Ts 109/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
476/5/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 13 lutego 2013 r.
Sygn. akt Ts 109/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.P. w sprawie zgodności:
art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 kwietnia 2012 r. (data nadania) R.P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim sąd odrzuca skargę, gdy w wyznaczonym terminie nie uzupełniono jej braków formalnych.
Skargę konstytucyjną wniesiono w związku z następującą sprawą. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku decyzją z 31 maja 2010 r. (nr UKS2091/W2PT/42/43/a/W–7/BB/2009/21/09/295/025) określił skarżącemu zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące: 2004, 2005 i 2006 roku. Na skutek rozpatrzenia odwołania wniesionego przez skarżącego Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie utrzymał w mocy wyżej wymienioną decyzję organu kontroli skarbowej (decyzja z 9 grudnia 2010 r., nr 1401/PV–III/4407–98/10/MS). W dniu 10 stycznia 2011 r. skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (WSA) na decyzję organu odwoławczego. Zarządzeniem z 24 lutego 2011 r. pełnomocnika skarżącego wezwano do uiszczenia wpisu należnego od skargi, a także do usunięcia braków formalnych skargi, tj. do złożenia oryginału lub uwierzytelnionej kopii pełnomocnictwa procesowego do działania w imieniu strony przed WSA lub sądami administracyjnymi. Wezwanie doręczono 14 marca 2011 r. Pismem datowanym 21 marca 2011 r. pełnomocnik skarżącego nadesłał wymagane pełnomocnictwo, wskazał przy tym, że otrzymana z WSA przesyłka nie zawierała właściwego zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego oraz złożenia odpisu odpowiedzi na skargę. Jak ustalił WSA pismo nadano 22 marca 2011 r. Postanowieniem z 12 maja 2011 r., (sygn. akt III SA/Wa 615/11) WSA odrzucił skargę skarżącego na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 grudnia 2010 r. (nr 1401/PV–III/4407–98/10/MS) dotyczącą określenia wysokości zobowiązania w podatku od towarów i usług. Skargę kasacyjną na powyższe postanowienie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił (postanowienie z 18 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 2088/11).
W przekonaniu skarżącego zakwestionowane unormowanie w zakresie, w jakim ustanawia zasadę odrzucania skarg, których braków formalnych nie uzupełniono w wyznaczonym terminie, narusza konstytucyjne prawo do sądu i zasadę państwa prawa (art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji), a szczególnie zasadę sprawiedliwości proceduralnej. Wprowadzenie omawianej regulacji spowodowało, że WSA nie rozpoznał merytorycznie sprawy skarżącego, co narusza konstytucyjne prawo do wysłuchania i przedstawienia swych racji. Ograniczenie to nie jest – w ocenie skarżącego – racjonalnie uzasadnione, a przyspieszenie i uproszczenie postępowania sądowoadministracyjnego nie może się wiązać ze stwarzaniem dodatkowych barier skarżącym, którzy muszą mieć możność dochodzenia swoich praw w postępowaniu odpowiadającym standardom demokratycznego państwa prawa, a także prawa do uzyskania merytorycznego i weryfikowalnego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem przekazania skargi konstytucyjnego do merytorycznego rozpoznania jest wykazanie przez skarżącego, że w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Uprawdopodobnienie przez skarżącego naruszenia jego praw lub wolności warunkuje dopuszczalność skargi konstytucyjnej. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny był zobowiązany do zbadania, czy w niniejszej sprawie rzeczywiście doszło do naruszenia praw konstytucyjnych wskazanych przez skarżącego. Przekonanie skarżącego, że doszło do niezgodnego z zasadą demokratycznego państwa prawnego ograniczenia prawa do sądu jest jednak oczywiście bezzasadne.
Skarżący podnosi, że przyjęcie zasady odrzucania skarg, których braków formalnych nie uzupełniono w wyznaczonym terminie jest niezgodnym z Konstytucją ograniczeniem prawa do sądu. Niemniej jednak, wydaje się, że skarżący nie zauważa, iż ten rygoryzm jest łagodzony przez możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu (art. 86 i art. 87 p.p.s.a.). Ten szczególny środek prawny służy ponownemu umożliwieniu stronie wniesienia środka odwoławczego, jeśli niedotrzymanie terminu nastąpiło bez jej winy. Wyczerpanie przez stronę środków prawnych dostępnych w celu zapewnienia ochrony interesów procesowych jest jednocześnie konieczne, by wykazała ona naruszenie swoich konstytucyjnych praw i wolności (zob. postanowienie TK z 16 lipca 2007 r., Ts 220/05, OTK ZU nr 4/B/2007, poz. 163).
Skarżący, choć miał możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu, nie dokonał tej czynności. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przy rozpatrywaniu skargi szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na zabezpieczenie interesu prawnego skarżących. Jest to jednak możliwe dopiero wtedy, gdy skarżący wykaże się choćby minimalną starannością o zabezpieczenie tychże interesów. Skarga konstytucyjna „nie może być wykorzystywana jako instrument służący korygowaniu zaniedbań, popełnionych w postępowaniu poprzedzającym jej wniesienie” (zob. postanowienia TK z: 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 20, 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77; 21 września 2006 r., SK 10/06, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 117).
Należy więc uznać, że skoro skarżący nie wyczerpał przysługujących mu uprawnień, to nie wykazał naruszenia przysługujących mu wolności i praw konstytucyjnych. W związku z powyższym zarzuty sformułowane w analizowanej skardze zarzuty należało uznać za oczywiście bezzasadne.
Tym samym na podstawie art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 i w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 13 lutego 2013 r.
