Pełny tekst orzeczenia

70/1/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 3 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 90/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – przewodnicząca


Piotr Tuleja – sprawozdawca


Wojciech Hermeliński,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 kwietnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Wojciecha B.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 8 kwietnia 2010 r. skarżący – Wojciech B. zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.). Zaskarżonemu przepisowi p.p.s.a., w zw. z art. 231 p.p.s.a., skarżący zarzucił niezgodność z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 31 ust. 1, art. 176 ust. 1 oraz art. 184 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 10 Konstytucji. Ponadto skarżący zakwestionował zgodność art. 231 p.p.s.a. z art. 2 Konstytucji. W swojej skardze zaakcentował także celowość ponownego zbadania zgodności art. 221 p.p.s.a. z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji z uwagi na nowe argumenty i okoliczności, niepowołane w toku kontroli w postępowaniach zakończonych wyrokami Trybunału w sprawach SK 11/05 oraz SK 21/05.
Postanowieniem z 29 kwietnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W odniesieniu do art. 221 w zw. z art. 231 p.p.s.a. Trybunał przyjął, że tylko pierwszy z wymienionych wyżej przepisów może być uznany za podstawę ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Odnosząc się zaś do zarzutu niezgodności art. 221 p.p.s.a. z art. 45 ust. 1 Konstytucji, stwierdził, że ponowne poddanie kontroli tego przepisu z tak określonym wzorcem jest – wobec wcześniejszych pozytywnych orzeczeń w sprawach SK 11/05 oraz SK 21/05 – niecelowe. Za niedopuszczalne uznał Trybunał natomiast badanie zgodności art. 221 p.p.s.a. z art. 184 oraz art. 10 Konstytucji, jako unormowaniami niewyrażającymi praw podmiotowych skarżącego.
W odniesieniu do zarzutu niezgodności art. 221 p.p.s.a. z art. 176 ust. 1 Konstytucji Trybunał stwierdził, że w sprawie skarżącego brak orzeczenia, które prowadziłoby do naruszenia elementów prawa podmiotowego wywodzonego z tego przepisu ustawy zasadniczej. Zdaniem Trybunału wymienione wyżej argumenty znaleźć winny również odniesienie do zarzutu niekonstytucyjności art. 231 p.p.s.a. W kontekście zaś podnoszonej przez skarżącego niezgodności tego przepisu z art. 2 Konstytucji, Trybunał wskazał na brak doprecyzowania prawa, w zakresie którego zasady wyrażone w tym przepisie Konstytucji doznały uszczerbku lub ograniczenia.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skierował skarżący. Zakwestionował w nim stanowisko Trybunału dotyczące negatywnej kwalifikacji art. 231 p.p.s.a. jako przepisu stanowiącego podstawę prawną orzeczenia wydanego w jego sprawie. Skarżący podkreślił, że kwalifikacja tego rodzaju nie może być podyktowana wyłącznie okolicznością niewymienienia danego przepisu w uzasadnieniu orzeczenia. Tymczasem, bez zastosowania art. 231 p.p.s.a. nie byłoby – zdaniem skarżącego – możliwe późniejsze odrzucenie skargi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. W konsekwencji skarżący wskazał ponownie na występującą w jego sprawie modyfikację argumentacji służącej potwierdzeniu tezy o niekonstytucyjności art. 221 p.p.s.a.
Skarżący podważył także stanowisko Trybunału odnośnie do braku podstaw do wywodzenia prawa podmiotowego z treści art. 184 Konstytucji. W jego ocenie przepis ten współtworzy treść konstytucyjnego prawa do sądu w zakresie kontroli działalności administracji publicznej.
W swoim zażaleniu skarżący podkreślił także, iż derogacja art. 221 p.p.s.a. nastąpiła po serii orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego stwierdzających niekonstytucyjność analogicznych treściowo unormowań proceduralnych, wywołaną nadmiernym formalizmem i rygoryzmem przewidzianych w nich skutków procesowych. Skarżący podważył także argument postanowienia wskazujący na niedoprecyzowanie w skardze zarzutu naruszenia przez art. 231 p.p.s.a. praw i wolności pozostających w związku z wymogami prawidłowej legislacji. Jego zdaniem wymóg ten spełniony został przez odwołanie się do art. 45 oraz art. 184 Konstytucji. W zażaleniu ponownie podniesiono też argumenty na rzecz wstrzymania wykonania decyzji podatkowej wydanej wobec skarżącego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W zażaleniu nie przedstawiono argumentów, które podważyłyby prawidłowość i zasadność postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
