Pełny tekst orzeczenia

564/6/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 3 lipca 2013 r.


Sygn. akt Ts 54/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Leon Kieres,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.M. w sprawie zgodności:

1) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 4, poz. 17; ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2, z art. 7, z art. 8 ust. 2 i z art. 21, art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 99 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r. (Dz. U. RP Nr 44, poz. 267, ze zm.), a także art. 1 ust. 1 zdanie pierwsze protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175/1, ze zm.);

2) art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 17 stycznia 1945 r. w sprawie zmiany dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 3, poz. 9) z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2, z art. 7 i z art. 21 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 5 marca 2012 r. (data nadania) R.M. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności następujących przepisów: po pierwsze, art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 4, poz. 17, ze zm.; dalej: dekret PKWN z 1944 r. lub dekret) z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2, z art. 7, z art. 8 ust. 2 i z art. 21, art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji oraz art. 99 ust. 1 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r. (Dz. U. RP z 1921 r. Nr 44, poz. 267, ze zm.), a także art. 1 ust. 1 zdanie pierwsze protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175/1, ze zm.); po drugie, art. 1 pkt 5 dekretu z dnia 17 stycznia 1945 r. w sprawie zmiany dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 3, poz. 9, dalej: dekret zmieniający) z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 2, art. 7 i art. 21 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący jest spadkobiercą H.M., która była właścicielką nieruchomości przejętych w czasie drugiej wojny światowej przez Rzeszę Niemiecką. Po wojnie Wojewódzki Urząd Ziemski w Poznaniu wystąpił z wnioskiem o wpisanie Skarbu Państwa jako właściciela jednej z tych nieruchomości, przy czym częścią tego wniosku było zaświadczenie, że nieruchomość ta podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 lit. b, c, d i e dekretu PKWN z 1944 r. Kolejnym wnioskiem Wojewódzki Urząd Ziemski w Poznaniu wystąpił o wpisanie Skarbu Państwa jako właściciela drugiej nieruchomości. Dołączył do niego zaświadczenie, że nieruchomość ta podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z 1944 r. Sąd Grodzki we Wrześni wpisał do ksiąg wieczystych jako właściciela wspomnianych nieruchomości Skarb Państwa (wpisy z 14 listopada 1946 r. i 22 stycznia 1947 r.). Sąd nie zawiadomił wówczas H.M. o dokonanych wpisach. W 2002 r. skarżący wniósł apelacje od powyższych wpisów sądu grodzkiego. W tym samym roku wystąpił również z wnioskami o dokonanie na jego rzecz wpisu prawa własności nieruchomości i wykreślenie z ksiąg wieczystych Skarbu Państwa jako właściciela tych nieruchomości. Apelacje oraz wnioski skarżącego zostały prawomocnie oddalone. W uzasadnieniu sądy wieczystoksięgowe powołały się na ograniczoną kognicję.

W 2007 r. skarżący wytoczył powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Domagał się w nim wykreślenia z ksiąg wieczystych ujawnionych w nich podmiotów i wpisanie skarżącego jako właściciela, a w pozostałym zakresie – o założenie ksiąg wieczystych i ujawnienie w nich skarżącego jako właściciela. Wyrokiem z 29 października 2009 r. (sygn. akt I C 137/07) Sąd Rejonowy we Wrześni – Wydział I Cywilny oddalił powództwo w części, a w pozostałym zakresie postępowanie umorzył. W uzasadnieniu sąd stwierdził, że w chwili wejścia w życie dekretu PKWN z 1944 r. przejście własności spornych nieruchomości na Skarb Państwa nastąpiło z mocy samego prawa. Stwierdził również, że w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie jest uprawniony do badania zasadności kwalifikacji nieruchomości jako przeznaczonej na cele reformy rolnej, przyjętej w zaświadczeniu Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Poznaniu. Skarżący wniósł apelację od tego wyroku. Sąd Okręgowy w Poznaniu wyraził wątpliwości co do wykładni art. 2 ust. 1 dekretu PKWN z 1944 r. i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.

Postanowieniem z 17 lutego 2011 r. (sygn. akt III CZP 121/10) Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że prawo własności nieruchomości ziemskich wymienionych w art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z 1944 r. przeszło na Skarb Państwa z mocy prawa z dniem wejścia w życie tego dekretu. Przejście prawa własności nie było uzależnione od jakichkolwiek aktów stosowania prawa. Sąd Najwyższy podkreślił, że przejście własności miało dotyczyć całego obszaru Polski w granicach przedwojennych, chociaż w dniu wejścia w życie dekretu część z tych terenów znajdowała się jeszcze pod okupacją. Ponadto Sąd Najwyższy uznał, że oddziaływanie dekretu „zostało rozciągnięte” na Ziemie Odzyskane z chwilą objęcia nad nimi władzy przez rząd polski.

Ze względu na związanie treścią uchwały wydanej przez Sąd Najwyższy Sąd Okręgowy w Poznaniu – Wydział II Cywilny Odwoławczy oddalił apelację skarżącego wyrokiem z 25 października 2011 r. (sygn. akt II Ca 409/10).

W skardze konstytucyjnej skarżący zarzucił, że zaskarżone przepisy naruszają prawo do poszanowania mienia i ochrony własności oraz prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy z zachowaniem dwuinstancyjnego toku postępowania. Doprowadziły one bowiem do pozbawienia poprzedniczki prawnej skarżącego własności całego mienia nieruchomego z mocy samego prawa, bez przyznania odszkodowania i bez względu na to, czy służyło to zaspokojeniu jakiegokolwiek interesu publicznego. Przyjęcie, że dekret wywołał skutki ex lege, spowodowało – jak stwierdził skarżący – iż organy administracji nie zweryfikowały, czy zostały spełnione przesłanki określone w dekrecie PKWN z 1944 r. Skarżący zwrócił również uwagę na rozbieżności w określaniu nieruchomości podlegających dekretowi. W związku z powyższym zakwestionował zgodność z Konstytucją wykładni zaskarżonych przepisów, w myśl której dekret wywarł skutki także na tych terenach, które w dniu jego wejścia w życie nie były jeszcze oswobodzone, a także na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Skarżący podniósł również, że niektóre nieruchomości zostały przejęte z naruszeniem dekretu i nigdy nie zostały przeznaczone na żaden z celów reformy rolnej.

Skarżący wskazał w skardze konstytucyjnej, że zaskarżone przepisy są niezgodne z art. 1, art. 26 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz. U. Nr 5, poz. 22), art. 1 i art. 2 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 15 sierpnia 1944 r. o organizacji wojewódzkich i powiatowych urzędów ziemskich (Dz. U. Nr 2, poz. 4) oraz postanowieniami rozdziałów IX–XII (w szczególności art. 44 i art. 72 ust. 2) rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz. U. RP Nr 36, poz. 341, ze zm.), a także art. 1 ust. 2 dekretu PKWN z 1944 r.

Ponadto skarżący powołał się na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2001 r., wydane w pełnym składzie (SK 5/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 266), i podał – jego zdaniem – nowe okoliczności mające przemawiać przeciwko przyjętemu w nim poglądowi. W postanowieniu tym Trybunał stwierdził bowiem, że dekret PWKN z 1944 r. wywołał skutek jednorazowy, a tym samym wymieniony akt prawny został „skonsumowany” i nie można go uznać za obowiązujący w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 3 a contrario ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Przeciwko przywołanemu stanowisku ma – zdaniem skarżącego – przemawiać to, że przejście własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa było uzależnione od spełnienia określonych przesłanek, co musiało zostać zweryfikowane w postępowaniu administracyjnym, a nie zostało. W dekrecie PKWN z 1944 r. brakuje – jak wskazał skarżący – jakiegokolwiek stwierdzenia, że własność miała przejść (jednorazowo) na rzecz Skarbu Państwa z mocy samego prawa. Ponadto jeśli skutek działania dekretu PWKN z 1944 r. rzeczywiście miał wystąpić jednorazowo w dniu 13 września 1944 r., to późniejsze nowelizacje, które wprowadzały zmiany w zakresie przesłanek przejścia własności na rzecz Skarbu Państwo (np. art. 1 pkt 5 dekretu zmieniającego), nie mogłyby być – zdaniem skarżącego – uznane za skuteczne. W myśl art. 2 ust. 1 lit e dekretu PWKN z 1944 r. w pierwotnym brzmieniu na cele reformy rolnej przeznaczone były nieruchomości ziemskie o charakterze rolniczym będące własnością albo współwłasnością osób fizycznych lub prawnych, jeżeli łączny rozmiar tych nieruchomości nie przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego – jeśli ich rozmiar łączny przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni. Na podstawie art. 1 pkt 5 dekretu zmieniającego w art. 2 ust. 1 zdanie 1 dekretu PWKN z 1944 r. skreślono wyrażenie „o charakterze rolniczym”. Skarżący wskazał również na wiele innych później uchwalonych przepisów, z których ma wynikać takie traktowanie dekretu PKWN z 1944 r., jakby nie wywołał on jeszcze definitywnego skutku, co – jak zauważył skarżący – jest sprzeczne z przyjętym w orzecznictwie Trybunału poglądem, że spowodował on jednorazowy skutek.

Skarżący odwołał się również do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którym utrata mocy obowiązującej jako przesłanka umorzenia postępowania przed Trybunałem następuje dopiero wówczas, gdy przepis nie może być zastosowany, w szczególności gdy nie wywiera już określonych skutków dla obywateli. Dekret PKWN z 1944 r. nie został zaś nigdy – jak podkreślił skarżący – formalnie uchylony i jest powszechnie stosowany przez organy administracji i sądy.

Zarządzeniem z 27 marca 2012 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego wezwał pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia, w terminie 7 dni od daty doręczenia tego zarządzenia, braków formalnych skargi, tj.: nadesłania odpisu i czterech kopii ostatecznego orzeczenia (w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji) wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów; podania daty doręczenia tego orzeczenia skarżącemu oraz doręczenia odpisów (wraz z czterema kopiami) orzeczeń i decyzji poprzedzających wydanie ostatecznego orzeczenia.

Pełnomocnik skarżącego odebrał pismo 12 kwietnia 2012 r. i 19 kwietnia 2012 r. uzupełnił braki formalne skargi konstytucyjnej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



W myśl art. 36 ust. 1 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy spełnia ona warunki określone przez prawo. Warunki te reguluje art. 79 ust. 1 Konstytucji, w myśl którego skargę do Trybunału Konstytucyjnego może wnieść każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone przez ustawę lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Przesłanki wniesienia skargi konstytucyjnej precyzuje ustawa o TK. Gdy nie jest spełniona choćby jedna z przesłanek określonych w art. 46-48 ustawy o TK, a także wtedy, gdy skarga jest oczywiście bezzasadna, lub gdy jej braki nie zostały uzupełnione w określonym terminie lub też gdy zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 39 ust. 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny wydaje postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu.

W rozpatrywanej sprawie zasadnicze znaczenie ma kwestia obowiązywania zaskarżonych przepisów. Utrata mocy obowiązującej przez zakwestionowany przepis przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny skutkuje niedopuszczalnością merytorycznego rozpoznania skargi na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przepis obowiązuje w systemie prawa, dopóki na jego podstawie są lub mogą być podejmowane indywidualne akty stosowania prawa, a utrata mocy obowiązującej jako przesłanka umorzenia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym następuje dopiero wówczas, gdy przepis ten nie może być stosowany do żadnej sytuacji faktycznej (zob. wyrok TK z 31 stycznia 2001 r., P 4/99, OTK ZU nr 1/2001, poz. 5).

W postanowieniu z 28 listopada 2001 r., wydanym w pełnym składzie (SK 5/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 266; zob. również postanowienie TK z 12 grudnia 2005 r., SK 4/03, OTK ZU nr A/11/2005, poz. 143), Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że skutki dekretu PWKN z 1944 r. „zostały dokonane w całości w przeszłości wraz z przejściem na własność Skarbu Państwa określonych w nim nieruchomości na cele reformy rolnej, a obecnie mogą być one ustalane jedynie ex post w sposób deklaratoryjny. Skutki te nastąpiły przy tym przed wejściem w życie obecnie obowiązujących norm konstytucyjnych, nie było zaś aktu konstytucyjnego czy ustawowego, który znosiłby je lub korygował”. W konsekwencji Trybunał uznał, że skoro dekret PKWN z 1944 r. został „skonsumowany”, to zaskarżony art. 2 ust. 1 lit. e tego dekretu utracił moc obowiązującą w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK. W dalszej części postanowienia Trybunał stwierdził, że nie została spełniona przesłanka określona w art. 39 ust. 3 ustawy o TK, umożliwiająca zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów aktu normatywnego, który utracił moc obowiązującą. Wniosek ten Trybunał uzasadnił następująco: „Po upływie ponad 50 lat od czasu przeprowadzenia reformy rolnej zmiany o charakterze społecznym i ekonomicznym stały się nieodwracalne. Ani względy społeczne, ani względy prawne nie pozwalają na przywrócenie stanu poprzedniego. (…) Dekret stworzył jedynie zasoby gruntów państwowych, z których następowały nadziały poszczególnym osobom. Wzajemne relacje pomiędzy aktami stanowiącymi podstawę przejęcia gruntów i ich przekazywania oraz instrumenty prawne, którymi dysponuje Trybunał Konstytucyjny dla wykonywania jego konstytucyjnych kompetencji nie pozwalają skonstruować rozwiązań, które pogodziłyby prawa osób, którym odjęto własność z legalnie nabytymi prawami beneficjentów reformy rolnej”.

Zasadne jest również przywołanie uchwały Trybunału z 16 kwietnia 1996 r. (W 15/95, OTK ZU nr 2/1996, poz. 13), mimo że utraciła ona – zgodnie z art. 239 ust. 3 Konstytucji – moc powszechnie obowiązującą. Aktualne jest bowiem zawarte w niej stwierdzenie, że ustalenie, iż skutek dekretu PKWN z 1944 r. „w zakresie prawa własności został jednorazowo »skonsumowany« ex lege z dniem 13 września 1944 r., odnosi się do tych części Państwa Polskiego, na których z woli normodawcy dekret ten miał pierwotnie obowiązywać. Z kolei art. 4 dekretu z dnia 13 listopada 1945 r. o zarządzie Ziem Odzyskanych (Dz. U. Nr 51, poz. 295) – który wszedł w życie z dniem ogłoszenia, tj. 27 listopada 1945 r. (art. 10) – rozciągnął na Ziemie Odzyskane ustawodawstwo (m.in. rolne) obowiązujące na obszarze Sądu Okręgowego w Poznaniu. Na Ziemiach Odzyskanych interpretowany art. 2 ust. 1 lit. e dekretu o reformie rolnej wszedł zatem w życie później, bo dopiero – 27 listopada 1945 r., ze skutkiem przejścia z tym dniem na Skarb Państwa własności nieruchomości określonych pod lit. e (przy zastosowaniu normy obszarowej przewidzianej expressis verbis dla województwa poznańskiego)”.

Należy również przytoczyć fragment uzasadnienia postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 6 kwietnia 2005 r. (SK 8/04, OTK ZU nr 4/A/2005, poz. 44), które wprawdzie dotyczyło formalnie derogowanego dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 15, poz. 82, ze zm.; dekret o przejęciu lasów), ale poczynione w nim ustalenia dotyczące obowiązywania przepisów są aktualne także w przypadku dekretu PKWN z 1944 r. Jak podkreślił Trybunał, „sam fakt, że skutki wywołane w następstwie wejścia w życie tego dekretu [dekretu o przejęciu lasów] trwają nadal, nie uzasadnia tezy, że tym samym zachował on moc obowiązującą w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK (…) – ustalanie, czy istotnie doszło do przejścia własności, nie jest stosowaniem przepisów dekretu, a jedynie uwzględnieniem wywołanych ich zastosowaniem skutków prawnych”.

Argumenty przedstawione w skardze nie podważają dotychczasowego stanowiska Trybunału. To, że w postępowaniu o uzgodnieniu treści księgi wieczystej z rzeczywistym staniem prawnym (art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece [Dz. U. 2001 Nr 124, poz.1361, ze zm.]) sąd ustalił, iż na podstawie zaskarżonych przepisów dekretu PWKN z 1944 r. doszło do przejścia prawa własności na Skarb Państwa, jest jedynie uwzględnieniem skutków prawnych wywołanych przez zastosowanie tych przepisów. Skutki te wystąpiły z mocy samego prawa w ściśle określonym momencie w przeszłości. Moment ten jest punktem na osi czasu i tak należy rozumieć pojęcie jednorazowości, którym posługuje się Trybunał w swoim orzecznictwie. Zatem nawet jeśli skutek działania dekretu w odniesieniu do nieruchomości położonych na Ziemiach Odzyskanych (czy nieruchomości objętych reformą dopiero na skutek późniejszego rozszerzenia jej zakresu) wystąpił po jego wejściu w życie, to nie zmienia to faktu, że działanie dekretu zostało skonsumowane. Mimo, że dekret wywarł – jak wykazał skarżący – skutki w różnych momentach czasowych, tworzą one tylko zamknięty zbiór punktów na osi czasu i niemożliwe jest przyjęcie, że dekret działa do dzisiaj. Innymi słowy, o skutkach dekretu PKWN z 1944 r. można mówić tylko w czasie przeszłym dokonanym. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zakwestionowane w skardze przepisy nie obowiązują w tym sensie, że ich skutki w całości wystąpiły w przeszłości wraz z przejściem na własność Skarbu Państwa określonych w dekrecie nieruchomości przeznaczonych na cele reformy rolnej i obecnie mogą być one ustalane jedynie ex post w sposób deklaratoryjny.