Sygn. akt Ts 109/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.P. w sprawie zgodności:
art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 kwietnia 2012 r. (data nadania) R.P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim sąd odrzuca skargę, gdy w wyznaczonym terminie nie uzupełniono jej braków formalnych.
Skargę konstytucyjną wniesiono w związku z następującą sprawą. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Białymstoku decyzją z 31 maja 2010 r. (nr UKS2091/W2PT/42/43/a/W–7/BB/2009/21/09/295/025) określił skarżącemu zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące: 2004, 2005 i 2006 roku. Na skutek rozpatrzenia odwołania wniesionego przez skarżącego Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie utrzymał w mocy wyżej wymienioną decyzję organu kontroli skarbowej (decyzja z 9 grudnia 2010 r., nr 1401/PV–III/4407–98/10/MS). W dniu 10 stycznia 2011 r. skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (WSA) na decyzję organu odwoławczego. Zarządzeniem z 24 lutego 2011 r. pełnomocnika skarżącego wezwano do uiszczenia wpisu należnego od skargi, a także do usunięcia braków formalnych skargi, tj. do złożenia oryginału lub uwierzytelnionej kopii pełnomocnictwa procesowego do działania w imieniu strony przed WSA lub sądami administracyjnymi. Wezwanie doręczono 14 marca 2011 r. Pismem datowanym 21 marca 2011 r. pełnomocnik skarżącego nadesłał wymagane pełnomocnictwo, wskazał przy tym, że otrzymana z WSA przesyłka nie zawierała właściwego zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego oraz złożenia odpisu odpowiedzi na skargę. Jak ustalił WSA pismo nadano 22 marca 2011 r. Postanowieniem z 12 maja 2011 r., (sygn. akt III SA/Wa 615/11) WSA odrzucił skargę skarżącego na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 grudnia 2010 r. (nr 1401/PV–III/4407–98/10/MS) dotyczącą określenia wysokości zobowiązania w podatku od towarów i usług. Skargę kasacyjną na powyższe postanowienie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił (postanowienie z 18 stycznia 2012 r., sygn. akt I FSK 2088/11).
W przekonaniu skarżącego zakwestionowane unormowanie w zakresie, w jakim ustanawia zasadę odrzucania skarg, których braków formalnych nie uzupełniono w wyznaczonym terminie, narusza konstytucyjne prawo do sądu i zasadę państwa prawa (art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji), a szczególnie zasadę sprawiedliwości proceduralnej. Wprowadzenie omawianej regulacji spowodowało, że WSA nie rozpoznał merytorycznie sprawy skarżącego, co narusza konstytucyjne prawo do wysłuchania i przedstawienia swych racji. Ograniczenie to nie jest – w ocenie skarżącego – racjonalnie uzasadnione, a przyspieszenie i uproszczenie postępowania sądowoadministracyjnego nie może się wiązać ze stwarzaniem dodatkowych barier skarżącym, którzy muszą mieć możność dochodzenia swoich praw w postępowaniu odpowiadającym standardom demokratycznego państwa prawa, a także prawa do uzyskania merytorycznego i weryfikowalnego rozstrzygnięcia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem przekazania skargi konstytucyjnego do merytorycznego rozpoznania jest wykazanie przez skarżącego, że w związku z wydaniem przez organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia na podstawie zakwestionowanego w skardze aktu normatywnego doszło do naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym. Uprawdopodobnienie przez skarżącego naruszenia jego praw lub wolności warunkuje dopuszczalność skargi konstytucyjnej. W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny był zobowiązany do zbadania, czy w niniejszej sprawie rzeczywiście doszło do naruszenia praw konstytucyjnych wskazanych przez skarżącego. Przekonanie skarżącego, że doszło do niezgodnego z zasadą demokratycznego państwa prawnego ograniczenia prawa do sądu jest jednak oczywiście bezzasadne.
Skarżący podnosi, że przyjęcie zasady odrzucania skarg, których braków formalnych nie uzupełniono w wyznaczonym terminie jest niezgodnym z Konstytucją ograniczeniem prawa do sądu. Niemniej jednak, wydaje się, że skarżący nie zauważa, iż ten rygoryzm jest łagodzony przez możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu (art. 86 i art. 87 p.p.s.a.). Ten szczególny środek prawny służy ponownemu umożliwieniu stronie wniesienia środka odwoławczego, jeśli niedotrzymanie terminu nastąpiło bez jej winy. Wyczerpanie przez stronę środków prawnych dostępnych w celu zapewnienia ochrony interesów procesowych jest jednocześnie konieczne, by wykazała ona naruszenie swoich konstytucyjnych praw i wolności (zob. postanowienie TK z 16 lipca 2007 r., Ts 220/05, OTK ZU nr 4/B/2007, poz. 163).
Skarżący, choć miał możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu, nie dokonał tej czynności. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przy rozpatrywaniu skargi szczególnie istotne jest zwrócenie uwagi na zabezpieczenie interesu prawnego skarżących. Jest to jednak możliwe dopiero wtedy, gdy skarżący wykaże się choćby minimalną starannością o zabezpieczenie tychże interesów. Skarga konstytucyjna „nie może być wykorzystywana jako instrument służący korygowaniu zaniedbań, popełnionych w postępowaniu poprzedzającym jej wniesienie” (zob. postanowienia TK z: 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 20, 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77; 21 września 2006 r., SK 10/06, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 117).
Należy więc uznać, że skoro skarżący nie wyczerpał przysługujących mu uprawnień, to nie wykazał naruszenia przysługujących mu wolności i praw konstytucyjnych. W związku z powyższym zarzuty sformułowane w analizowanej skardze zarzuty należało uznać za oczywiście bezzasadne.
Tym samym na podstawie art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 i w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej.