Pełny tekst orzeczenia

194/2/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 1 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 192/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Kotlinowski,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Barbary M. w sprawie zgodności:

art. 70 § 1 w związku z art. 59 § 1 pkt 1 i 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 13 sierpnia 2010 r. Barbara M. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 70 § 1 w związku z art. 59 § 1 pkt 1 i 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa) z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 oraz art. 78 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku decyzją z 9 listopada 2007 r. (nr UKS. DP I-431-7-12-1-07/0) określił skarżącej zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2001 r. Organ ten stwierdził, że skarżąca w zeznaniu rocznym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2001 r. zawyżyła koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, przez nienależne zaliczenie do nich faktur za usługi marketingowe, wystawione na rzecz spółki, w której wnosząca niniejszą skargę posiadała udziały w wysokości 75%. Po rozpoznaniu odwołania Dyrektor Izby Skarbowej w Białymstoku decyzją z 18 lutego 2008 r. (nr PBI/4117-139/ES/07) utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 20 czerwca 2008 r. (sygn. akt I SA/Bk 149/08) oddalił skargę skarżącej, a Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 26 marca 2010 r. (sygn. akt II FSK 1716/08) oddalił skargę kasacyjną. Wyrok ten doręczono pełnomocnikowi skarżącej 17 maja 2010 r.

W ocenie wnoszącej skargę konstytucyjną art. 70 § 1 w związku z art. 59 § 1 pkt 1 i 9 ordynacji podatkowej są niezgodne z wyżej wskazanymi przepisami Konstytucji w zakresie, w jakim „dopuszczają sytuację, w której dobrowolne uregulowanie przez podatnika podatku określonego nieostateczną decyzją organu I instancji przed upływem terminu przedawnienia (…), doprowadza do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego w dacie zapłaty na podstawie art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, pozbawiając podatnika (…) możliwości zastosowania w stosunku do niego regulacji wynikającej z art. 59 § 1 pkt 9 Ordynacji podatkowej (wygaśnięcie zobowiązania wskutek przedawnienia)”. Zdaniem skarżącej kwestionowana regulacja stawia w gorszej sytuacji podatnika, który wnosi środek odwoławczy od decyzji organu I instancji i dobrowolnie reguluje podatek określony decyzją przed upływem terminu przedawnienia, w stosunku do podatnika, który nie reguluje takich należności, wnosi środek odwoławczy od rozstrzygnięcia organu I instancji i skutecznie uniemożliwia wszczęcie postępowania zmierzającego do jego przymusowego wyegzekwowania.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony wolności lub praw, a obowiązkiem skarżącego jest spełnienie wymogów warunkujących jego dopuszczalność wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarżący jest zobowiązany do uprawdopodobnienia, w jakim zakresie norma dekodowana z podstawy prawnej rozstrzygnięcia o wolnościach lub prawach skarżącego pozostaje w sprzeczności z normami płynącymi z postanowień konstytucyjnych. Prawidłowe spełnienie tego obowiązku wymaga więc nie tylko precyzyjnego określenia przedmiotu skargi, ale również wskazania adekwatnych wzorców konstytucyjnych. Zarzuty skargi nie mogą być przy tym oczywiście bezzasadne.



2. W skardze konstytucyjnej skarżąca zakwestionowała zgodność art. 70 § 1 w związku z art. 59 § 1 pkt 1 i 9 ordynacji podatkowej. Z art. 70 § 1 ordynacji podatkowej wynika, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zapłaty, natomiast art. 59 § 1 pkt 9 stanowi, że zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek przedawnienia.



3. Wobec powyższej regulacji skarżąca stawia zarzut naruszenia art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 oraz art. 78 Konstytucji.

Odnosząc się do tak sformułowanych zarzutów, należy wskazać, że wyrażona w art. 2 Konstytucji zasada sprawiedliwości społecznej nie tworzy po stronie obywateli praw podmiotowych ani wolności. Trybunał dopuszcza wprawdzie, że zasada ta może stanowić źródło praw i wolności, jednakże dopiero wówczas, gdy nie są one ujęte wprost w innych przepisach Konstytucji, a ze względu na zasadę skargowości (art. 66 ustawy o TK) obowiązkiem skarżącego jest ich wskazanie oraz uzasadnienie stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o TK (zob. postanowienia TK z: 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12; 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22).

Ponadto, zasada równości wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, ochrony których skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Może ona stanowić wzorzec kontroli, lecz tylko wówczas, gdy zasady z niej płynące zostaną odniesione do przepisów Konstytucji, które prawa i wolności wyrażają. Ze względu na sposób sformułowania uzasadnienia nie jest możliwe zrekonstruowanie konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, które miałoby zostać naruszone (zob. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU z 1999 r. SUP., poz. 41; 17 czerwca 1998 r., Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59). Skarżąca, podnosząc zarzut naruszenia prawa do równego traktowania, powinna wykazać, w zakresie jakiej wolności lub prawa konstytucyjnego to nierówne traktowanie występuje. Wymóg powyższy nie jest spełniony, gdy skarżąca zarzut naruszenia zasady równości łączy z zasadą sprawiedliwości społecznej, gdyż z obu tych zasad nie wynika publiczne prawo podmiotowe w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Wobec powyższego, dokonane przez skarżącą powiązanie art. 32 ust. 1 z art. 2 Konstytucji nie spełnia wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Okoliczności te stanowią, zgodnie z art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego wskazany przez skarżącą art. 78 Konstytucji należy ocenić jako nieadekwatny wzorzec w zakresie kontroli art. 70 § 1 w związku z art. 59 § 1 pkt 1 i 9 ordynacji podatkowej i formułowanych wobec tych przepisów zarzutów. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zaskarżone przepisy nie odnoszą się w żadnym stopniu do istnienia albo braku środka odwoławczego. Dotyczą kwestii wygaśnięcia oraz przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK stanowi to podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Należy także zwrócić uwagę, że niekonstytucyjność kwestionowanych przepisów skarżąca upatruje w ich błędnym zastosowaniu przez orzekające w sprawie organy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna w tym zakresie jest skargą na stosowanie prawa.

Zgodnie z konstrukcją skargi konstytucyjnej przyjętą w polskim prawie przedmiotem skargi mogą być tylko akty normatywne będące podstawą rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych, nie zaś celowość i słuszność wydania takiego rozstrzygnięcia. Jak już bowiem wskazano powyżej, zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie w sprawach zgodności z Konstytucją aktów normatywnych, mające na celu wyeliminowanie z systemu prawnego przepisów prawa, które są niezgodne z Konstytucją. Nie należy natomiast do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego ocena prawidłowości ustaleń dokonanych w toku rozpoznania konkretnej sprawy ani kontrola sposobu stosowania lub niestosowania przepisów przez organy orzekające w sprawie. Nie ma też podstaw, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego, aby wnioskować o niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów z samego faktu ich niewłaściwego zastosowania. Z tego względu zarzuty odwołujące się do sprzecznego z prawem i ze stanem faktycznym postępowania organów orzekających w sprawie nie mogą stanowić przedmiotu rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny, co uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 49 ustawy o TK.



Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.