W odniesieniu do art. 231 p.p.s.a. ponownie stwierdzić należy, że warunkiem poddania go kontroli w trybie skargi konstytucyjnej było wydanie na podstawie tego przepisu ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W zaskarżonym postanowieniu Trybunału zasadnie przyjęto, że samo jedynie omówienie treści tego unormowania w uzasadnieniu postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 marca 2010 r. nie jest okolicznością wystarczającą do uznania, że art. 231 p.p.s.a. był – wymaganą przez ustrojodawcę – podstawą prawną orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego. Normatywną podstawą postanowienia o odrzuceniu skargi skarżącego na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu był bez wątpienia art. 221 p.p.s.a. Został on zastosowany w związku ze stwierdzeniem, że skarga wniesiona przez pełnomocnika skarżącego, jako pismo podlegające opłacie stałej, nie została należycie opłacona. Postanowienie to, wraz z oddaleniem skargi kasacyjnej skarżącego, nabrało następnie niezbędnego (w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji) waloru ostateczności. Trzeba w związku z tym ponownie podkreślić, że samo jedynie odniesienie się przez sąd administracyjny II instancji do argumentów skarżącego wskazujących na niejasność art. 231 p.p.s.a. nie mogło być utożsamione z potraktowaniem tego przepisu za normatywną podstawę orzeczenia o odrzuceniu skargi na decyzję organu podatkowego.
Okoliczność powyższa implikowała ocenę zarzutów skarżącego kierowanych wobec art. 221 p.p.s.a. Uwzględniając dokonaną już przez Trybunał we wcześniejszych orzeczeniach (wyroki z: 7 marca 2006 r., SK 11/05, OTK ZU nr 3/A/2006, poz. 27 oraz 12 września 2006 r., SK 21/05, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 103) ocenę zgodności tego przepisu z unormowaniami Konstytucji wskazanymi także przez skarżącego jako podstawa skargi konstytucyjnej, jak również biorąc pod uwagę omówioną wyżej negatywną kwalifikację art. 231 p.p.s.a., Trybunał zasadnie przyjął, że w sprawie skarżącego nie doszło do przedstawienia nowych aspektów świadczących o niekonstytucyjności art. 221 p.p.s.a. W zaskarżonym postanowieniu Trybunał słusznie odwołał się też do procesowych następstw zaistnienia w danej sprawie zasady ne bis in idem.
Dyskwalifikacja art. 231 p.p.s.a. jako prawidłowego przedmiotu skargi konstytucyjnej wykluczała również dopuszczalność merytorycznej kontroli zgodności tego przepisu ze wskazanymi przez skarżącego elementami normatywnymi zasady państwa prawnego (art. 2 Konstytucji), zwłaszcza z wymogami tzw. prawidłowej legislacji. Konstatacji tej nie mogło zmienić także merytoryczne połączenie tych wymogów z treścią praw podmiotowych wynikających z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Dokonanie takiej oceny poprzedzone być winno przesądzeniem, że przepis stanowiący przedmiot skargi konstytucyjnej wykazuje zależność określoną w art. 79 ust. 1 Konstytucji. W odniesieniu do art. 231 p.p.s.a. tego rodzaju zależność – w sprawie skarżącego – jednakże nie wystąpiła.
Trybunał słusznie przyjął również, że wzorcem kontroli art. 221 p.p.s.a., współkształtującym prawo podmiotowe skarżącego, nie może być art. 184 Konstytucji. Zawarte w tym przepisie Konstytucji unormowanie ma bowiem charakter przedmiotowy i odwołanie się do niego nie doprowadziło do zmodyfikowania przez skarżącego treści zarzutów, które poddane były już kontroli w sprawach zakończonych przywołanymi wyżej wyrokami Trybunału Konstytucyjnego.
Negatywna ocena zarzutów zażalenia na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, prowadząca w konsekwencji do jego nieuwzględnienia, nie pozwoliła także na uwzględnienie przez Trybunał Konstytucyjny wniosku skarżącego o wstrzymanie wykonania decyzji organu podatkowego, wydanej w sprawie, w związku z którą skarga została wniesiona.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, iż zasadnie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.