Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 12 lipca 2011 r.

Sygn. akt Ts 309/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Wojciech Hermeliński – przewodniczący


Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca


Adam Jamróz,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lutego 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Bohdana K.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 23 listopada 2010 r. adwokat Bohdan K. (dalej: skarżący) wniósł o uchylenie ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 930, ze zm.; dalej: k.k.s.) jako niezgodnej z art. 10, art. 175, art. 177, art. 217 oraz art. 79 ust. 1 w związku z art. 30-86 Konstytucji.

Postanowieniem z 1 lutego 2011 r. (doręczonym 7 lutego 2011 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu Trybunał podniósł, że w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, nie została wydana żadna decyzja ani orzeczenie sądowe legitymujące skarżącego do wystąpienia z tym nadzwyczajnym środkiem ochrony wolności lub praw. Trybunał wskazał również na inne okoliczności uniemożliwiające przekazanie skargi do merytorycznego rozpoznania.

W zażaleniu z 11 lutego 2011 r. skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do merytorycznego rozpoznania. Podniósł, że postanowienie jest oparte na błędnej, jak określił – „samowolnej i wymierzonej w ustrój Rzeczypospolitej Polskiej” wykładni art. 79 ust. 1 Konstytucji. Ponadto zarzucił zaniechanie wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi. Na poparcie zarzutów niekonstytucyjności k.k.s. skarżący dołączył orzeczenia sądowe wydane w sprawie swojego klienta.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że skarżący w piśmie procesowym z 11 lutego 2011 r. nadal nie wskazuje ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie przepisów k.k.s., w którym sąd lub inny organ orzekł ostatecznie o prawach i wolnościach skarżącego. Co więcej, argumenty zażalenia oraz dołączone do pisma procesowego wyroki sądowe jednoznacznie świadczą, że w sprawie skarżącego nie toczyło się postępowanie, w wyniku którego zostałoby podjęte rozstrzygnięcie legitymujące go do wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Po drugie, Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie stwierdza, że zarzuty sformułowane w zażaleniu pod adresem niewłaściwej wykładni art. 79 ust. 1 Konstytucji są oczywiście bezzasadne. Trybunał podkreśla, że przyjęta w zaskarżonym postanowieniu wykładnia art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika z istoty skargi konstytucyjnej jako nadzwyczajnego i subsydiarnego środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Zgodnie z wolą ustrojodawcy wyrażoną w art. 79 ust. 1 Konstytucji istotą skargi konstytucyjnej jest kontrola zgodności z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Z tego względu skargę konstytucyjną można złożyć dopiero po wyczerpaniu drogi prawnej i uzyskaniu ostatecznego rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 ustawy o TK (zob. postanowienie pełnego składu TK z 4 lutego 1998 r., Ts 1/97, OTK ZU nr 2/198, poz. 17 oraz postanowienie TK z 28 listopada 2001 r., SK 12/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 267). Innymi słowy, warunkiem sine qua non rozpoznania skargi przez Trybunał jest odniesienie sformułowanych zarzutów do przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia prowadzącego do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. Brak takiego orzeczenia upodabnia skargę konstytucyjną do skargi powszechnej (actio popularis), nieprzewidzianej przepisami prawa, albo też wniosku w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm, który mogą złożyć jedynie podmioty określone w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji.

Po trzecie, skarżący niewłaściwie przyjmuje, że wstępna kontrola kierowanych do Trybunału skarg konstytucyjnych zawsze wymaga wezwania skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi. Brak formalny skargi to nieistnienie jednego z jej elementów, którego uzupełnienie pozwala na merytoryczne rozpoznanie tego środka prawnego. Podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej był natomiast abstrakcyjny charakter jej zarzutów, nieoparty na ostatecznej decyzji lub orzeczeniu. Mając na uwadze istotę skargi konstytucyjnej, jako nadzwyczajnego a zarazem sformalizowanego środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw, Trybunał słusznie zatem przyjął, że w sprawie skarżącego nie było konieczne uzupełnienie pozostałych braków.



Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK orzekł jak na wstępie.