmiotów (por. wyroki TK z dnia: 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 24; 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 2; 23 listopada 2004 r., P 15/03, OTK ZU nr 10/A/2004, poz. 108). Skarga powyższych wymogów nie spełnia. Nie określa bowiem podmiotów legitymujących się cechą prawnie istotną, względem których ustawodawca dopuścił się uprzywilejowania bądź dyskryminacji.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 46 ust. 1 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.