Pełny tekst orzeczenia

317/3/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 8 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 339/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Małgorzata Pyziak-Szafnicka,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Roberta Z. w sprawie zgodności:
art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.) z art. 2, art. 30, art. 32 oraz art. 75 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej Roberta Z. (dalej: skarżący), sporządzonej przez ustanowionego pełnomocnikiem z urzędu adwokata i wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 7 grudnia 2011 r. (data nadania), zarzucono niezgodność art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: ustawa lokatorska) z art. 2, art. 30, art. 32 oraz art. 75 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z wydaniem przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej – II Wydział Cywilny Odwoławczy wyroku z 7 czerwca 2011 r. (sygn. akt II Ca 267/11) oddalającego apelację skarżącego od wyroku Sądu Rejonowego w Żywcu – I Wydział Cywilny z 23 września 2010 r. (sygn. akt I C 118/10), w którym nakazano skarżącemu opróżnić i wydać w stanie wolnym stronie powodowej (matce skarżącego) lokal mieszkalny, a także orzeczono, że skarżącemu nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, ponieważ był on już wielokrotnie skazywany za kradzieże, włamania, doprowadzenie osoby nieletniej do poddania się innym czynnościom seksualnym oraz za jazdę w stanie nietrzeźwości na rowerze, a ponadto przeciwko skarżącemu toczyło się postępowanie karne o fizyczne i psychiczne znęcanie się nad jego matką.

W ocenie skarżącego zakwestionowana regulacja godzi w konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej, ochrony godności ludzkiej, równości wobec prawa oraz przeciwdziałania bezdomności, ponieważ wyłącza ochronę przed tzw. eksmisją na bruk wobec osób, które – jak skarżący – mają status bezrobotnego i legitymują się orzeczeniem o niepełnosprawności.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Wspomniane wyżej zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony praw i wolności, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Wedle jej art. 46 ust. 1 skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w terminie trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W związku z podjętymi przez skarżącego działaniami zmierzającymi do uzyskania pomocy prawnej z urzędu, istotnego znaczenia nabiera także unormowanie art. 48 ust. 2 zdanie drugie ustawy o TK, zgodnie z którym do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku w tym przedmiocie ulega zawieszeniu termin przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Uwzględniając powyższe regulacje, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna wniesiona została z przekroczeniem terminu do występowania z tego rodzaju środkiem prawnym. Trybunał z urzędu ustalił bowiem, że skarżący 30 czerwca 2011 r. otrzymał odpis wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej – II Wydział Cywilny Odwoławczy z 7 czerwca 2011 r. (sygn. akt II Ca 267/11), zaś jego wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej został złożony w Sądzie Rejonowym w Żywcu 26 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Żywcu – I Wydział Cywilny, postanowieniem z 7 września 2011 r. (sygn. akt I Co 3261/11), ustanowił skarżącemu pełnomocnika z urzędu i polecił jego wyznaczenie Okręgowej Radzie Adwokackiej w Bielsku-Białej. Pismem z 16 września 2011 r. (znak: Urz.-365/2011) Wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku-Białej wyznaczył adwokata Agnieszkę Kastelik-Smazę na pełnomocnika z urzędu skarżącego; pismo to zostało doręczone adwokatowi 19 września 2011 r. Oznacza to, że bieg trzymiesięcznego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej uległ zawieszeniu w okresie od 26 sierpnia 2011 r. (data złożenia wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu w celu sporządzenia skargi) do 19 września 2011 r. (data doręczenia adwokatowi Agnieszce Kastelik-Smazie pisma Wicedziekana Okręgowej Rady Adwokackiej w Bielsku-Białej o wyznaczeniu na pełnomocnika z urzędu – stosownie do postanowienia Sądu Rejonowego w Żywcu z 7 września 2011 r. o sygn. I Co 3261/11).
W związku z powyższym należy stwierdzić, że zgodnie z art. 20 ustawy o TK, w sprawach nieuregulowanych w ustawie o TK do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. W braku odrębnej regulacji w ustawie o TK – obliczenie terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 oraz art. 48 ust. 2 zdanie drugie ustawy o TK, winno nastąpić w oparciu o unormowania zawarte w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.), a w myśl odesłania z art. 165 § 1 k.p.c. – według przepisów prawa cywilnego. Zgodnie zaś z treścią art. 114 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.), jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści. Oznacza to, że w przypadku skarżącego, który wystąpił do sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej, co tym samym spowodowało zawieszenie biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, termin ten wynosił dziewięćdziesiąt dni i liczony być winien od dnia doręczenia skarżącemu odpisu prawomocnego wyroku Sadu Okręgowego w Bielsku-Białej (tj. 30 czerwca 2011 r.), jednakże bez uwzględnienia okresu rozpoznawania przez sąd rejonowy wniosku skarżącego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz doręczenia adwokatowi Agnieszce Kastelik-Smazie pisma o wyznaczeniu jej na pełnomocnika do sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej (tj. od 26 sierpnia 2011 r. do 19 września 2011 r.). Prawidłowe obliczenie terminu dziewięćdziesięciodniowego prowadzić musi więc do wniosku, że ostatnim dniem terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, był dzień 22 października 2011 r. Tymczasem skarga konstytucyjna wniesiona została 7 grudnia 2011 r. (dzień nadania skargi w urzędzie pocztowym), a więc czterdzieści sześć dni po upływie ustawowego terminu. Sformułowanie art. 48 ust. 2 zdanie drugie ustawy o TK rozumiane bowiem być powinno jako zawieszenie biegu terminu do wystąpienia ze skargą, nie zaś jego przerwanie (zob. np. postanowienie z 25 listopada 1998 r., Ts 92/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 46). Tym samym po zakończeniu okresu rozstrzygania przez sąd wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu termin ten nie biegnie od nowa, lecz rozpoczyna bieg tylko pozostała jego część.

Stąd też Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia, spowodowaną niespełnieniem przez skarżącego dyspozycji art. 46 ust. 1 ustawy o TK.