Pełny tekst orzeczenia

445/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 3 lipca 2013 r.

Sygn. akt Ts 106/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej W.L. w sprawie zgodności:

art. 408 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 190 ust. 4 w związku z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 marca 2013 r. (data nadania) W.L. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 408 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 190 ust. 4 w związku z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Wyrokiem z 28 lutego 2012 r. (K 5/11, OTK ZU nr 2/A/2012, poz. 16) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 114 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) z art. 2 oraz z art. 67 ust. 1 Konstytucji. W związku z tym orzeczeniem skarżąca złożyła skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 12 grudnia 2006 r. (sygn. akt IV U 1334/06). Postanowieniem z 3 lipca 2012 r. (sygn. akt IV U 713/12) Sąd Okręgowy w Rzeszowie – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę. Postanowieniem z 26 września 2012 r. (sygn. akt AUz 69/12), doręczonym skarżącej 28 września 2012 r., Sąd Apelacyjny w Rzeszowie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił zażalenie skarżącej na powyższe rozstrzygnięcie. Od tego postanowienia skarżąca wniosła skargę kasacyjną, która została odrzucona postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 2012 r. (sygn. akt III AUZ 69/12 – WSC 59/12), doręczonym skarżącej 2 stycznia 2013 r.

We wniesionej skardze konstytucyjnej skarżąca podkreśliła, że zgodnie z wyraźną dyspozycją art. 190 ust. 4 Konstytucji skutkiem wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku o niezgodności normy prawnej z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą jest prawo do wznowienia postępowania w sprawie, w której zastosowano wadliwą normę. Zdaniem skarżącej zakwestionowany art. 408 k.p.c., który uniemożliwia skuteczne żądanie wznowienia postępowania po upływie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, prawo to narusza. Godzi także w sformułowaną w art. 2 Konstytucji zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz wynikające z niej zasady pewności prawa oraz ochrony zaufania, a także prawo do sądu gwarantowane przez art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej, wyrażone w art. 77 ust. 1 Konstytucji. Skarżąca wskazała w szczególności, że wznowienie postępowania z powodu orzeczenia przez Trybunał niekonstytucyjności lub niezgodności z umową międzynarodową lub ustawą normy prawnej, na podstawie której wydano rozstrzygnięcie w danej sprawie, ma charakter odmienny od wznowienia postępowania na innych, przewidzianych w ustawie podstawach. W wypadku tej przesłanki nie ma zatem wystarczającego uzasadnienia dla czasowego ograniczenia możliwości wznowienia postępowania.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z jej art. 46 ust. 1 skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Analiza skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że została ona złożona z naruszeniem terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.



2. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej określony w tym przepisie jest związany z uzyskaniem w ramach drogi prawnej orzeczenia niepodlegającego zaskarżeniu przy użyciu zwykłych środków zaskarżenia, a więc w wypadku postępowania sądowego – prawomocnego wyroku lub postanowienia. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast użycia środków o charakterze nadzwyczajnym, których wniesienie uzależnione jest od spełnienia szczególnych wymagań. Na gruncie procedury cywilnej oznacza to, że do wyczerpania drogi prawnej dochodzi po skorzystaniu przez skarżącego z możliwości wniesienia zażalenia lub apelacji do sądu drugiej instancji i uzyskaniu merytorycznego rozstrzygnięcia tego sądu. Elementem wyczerpania drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK nie jest natomiast wniesienie skargi kasacyjnej (zob. np. postanowienie TK z 25 lipca 2006 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 55). Bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczyna się więc w momencie uzyskania przez skarżącego prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji wydanego na podstawie kwestionowanych w skardze przepisów, a wniesienie skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie powoduje ani przerwania, ani zawieszenia tego biegu (zob. np. postanowienia TK z: 25 stycznia 2008 r., Ts 58/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 107; 14 grudnia 2009 r., Ts 97/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 16 oraz 21 grudnia 2010 r., Ts 11/10, niepubl.). Tym bardziej przerwania ani zawieszenia biegu tego terminu nie powoduje wniesienie środków prawnych, które w danej sprawie skarżącemu nie przysługują (zob. postanowienie TK z 26 maja 2012 r., Ts 209/09, OTK ZU nr 6/B/2010, poz. 444).



3. Ostatecznym orzeczeniem wydanym w sprawie skarżącej jest więc postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 26 września 2012 r. o oddaleniu zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające wniosek skarżącej o wznowienie postępowania, i to od daty doręczenia tego orzeczenia (tj. od 28 września 2012 r.) należy liczyć trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Dla biegu tego terminu nie ma natomiast znaczenia wniesienie przez skarżącą skargi kasacyjnej na powyższe postanowienie oraz jej odrzucenie przez sąd apelacyjny. Zgodnie z art. 3941 § 2 k.p.c. skarga taka w niniejszej sprawie skarżącej nie przysługiwała. Ponadto, nawet gdyby wniesienie skargi kasacyjnej było w okolicznościach tej sprawy dopuszczalne, to nie stanowiłoby ono elementu wyczerpania drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej upłynął zatem 28 grudnia 2012 r. Skarga konstytucyjna została natomiast nadana w placówce pocztowej 28 marca 2013 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu o trzy miesiące. W myśl art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 ustawy o TK stanowi to samodzielną podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.