Nie można także uznać, że w sprawie skarżącego zachodzi przesłanka określona w art. 39 ust. 3 ustawy o TK, umożliwiająca badanie zgodności z Konstytucją przepisów aktu normatywnego, które utraciły moc obowiązującą. Trybunał wyraźnie stwierdził, że ewentualny wyrok nie mógłby – ani bezpośrednio, ani nawet pośrednio – przywrócić stosunków własnościowych sprzed wejścia w życie dekretu PKWN z 1944 r. (zob. postanowienie pełnego składu TK z 28 listopada 2001 r., SK 5/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 266; postanowienie TK z 6 kwietnia 2005 r., SK 8/04, OTK ZU nr 4/A/2005, poz. 44; postanowienie TK z 6 listopada 2007 r., P 32/07, OTK ZU nr A/10/2007, poz. 131). Wspomnianą zmianę stosunków własnościowych należy rozumieć szeroko. Chodzi tutaj nie tylko o zwrot nieruchomości w naturze, lecz również o powstanie roszczeń odszkodowawczych po stronie następców prawnych właścicieli nieruchomości objętych dekretem PWKN z 1944 r. Z tego punktu widzenia nieistotne jest to, czy następcy prawni – gdyby Trybunał stwierdził niezgodność zaskarżonego przepisu z Konstytucją – mogliby dochodzić zwrotu nieruchomości czy – ze względu na ochronę osób trzecich – tylko odszkodowania. Generalne uregulowanie roszczeń właścicieli nieruchomości podlegających działaniu dekretu i ich spadkobierców wymaga stosownych działań ustawodawczych. Skarżący stwierdził wprawdzie, że instrumenty prawne, którymi dysponuje Trybunał, pozwalają mu na skonstruowanie „rozwiązań, które pogodziłyby prawa osób, którym odjęto własność z legalnie nabytymi prawami beneficjentów reformy rolnej”. Należy jednak zauważyć, że rozwiązaniem, o którym mówi skarżący, mogłaby być jedynie stosowna ustawa reprywatyzacyjna. Kompetencje w tym zakresie ma zaś tylko ustawodawca pozytywny, którym w Rzeczypospolitej Polskiej jest Sejm i Senat, a nie Trybunał Konstytucyjny.

Trybunał stwierdza również, że zarzut skarżącego, iż cześć nieruchomości ziemskich Skarb Państwa przejął z naruszeniem przepisów dekretu (a zatem z naruszeniem ówczesnego prawa), dotyczy stosowania prawa. Trybunał – jako sąd prawa – nie jest władny kontrolować aktów stosowania prawa, nawet jeżeli in concreto prowadziłyby one do niekonstytucyjnych skutków (zob. postanowienia TK z: 13 października 2008 r., SK 20/08, OTK ZU nr 8/A/2008, poz. 146; 28 lutego 2012 r., SK 27/09, OTK ZU nr 2/A/2012, poz. 20; a także wyrok TK z 1 lipca 2008 r., SK 40/07, OTK ZU nr 6/A/2008, poz. 101). W konsekwencji Trybunał nie może badać, czy stosowanie dekretu PKWN z 1944 r. było zgodne z ówczesnym prawem.

W odniesieniu do przywołanych w skardze wzorców konstytucyjnych Trybunał zauważa, że w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji w postępowaniu zainicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej podstawę kontroli aktów normatywnych stanowią przepisy obowiązującej Konstytucji dotyczące wolności i praw człowieka i obywatela. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny nie ma kompetencji w zakresie orzekania o zgodności przepisów z aktami prawnymi innymi niż Konstytucja z 1997 r. (np. umowami międzynarodowymi, ustawami, rozporządzeniami czy Konstytucją z 1921 r.).



Z powyższych względów – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.