Pełny tekst orzeczenia

369/4/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 4 czerwca 2012 r.

Sygn. akt Ts 71/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Piotr Tuleja,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Adama K. w sprawie zgodności:

1) art. 776, art. 788 § 1 i art. 841 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.),

2) art. 532 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) z:

art. 1, art. 2, art. 7, art. 45 ust. 1, art. 175 ust. 1, art. 176 ust. 1 i art. 177 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.);



p o s t a n a w i a:



1) przywrócić termin do uzupełnienia braku formalnego,

2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 6 marca 2011 r. Adam K. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 776, art. 788 § 1 i art. 841 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) oraz art. 532 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 1, art. 2, art. 7, art. 45 ust. 1, art. 175 ust. 1, art. 176 ust. 1 i art. 177 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja).

Skarga została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący (obdarowany) nabył w drodze umowy darowizny od swoich rodziców (darczyńców) własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego. Wyrokiem z 7 czerwca 2002 r. (sygn. akt I C 37/02) Sąd Rejonowy w Mielcu – Wydział I Cywilny uznał opisaną czynność prawną za bezskuteczną w stosunku do wierzycieli darczyńców. Wierzyciele ci uzyskali uprzednio tytuł wykonawczy przeciwko rodzicom skarżącego. Wyrok z 7 czerwca 2002 r. jest prawomocny. Komornik na wniosek wierzycieli darczyńców, na podstawie tytułu wykonawczego przeciwko rodzicom skarżącego oraz orzeczenia uznającego za bezskuteczną umowę darowizny, wszczął egzekucję z własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu.

Skarżący wniósł przeciwko wierzycielom darczyńców powództwo przeciwegzekucyjne na podstawie art. 841 § 1 k.p.c. Wyrokiem z 9 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Mielcu – Wydział I Cywilny (sygn. akt I C 196/09) oddalił powództwo. Następnie Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu – Wydział I Cywilny wyrokiem z 10 listopada 2010 r. (sygn. akt I.1 Ca 326/10) oddalił apelację skarżącego. Sąd II instancji w uzasadnieniu tego orzeczenia wskazał, że „po pierwsze, powód nie jest dłużnikiem pozwanych i to nie przeciwko niemu został wydany tytuł wykonawczy, którego realizacji domagają się pozwani w postępowaniu egzekucyjnym; po drugie, w toku sprawy przed wydaniem tytułu, a także i po powstaniu tytułu egzekucyjnego nie nastąpiło przejście obowiązków dłużników [darczyńców] (…) na rzecz powoda [skarżącego] (art. 788 § 1 k.p.c.). (…) Wyrok uwzględniający skargę pauliańską sprawił, iż lokal mieszkalny objęty bezskuteczną czynnością prawną traktowany jest tak, jakby nadal stanowił własność dłużnika”. Ponadto Sąd Okręgowy uznał za niezasadny zarzut naruszenia art. 533 k.c., gdyż skarżący dla zwolnienia się z obowiązku zadośćuczynienia roszczeniu wierzycieli darczyńców powinien był wskazać takie mienie darczyńców, z którego wierzyciele mogliby „z najwyższym stopniem prawdopodobieństwa, graniczącym z pewnością” zaspokoić swoje roszczenia. Tymczasem „wskazane przez powoda wierzytelności, z których mogliby się zaspokoić pozwani, nie są możliwe do wyegzekwowania”.

Zarządzeniem z 12 października 2011 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków przez nadesłanie odpisu (w rozumieniu art. 140 k.p.c.) wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział I Cywilny z 7 czerwca 2002 r. (sygn. akt I C 37/02) oraz 4 (czterech) kopii tego orzeczenia, a także wyjaśnienie, czy wnosił apelację od powyższego wyroku, jak również dokładne określenie sposobu naruszenia jego praw i wolności przez zaskarżony art. 532 k.c.

W piśmie z 26 października 2011 r. skarżący wyjaśnił, że nie wniósł apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział I Cywilny z 7 czerwca 2002 r. oraz wskazał, że wniósł o wydanie mu odpisu tego orzeczenia, jednak do tej pory go nie otrzymał i wnosi o przedłużenie terminu złożenia tego rozstrzygnięcia. Ponadto skarżący podkreślił, że naruszenie jego konstytucyjnych praw polega na nieprzeprowadzeniu w stosunku do niego postępowania klauzulowego, a zatem pozbawieniu go możliwości obrony praw w tym postępowaniu. W piśmie z 12 grudnia 2011 r. skarżący nadesłał odpis wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział I Cywilny z 7 czerwca 2002 r. oraz wniósł o przywrócenie terminu uzupełnienia tego braku formalnego, albowiem wystąpił do sądu z wnioskiem o wydanie odpisu orzeczenia 24 października 2011 r., a odpis otrzymał 8 grudnia 2011 r.

