Pełny tekst orzeczenia

599/6/B/2013



POSTANOWIENIE

z dnia 5 grudnia 2013 r.

Sygn. akt Ts 13/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca

Zbigniew Cieślak – sprawozdawca

Andrzej Rzepliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 czerwca 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M.W.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 11 stycznia 2013 r. (data nadania) M.W. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241, poz. 2074, ze zm.; dalej: ustawa zmieniająca z 2002 r.) w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.; dalej: ustawa o s.u.s.) z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim od uchylenia z dniem 1 stycznia 2003 r. art. 37 ust. 1 ustawy o s.u.s przez zaskarżony przepis ustawy zmieniającej z 2002 r. osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, są zobowiązane do samodzielnego zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych.

Postanowieniem z 6 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z powodu braków formalnych wniesionego środka. Trybunał stwierdził przede wszystkim, że skarżący nie wskazał przepisów Konstytucji wyrażających wolności lub prawa podmiotowe. Jedynym wzorcem kontroli skarżący uczynił art. 2 ustawy zasadniczej. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego przepis ten nie jest źródłem praw ani wolności konstytucyjnych, dlatego nie może być samodzielnym wzorcem kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. Trybunał zwrócił również uwagę na to, że postawione w skardze zarzuty miały charakter ogólny. Skarżący nie wykazał, w jaki sposób zaskarżona regulacja narusza jego prawa lub wolności, nie przedstawił również argumentów, które miałyby uprawdopodabniać niekonstytucyjność. Wziąwszy pod uwagę powyższe braki formalne skargi konstytucyjnej Trybunał – na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W dniu 18 czerwca 2013 r. skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Trybunału. Wskazał w nim, że art. 1 pkt 16 ustawy zmieniającej z 2002 r. w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o s.u.s. jest niezgodny z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającą z art. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącego zwolnienie instytucji państwowej, jaką jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS), z konieczności informowania obywateli o zmianie przepisów i objęcia tychże obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym – jak miało to miejsce w sprawie skarżącego – w oczywisty sposób narusza art. 2 Konstytucji. Skarżący wskazał, że w wyniku niepoinformowania go o zmianie przepisów i wyłączeniu możliwości dokonania zgłoszenia z urzędu przez ZUS „został narażony na konieczność uregulowania stosownych składek” i odsetek za zwłokę. Gdyby skarżący został powiadomiony o zmianie przepisów i wiążącym się z tą zmianą wzrostem kosztów prowadzonej działalności gospodarczej mógłby dokonać wyboru i zrezygnować z tej działalności.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału zażalenie na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej powinno dotyczyć podstaw, na których opierała się odmowa. Trybunał Konstytucyjny zauważa, że we wniesionym środku zaskarżenia skarżący rozszerzył zakres wzorców kontroli o art. 67 ust. 1 Konstytucji oraz powtórzył zarzuty dotyczące naruszenia art. 2 Konstytucji. Skarżący nie przedstawił natomiast argumentów, które podważałyby prawidłowość ustaleń Trybunału w zakresie odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Takie sformułowanie środka zaskarżenia przesądza o konieczności jego nieuwzględnienia.

Trybunał postanowił jednak odnieść się do twierdzeń przedstawionych w uzasadnieniu zażalenia. Zasadniczą przesłanką odmowy nadania dalszego biegu skardze było to, że skarżący nie wskazał praw ani wolności konstytucyjnych, które naruszałby zakwestionowany art. 1 pkt 16 ustawy zmieniającej z 2002 r. w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o s.u.s. Wzorcem kontroli skarżący uczynił art. 2 Konstytucji i wynikającą z niego zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasadę praw słusznie nabytych. W zażaleniu skarżący podtrzymał zarzut naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Wskazał, że oznacza to niezgodność zaskarżonej normy z art. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał zwraca uwagę przede wszystkim na to, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem na etapie zażalenia nie jest możliwe formułowanie nowych zarzutów. Trzymiesięczny termin, wynikający z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, wyznacza okres, w którym możliwe jest wniesienie skargi konstytucyjnej, a także modyfikacja przedmiotu zaskarżenia lub wzorców kontroli. Rozszerzenie zakresu skargi nie może mieć również miejsca w toku rozpatrywania zażalenia, ponieważ kognicja Trybunału Konstytucyjnego w tej fazie postępowania ogranicza się do zbadania zasadności ustaleń dokonanych w trakcie wstępnego rozpoznania skargi konstytucyjnej (zob. postanowienie TK z 22 stycznia 2002 r., Ts 139/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 107). Oznacza to, że wskazanie w rozpatrywanym zażaleniu jako wzorca kontroli art. 67 ust. 1 Konstytucji jest bezskuteczne.

Jedynie na marginesie Trybunał zauważa, że mimo przywołania w zażaleniu art. 67 ust. 1 Konstytucji jako wzorca kontroli skarżący de facto nadal kwestionuje naruszenie jedynie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, wynikającej z art. 2 Konstytucji. W postanowieniu o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu Trybunał wskazał, że w kontekście – wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – warunków formalnych, jakie musi spełniać skarga, formułując zarzut naruszenia zasady wynikającej z art. 2 ustawy zasadniczej, skarżący ma obowiązek określić, w zakresie jakich przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych sąd lub organ administracji publicznej wydał decyzją lub orzeczenie sprzeczne z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Spełnienie powyższego wymogu nie oznacza jednak, jak uczynił to w zażaleniu skarżący, przywołania przepisu Konstytucji będącego źródłem wolności podmiotowej lub prawa podmiotowego. Konieczne jest, na co wskazywał Trybunał również w postanowieniu z 6 czerwca 2013 r., przedstawienie treści praw lub wolności wywodzonych z przepisów będących wzorcami kontroli, a naruszonych przez ustawodawcę, porównanie z normą będącą przedmiotem skargi, a także przedstawienie precyzyjnej i szczegółowej argumentacji uprawdopodabniającej ich sprzeczność. Przywołanie jedynie art. 67 ust. 1 Konstytucji, będącego źródłem prawa do zabezpieczenia społecznego, jako wzorca kontroli bez odniesienia się do jego treści i wykazania, na czym miałoby polegać jego naruszenie, nie spełniałoby zatem przesłanki określonej w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Trybunał stwierdza zatem, że zażalenie nie zawiera argumentów podważających przesłanki odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, co przesądza o konieczności jego nieuwzględnienia.



Wziąwszy powyższe pod uwagę – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia.