Pełny tekst orzeczenia

328/4/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 11 lipca 2012 r.
Sygn. akt Ts 29/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Teresa Liszcz – przewodnicząca


Marek Zubik – sprawozdawca


Maria Gintowt-Jankowicz,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 maja 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Piotra C.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 1 lutego 2010 r. Piotr C. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 139 § 1 i 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącego zaskarżone przepisy naruszają zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz prawo do obrony. Prowadzą bowiem do sytuacji, w której można zastosować domniemanie doręczenia zawiadomienia o terminie posiedzenia dotyczącego zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności w stosunku do osoby, wobec której zakończyło się postępowanie karne i która nie poinformowała organu procesowego o zmianie miejsca zamieszkania. W konsekwencji osoba taka jest pozbawiona możliwości uczestniczenia w posiedzeniu sądu i obrony swoich praw. Ponadto skarżący wskazał, że zaskarżone przepisy są niejasne i nakładają na każdego skazanego obowiązek informowania organu procesowego o zmianie miejsca zamieszkania.
Postanowieniem z 16 maja 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że art. 139 § 1 i 3 k.p.k. nie stanowił podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego w sprawie skarżącego. W sprawie nie wydano bowiem ostatecznego rozstrzygnięcia dotyczącego prawidłowości doręczenia skarżącemu zawiadomienia o terminie posiedzenia sądu, na którym zapadło postanowienie o zarządzeniu wykonania kary pozbawienia wolności. Przyczyną zarówno uznania, że postanowienie to zostało skarżącemu doręczone, jak i oddalenia jego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia na nie zażalenia było ustalenie, że odpis postanowienia został doręczony jego bratu, który zobowiązał się do przekazania przesyłki skarżącemu. Uznanie postanowienia za doręczone nastąpiło więc na podstawie art. 132 § 2 k.p.k. a nie zaskarżonych przepisów. Ponadto w postanowieniu z 16 maja 2011 r. Trybunał stwierdził, że skarżący nie wykazał naruszenia swoich konstytucyjnych praw lub wolności. Skarżący, będąc osobą skazaną na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, uniemożliwił faktyczne i bezpośrednie doręczenie mu zawiadomienia o posiedzeniu sądu, gdyż nie wywiązywał się z wynikających z takiego skazania obowiązków, w szczególności obowiązku kontaktu z kuratorem i informowania go o miejscu swojego pobytu. Trybunał uznał również, że w świetle utrwalonego w orzecznictwie konstytucyjnym rozumienia prawa do obrony oczywiście bezzasadny jest zarzut jego naruszenia przez przepisy określające konsekwencje procesowe nieinformowania przez skazanego organów ścigania o zmianie miejsca pobytu.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego. Zarzucił w nim, że Trybunał nie rozpoznał istoty sprawy i nie ustosunkował się w zaskarżonym postanowieniu do postawionego w skardze zarzutu. Pełnomocnik skarżącego wskazał, że procedura karna nie przewiduje wydawania odrębnego orzeczenia o uznaniu doręczenia stronie wezwania za skuteczne, a kwestia ta – tak jak miało to miejsce w sprawie skarżącego – jest uwzględniana przy rozpoznawaniu środka odwoławczego, gdy rozstrzygane jest, czy termin do jego wniesienia został zachowany lub czy zachodzą podstawy do przywrócenia tego terminu. Jednocześnie stwierdził, że skarżący nie kwestionuje zgodności z Konstytucją przepisów nakładających obowiązek informowania o zmianie miejsca pobytu, lecz wskazuje, że skarżący nie wiedział o toczącym się postępowaniu w sprawie zarządzenia wykonania wobec niego kary i nie mógł w nim uczestniczyć, co naruszyło jego prawo do obrony.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego do analizy tych zarzutów, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał wskazuje, że wbrew twierdzeniom zażalenia w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo przyjęto, iż zaskarżone przepisy nie stanowiły podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego. Jak wskazał skarżący, kwestia prawidłowości doręczenia mu pism w postępowaniu sądowym była analizowana w postanowieniach dotyczących przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie o zarządzeniu wykonania wobec niego kary pozbawienia wolności oraz oddalenia zażalenia na odmowę przywrócenia tego terminu (postanowienia Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem – II Wydział Karny z 5 października 2009 r. [sygn. akt Ko 600/08] oraz Sądu Okręgowego w Łomży – II Wydział Karny z 30 października 2009 r. [sygn. akt Kzw 123/09]). Podnoszona w tych postanowieniach kwestia dotyczyła uznania, że skarżącemu skutecznie doręczono postanowienie odnośnie do zarządzenia wykonania wobec niego kary pozbawienia wolności. Doręczenie to zostało uznane za skuteczne z uwagi na to, że adresowana do skarżącego przesyłka została odebrana przez brata skarżącego, który zobowiązał się oddać ją skarżącemu. Takie doręczenie jest skuteczne na podstawie art. 132 § 2 k.p.k., nie zaś na podstawie zaskarżonych przepisów. Trybunał prawidłowo wskazał więc w postanowieniu z 16 maja 2011 r., że to art. 132 § 2 k.p.k., a nie zaskarżony art. 139 § 1 i 3, stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wobec skarżącego w zakresie oceny prawidłowości doręczenia. Prawidłowo stwierdził, że na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK stanowiło to podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Ponadto niezasadne jest sformułowane w zażaleniu twierdzenie, że Trybunał nie odniósł się w zaskarżonym postanowieniu do postawionego w skardze zarzutu. W punktach 7 i 8 postanowienia z 16 maja 2011 r. Trybunał stwierdził bowiem, że skarżący nie wykazał w skardze naruszenia swych konstytucyjnych praw i wolności oraz wskazał, że podniesione w skardze zarzuty mają charakter oczywiście bezzasadny. Trybunał w obecnym składzie uznaje, że również w tej części zaskarżone postanowienie jest prawidłowe.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.