Pełny tekst orzeczenia

32/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 21 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 152/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca

Marek Kotlinowski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 czerwca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Edipresse Polska S.A.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 23 czerwca 2009 r. skarżąca – Edipresse Polska S.A. – zarzuciła niezgodność art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 maja 2004 r. do 31 maja 2005 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.; dalej: ustawa o podatku od towarów i usług) z art. 2 w związku z art. 8 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 84 oraz art. 217 Konstytucji.

Postanowieniem z 7 czerwca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 w związku z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W ocenie Trybunału, z analizy treści skargi konstytucyjnej oraz załączonych do akt sprawy dokumentów wynikało jednoznacznie, że art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług nie był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach skarżącej.

Odpis powyższego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi skarżącej 13 czerwca 2011 r. Pismem z 20 czerwca 2011 r. pełnomocnik złożył zażalenie na postanowienie Trybunału.

Wnosząca skargę wskazała, że nie zgadza się z zarzutem, iż art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług nie stanowił podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia. W jej ocenie „zastosowany w sprawie tryb był jedynie procedurą, która służyła ocenie treści art. 7 ust. 3 ustawy o VAT. Od tej oceny i tylko od tej oceny bezpośrednio zależała treść ostatecznego rozstrzygnięcia zawartego w wyroku NSA, który przesądził również o prawie własności Skarżącego do kwoty uiszczonej przez niego kwoty podatku VAT”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zażalenie nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny trafnie uznał, iż art. 7 ust. 2 oraz art. 7 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowiły podstawy decyzji organów podatkowych obu instancji, a następnie sądów administracyjnych. W toczącym się postępowaniu podatkowym skarżąca domagała się stwierdzenia nieważności decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 grudnia 2006 r. (nr 1463/DRa-II/4407/1/33/06/TB/PH-I) w trybie art. 247 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa). Organy podatkowe, odmawiając stwierdzenia nieważności wyżej wymienionej decyzji, uznały, że w sprawie nie wystąpiła przesłanka rażącego naruszenia prawa opisana w art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdziły w swoich wyrokach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 674/07), a także Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I FSK 1594/07). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie ulega zatem wątpliwości, że przepisem, na podstawie którego zapadły decyzje organów skarbowych, poddane następnie kontroli sądów administracyjnych, był art. 247 § 1 pkt 3 ordynacji podatkowej. Skarżąca nie poddała kontroli rozstrzygnięć organów podatkowych – dotyczących odmowy stwierdzenia nadpłaty w podatku VAT, a tym samym przyjęcia obowiązku opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem – i nie zaskarżyła ich do sądu administracyjnego. Uruchomiona natomiast została procedura nadzwyczajna w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Trybunał Konstytucyjny uznał w konsekwencji, że w postępowaniu nadzwyczajnym nie doszło do rozstrzygania o wskazanych przez skarżącą konstytucyjnych wolnościach i prawach.

Zagadnienie wyczerpania drogi prawnej było wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. W tym miejscu należy więc kolejny raz przypomnieć, że zgodnie z art. 46 ustawy o TK skarga konstytucyjna może zostać wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, jeśli nie upłynął trzymiesięczny termin od doręczenia prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Kluczowe znaczenie dla ustalenia biegu wskazanego terminu ma więc obowiązek uzyskania przez skarżącego „prawomocnego orzeczenia” w ramach przysługującej mu i „wyczerpanej” drogi prawnej. Wskazane przesłanki należy rozumieć w ten sposób, że na skarżącym ciąży obowiązek wykorzystania zwykłych środków odwoławczych, tak by orzeczenie wydane w sprawie nie uzyskało waloru prawomocności. Innymi słowy, skarga konstytucyjna byłaby niedopuszczalna w sytuacji, gdyby orzeczenie stało się prawomocne na skutek nieskorzystania z przysługujących w zwykłym trybie środków zaskarżania nieprawomocnych orzeczeń lub też gdyby wniesione środki okazały się niemożliwe do rozpoznania z powodów formalnych. Warunkiem koniecznym wniesienia skargi konstytucyjnej jest legitymowanie się prawomocnym orzeczeniem, które cechę tę uzyskało w wyniku skutecznego wniesienia przez stronę środków odwoławczych. Jednocześnie zbyt daleko idącym ograniczeniem praw skarżących byłoby oczekiwanie podejmowania prób pozbawienia wydanych rozstrzygnięć cechy prawomocności przez nadzwyczajne środki zaskarżenia. Z tego powodu uzyskanie prawomocnego orzeczenia jest także warunkiem wystarczającym wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej (por. postanowienia TK z: 6 listopada 2008 r., Ts 264/08, OTK ZU nr 3/B/2009, poz. 211; 5 czerwca 2009 r., Ts 109/09, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 350).

Skarżąca nie uruchomiła zwyczajnego postępowania odwoławczego w sprawie, na skutek czego organy podatkowe, a także sądy administracyjne zostały pozbawione możliwości analizy prawidłowości wydanych w sprawie rozstrzygnięć; tym samym nie dokonały oceny poprawności ukształtowania sfery praw i obowiązków skarżącej. Wobec nieuruchomienia drogi odwoławczej nie mogło też dojść do potencjalnego poprawienia zapadłych decyzji w taki sposób, by ewentualny stan naruszenia praw podmiotowych skarżącej został wyeliminowany. Z uwagi na powyższe skarga konstytucyjna, stanowiąca ultima ratio – ostateczny i subsydiarny środek ochrony wolności lub praw, nie mogła zostać merytorycznie rozpoznana. Jeśli w postępowaniu nie doszło do analizy stanu faktycznego i prawnego przez organy podatkowe i sądy administracyjne, to ewentualne korygowanie stanu prawnego przez Trybunał mogłoby zostać uznane za wkraczanie Trybunału Konstytucyjnego w kognicję sądownictwa administracyjnego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie można było przyjąć, iż treść kwestionowanego w skardze przepisu zdeterminowała wydane w sprawie rozstrzygnięcia w taki sposób, że doszło do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej trafnie uznał, że skarga była niedopuszczalna.



Z przedstawionych powodów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.