W ocenie skarżącego niekonstytucyjność zaskarżonych przepisów polega na całkowitym pozbawieniu go ochrony prawnej, gdyż „nie był traktowany jako dłużnik, np. odpowiedzialny rzeczowo. Z tego względu nie przysługiwało mu powództwo opozycyjne z art. 840 k.p.c. Natomiast gdy wniósł powództwo ekscydencyjne z art. 841 k.p.c., sądy uznały, że nie jest także osobą trzecią, o której mówi ten przepis (…)”. Ponadto, źródłem niezgodności z Konstytucją jest nieprzeprowadzenie postępowania klauzulowego, w którym brałby udział skarżący jako obdarowany (wierzyciele posługiwali się jedynie tytułem egzekucyjnym przeciwko darczyńcom). Powyższe narusza, zdaniem skarżącego: zasadę, w myśl której Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli (art. 1 Konstytucji), zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji); zasadę praworządności (art. 7 Konstytucji) oraz prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Nadto skarżący podnosi, że zakwestionowane przepisy są niezgodne z art. 175 ust. 1 Konstytucji (który stanowi, że wymiar sprawiedliwości sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe), art. 176 ust. 1 Konstytucji (zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego) oraz art. 177 Konstytucji (który wprowadza domniemanie właściwości sądów powszechnych). Dodatkowo w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej powołane zostały wzorce wynikające z art. 6 ust. 1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu sądowego) oraz art. 13 Konwencji (prawo do skutecznego środka odwoławczego).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne do stwierdzenia jej dopuszczalności.



1. Skargą konstytucyjną objęte zostały art. 776, art. 788 § 1, art. 841 k.p.c. oraz art. 532 k.c.

Zgodnie z zaskarżonym art. 776 k.p.c. podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Zakwestionowany art. 788 § 1 k.p.c. przewiduje, że jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz tej osoby lub przeciwko niej, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

Z kolei objęty zaskarżeniem art. 841 k.p.c. stanowi: „§ 1. Osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. § 2. Jeżeli dłużnik zaprzecza prawu powoda, należy oprócz wierzyciela pozwać również dłużnika. § 3. Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych”.

W myśl art. 532 k.c., wierzyciel, względem którego czynność prawna dłużnika została uznana za bezskuteczną, może z pierwszeństwem przed wierzycielami osoby trzeciej dochodzić zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły.



2. Na podstawie art. 168 § 1 k.p.c. w zw. z art. 169 § 1-3 k.p.c. w zw. z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) Trybunał Konstytucyjny postanowił przywrócić termin uzupełnienia braku formalnego – nadesłania odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział I Cywilny z 7 czerwca 2002 r. Zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Natomiast art. 169 k.p.c. przewiduje, że pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (§ 1); w piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (§ 2); równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej (§ 3). W myśl art. 20 ustawy o TK w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy k.p.c.

Skarżący złożył wniosek o wydanie odpisu powyższego orzeczenia w terminie 7 dni od otrzymania zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego, a następnie w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminowi uzupełnienia braku formalnego (czyli od momentu otrzymania ww. odpisu wyroku) nadesłał ów odpis do Trybunału Konstytucyjnego, wniósł o przywrócenie terminu oraz załączył stosowne dokumenty uprawdopodobniające okoliczności, które uzasadniają wniosek. W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny przywrócił termin uzupełnienia braku formalnego – nadesłania odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Mielcu – Wydział I Cywilny z 7 czerwca 2002 r.



3. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że złożona skarga konstytucyjna nie spełnia warunków formalnych stawianych jej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ustawy o TK, wobec czego nie może jej zostać nadany dalszy bieg.

Podstawą odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest ustalenie, że powołane wzorce kontroli – art. 1, art. 7, art. 175 ust. 1 i art. 177 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 i art. 13 Konwencji – są niedopuszczalne w skardze konstytucyjnej, natomiast art. 2 Konstytucji tylko wyjątkowo może być samodzielnym wzorcem kontroli, jednak ten wyjątek nie zachodzi w niniejszej sprawie. Niezależnie od powyższego należy wskazać, że argumenty skarżącego stanowią postulaty de lege ferenda (odnośnie do zakresu podmiotowego powództwa ekscydencyjnego).

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK przedmiotem kontroli w postępowaniu sądowokonstytucyjnym inicjowanym skargą konstytucyjną może być zgodność przepisów, które były podstawą ostatecznego orzeczenia, z normami Konstytucji wyrażającymi wolności, prawa lub obowiązki jednostki.

Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że art. 1, art. 7, art. 175 ust. 1 i art. 177 Konstytucji mają charakter ustrojowy i nie wynikają z nich konstytucyjne wolności, prawa lub obowiązki jednostki. Dlatego powołane przepisy Konstytucji nie mogą stanowić – według utrwalonego orzecznictwa – wzorców kontroli w postępowaniu skargowym. Przepisy te gwarantują określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw, działania organów władzy publicznej oraz ogólny standard korzystania z nich przez podmioty, jednak nie statuują żadnej konkretnej wolności czy prawa. W wyroku z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03 (OTK ZU nr 1/A/2004 poz. 2), Trybunał Konstytucyjny wskazał: „analizując przepisy Konstytucji powołane przez skarżącego, Trybunał stwierdził, iż są wśród nich takie, które w sposób oczywisty nie mogą być wzorcem kontroli w postępowaniu skargowym, ponieważ odnoszą się do zasad ustrojowych i funkcjonowania organów państwa oraz takie, które mogą stanowić niejako pomocniczy wzorzec kontroli, przy jednoczesnym wskazaniu innej naruszonej normy. W pierwszej grupie znalazły się art. 4, art. 7, art. 8, art. 9, art. 20, art. 87 ust. 2 oraz art. 177 Konstytucji. (…) Teza, iż żaden z powołanych przepisów nie stanowi źródła wolności ani konstytucyjnego prawa podmiotowego, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego jest oczywista. Odrębność przedmiotu regulacji wynika w sposób niewątpliwy z samej treści tych przepisów. W związku z tym, w świetle założeń dotyczących celu i zakresu skargi konstytucyjnej, nie wymaga bliższego uzasadnienia twierdzenie, iż zaprezentowane wyżej przepisy nie mogą być wzorcami kontroli w niniejszej sprawie. (…) Gdy chodzi o drugą grupę powołanych przez skarżącego, a budzących wątpliwości wzorców kontroli, należą do niej art. 2 i art. 32 Konstytucji, (…) jednak ani art. 2, ani 32 Konstytucji nie statuują żadnej konkretnej wolności czy prawa. W konsekwencji, mogą one stanowić wzorzec kontroli tylko w razie wskazania przez skarżącego, jaka jego wolność lub prawo, wynikające z innych przepisów, są uregulowane wbrew zasadom demokratycznego państwa prawnego, sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji), ewentualnie – z naruszeniem zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji)”.

Wynikające z art. 2 Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej mogą zostać przyjęte za samoistny konstytucyjny wzorzec kontroli kwestionowanego przepisu, jednakże tylko gdy „skarżący wskaże wynikające z tych zasad konkretne prawa lub wolności mające postać normatywnych praw podmiotowych. Normatywne prawa podmiotowe muszą precyzyjnie określać zarówno ich adresata, jak i jego sytuację prawną powiązaną z możnością wyboru sposobu zachowania się” (postanowienia TK z: 6 marca 2001 r., Ts 199/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 107 oraz 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Jednak to na skarżącym spoczywa obowiązek należytego uzasadnienia takiego zarzutu. Przedmiotowa skarga nie zawiera stosownej argumentacji w tym zakresie.

Ponadto w postępowaniu zainicjowanym skargą konstytucyjną nie jest dopuszczalna kontrola zgodności zakwestionowanych przepisów z normami prawa międzynarodowego, gdyż przedmiotem badania mogą być tylko zarzuty naruszenia przepisów Konstytucji wyrażających wolności, prawa lub obowiązki jednostki (por. zamiast wielu: postanowienie TK z 18 stycznia 2010 r., Ts 129/09, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 361).

W związku z powyższym, jedynym dopuszczalnym wzorcem kontroli w niniejszej sprawie jest art. 45 ust. 1 Konstytucji (prawo do sądu).



4. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że istota zarzutów dotyczy postępowania cywilnego, w którym – zdaniem skarżącego – stronie czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli należy przyznać określone uprawnienia i gwarancje procesowe. Zakwestionowany art. 532 k.c. dotyczy zaś uprawnienia wierzyciela, czyli podmiotu, który wszczyna postępowanie egzekucyjne.



4.1. W myśl wywodów skarżącego, podstawą egzekucji zawsze musi być tytuł wykonawczy i należy przeprowadzić postępowanie klauzulowe przeciwko każdemu dłużnikowi. Skarżący podnosi również, że zakres podmiotowy powództwa ekscydencyjnego, ograniczony do osób trzecich (do których nie zalicza się strona czynności dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli), całkowicie pozbawia skarżącego ochrony prawnej. Powyższe zarzuty są chybione z dwóch powodów.

Po pierwsze, skarżący zupełnie pomija charakter i skutki instytucji skargi pauliańskiej (art. 527 i n. k.c.), której zastosowanie powoduje, że wierzyciel może zaspokoić się ze składnika majątku dłużnika objętego bezskuteczną czynnością prawną, gdyż wobec wierzyciela ten składnik traktowany jest tak, jak gdyby nigdy nie wyszedł z majątku dłużnika. Strona czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli (w niniejszej sprawie – skarżący) nie jest i nie musi być zobowiązana wobec tych wierzycieli.

Po wtóre, poglądy, zgodnie z którymi „kwestionowana niedoskonałość regulacji sprawiała, że skarżący nie był traktowany jako dłużnik, np. odpowiedzialny rzeczowo”, świadczą o traktowaniu skargi konstytucyjnej jako narzędzia usuwania zaniechań prawodawczych. Tymczasem funkcją Trybunału Konstytucyjnego jest wyłącznie derogacja przepisów sprzecznych z normami wyższego rzędu, w szczególności z Konstytucją, ta zaś nie przyznaje mu uprawnienia do „uzupełniania” systemu prawa o normy pożądane przez wnioskodawcę. O podlegającym kognicji Trybunału pominięciu można natomiast mówić tylko wówczas, gdy skarżący kwestionuje zakres zastosowania zaskarżonej normy – podmiotowy, przedmiotowy lub czasowy (por. wyroki TK z: 24 października 2001 r., SK 22/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 216; 14 marca 2006 r., SK 4/05, OTK ZU nr 3/A/2006, poz. 29; 29 maja 2007 r., P 20/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 52 i 2 czerwca 2009 r., SK 31/08, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 83 oraz postanowienia TK z: 11 grudnia 2002 r., SK 17/02, OTK ZU nr 7/A/2002, poz. 98; 30 maja 2007 r., SK 3/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 62 i 17 października 2007 r., P 29/07, OTK ZU nr 9/A/2007, poz. 116).

Linia demarkacyjna oddzielająca sytuacje „zaniechania ustawodawczego” oraz „regulacji fragmentarycznej i niepełnej” związana jest bowiem z odpowiedzią na pytanie, czy istotnie w danej sytuacji zachodzi jakościowa tożsamość (albo przynajmniej daleko idące podobieństwo) materii unormowanych w danym przepisie i tych pozostawionych poza jego zakresem (zob. wyrok TK z 22 lipca 2008 r., K 24/07, OTK ZU nr 6/A/2008, poz. 110). Skarżący nie wykazał takiej tożsamości w niniejszej sprawie, zatem sformułowane zarzuty dotyczą braku określonej regulacji w systemie prawnym, co nie może stanowić wyłącznego przedmiotu skargi konstytucyjnej (zob. postanowienie TK z 8 czerwca 2000 r., Ts 182/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 172; podobnie m.in. postanowienia TK z: 14 września 1999 r., Ts 80/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 14; 22 września 1999 r., Ts 122/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 27; 26 października 1999 r., Ts 126/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 30; 14 marca 2000 r., Ts 148/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 165; 25 września 2000 r., Ts 100/00, OTK ZU nr 8/2000, poz. 310).

Z zakwestionowanych przepisów wynika jedynie, jakie są podstawy egzekucji (art. 776 k.p.c.), kiedy dopuszcza się nadanie klauzuli wykonalności celem stworzenia podstawy egzekucji dla następcy prawnego wierzyciela lub przeciwko następcy prawnemu dłużnika w przypadku zajścia sukcesji prawnej (art. 788 § 1 k.p.c.) i w jakich okolicznościach osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji (art. 841 k.p.c.).

Tymczasem w sprawie, w związku którą wniesiona została rozpoznawana skarga konstytucyjna, komornik na wniosek wierzycieli darczyńców, na podstawie tytułu wykonawczego przeciwko rodzicom skarżącego oraz orzeczenia uznającego za bezskuteczną umowę darowizny, wszczął przeciwko darczyńcom (rodzicom skarżącego) egzekucję z własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu (darowanego uprzednio skarżącemu przez jego rodziców). Powództwo skarżącego wniesione na podstawie art. 841 k.p.c. zostało oddalone, a apelację od tego orzeczenia oddalił sąd II instancji. Skarżący w apelacji podniósł zarzuty naruszenia art. 776 i art. 788 § 1 k.p.c., jednak sąd okręgowy uznał, że nie zostały spełnione przesłanki wskazane w art. 788 § 1 k.p.c., uzasadniające zastosowanie normy wynikającej z tego przepisu. Ponadto sąd II instancji stwierdził, że wobec uprzedniego uwzględnienia skargi pauliańskiej wierzyciele darczyńców mogą domagać się zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które na skutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku darczyńców, a skarżący jako obdarowany jest zobowiązany do znoszenia tej egzekucji. Zatem zarzut naruszenia art. 776 k.p.c., które zdaniem skarżącego wynikało z niedysponowania przez wierzycieli tytułem egzekucyjnym przeciwko skarżącemu jako obdarowanemu, sąd uznał za niezasadny.

Skarżący wskazuje, że – w jego ocenie – należy przyznać stronie czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli uprawnienia takie, jakie przysługują np. dłużnikowi odpowiedzialnemu rzeczowo, oraz przeprowadzać postępowanie klauzulowe przeciwko osobie trzeciej, będącej stroną takiej czynności, a także umożliwić temu podmiotowi wnoszenie powództw przeciwegzekucyjnych. Tak postawionych zarzutów nie sposób łączyć z treścią zakwestionowanych przepisów k.p.c. Skarżący kwestionuje w istocie pozostające poza zakresem działania Trybunału zaniechanie prawodawcze.

Nawet jednak przyjmując, że skarżący zarzuciłby istnienie pominięcia podmiotowego (nieobjęcia regulacją pewnej grupy czy kategorii osób), przedmiotowa skarga nie mogłaby zostać merytorycznie rozpoznana, ponieważ nie wskazuje ani nie wykazuje konstytucyjnej nieodzowności szerszego zakreślenia kręgu adresatów normy niż to uczynił ustawodawca (por. także wyrok TK z 16 lutego 2010 r., P 16/09, OTK ZU nr 2/A/2010, poz. 12). Skarżący musiałby bowiem przedstawić argumenty wskazujące na nieracjonalność, nieproporcjonalność i brak konstytucyjnego oparcia dla takiego zróżnicowania (por. powołany już wyrok o sygn. SK 22/01).



4.2. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie podkreślano, że prawidłowe wykonanie przez skarżącego obowiązku przedstawienia, jakie konstytucyjne prawa lub wolności (i w jaki sposób) zostały naruszone przez przepisy stanowiące przedmiot wnoszonej skargi konstytucyjnej, polegać musi nie tylko na wskazaniu (numerycznym) w petitum skargi postanowień Konstytucji, z którymi – zdaniem skarżącego – niezgodne są kwestionowane przepisy, lecz także na precyzyjnym przedstawieniu treści prawa lub wolności, wywodzonych z tych postanowień, a naruszonych przez ustawodawcę. Powinna temu towarzyszyć szczegółowa i precyzyjna argumentacja, uprawdopodobniająca stawiane zarzuty. Z powyższego nie może zwolnić skarżącego działający niejako z własnej inicjatywy Trybunał Konstytucyjny, który – zgodnie z art. 66 ustawy o TK – orzekając, jest związany granicami skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 14 stycznia 2009 r., Ts 21/07, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 91). W konsekwencji niedopuszczalne jest samodzielne precyzowanie przez Trybunał, a tym bardziej uzasadnianie, jedynie ogólnikowo sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów (por. postanowienie TK z 4 lutego 2009 r., Ts 256/08, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 138).

Trybunał stwierdza, że zaskarżony przepis prawa materialnego nie został w żaden sposób powiązany z wzorcem kontroli art. 45 ust. 1 Konstytucji. Co więcej, zakwestionowany art. 532 k.c. nie odnosi się do zarzutów skargi konstytucyjnej, które dotyczą uprawnień i gwarancji procesowych dla strony czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli. Przepis ten jedynie uprawnia wierzyciela, który uprzednio wniósł skargę pauliańską i uzyskał orzeczenie uznające czynność prawną dłużnika za bezskuteczną, do zaspokojenia z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły. Oznacza to, że art. 532 k.c. jest podstawą do skorzystania z prawa do sądu przez wierzyciela, nie zaś dłużnika czy osobę trzecią (jaką w stanie faktycznym, w związku z którym złożono niniejszą skargę konstytucyjną, był skarżący). W świetle powyższego należy stwierdzić, że skarżący nie wypełnił obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK.



Z przedstawionych wyżej powodów, na podstawie o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.