Ts 179/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
268/3/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 12 czerwca 2013 r.
Sygn. akt Ts 179/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Teresa Liszcz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 października 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Korserwis Sp. z o.o.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 24 lipca 2012 r. (data nadania) Korserwis Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 3989 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) „w zakresie, w jakim przepis ten ogranicza obowiązek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania jedynie do skarg oczywiście uzasadnionych, a w związku z tym poza kręgiem skarg kasacyjnych przyjętych do rozpoznania pozostają skargi uzasadnione lub nieoczywiście uzasadnione”, oraz art. 3989 § 2 k.p.c. „w zakresie, w jakim przepis ten nie pozwala na zaskarżenie orzeczenia wydanego, na posiedzeniu niejawnym przez pojedynczego sędziego Sądu Najwyższego, w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania”, z art. 2, art. 7, art. 8, art. 21, art. 30, art. 32, art. 37, art. 45, art. 64, art. 77 ust. 2, art. 78, art. 176 ust. 1 w związku z art. 175 ust. 1 i art. 183 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy kształtujące procedurę przedsądu kasacyjnego jako jednoinstancyjną naruszają jej prawo do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Wynikające z nich ograniczenie obowiązku przyjęcia do rozpoznania skarg kasacyjnych jedynie do skarg oczywiście uzasadnionych jest natomiast sprzeczne z konstytucyjnymi zadaniami Sądu Najwyższego i narusza w szczególności zasadę sprawiedliwości społecznej, prawo do ochrony naruszonych praw i wolności na drodze sądowej oraz zasadę ochrony własności.
Postanowieniem z 15 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W odniesieniu do zarzutu niezgodności art. 3989 § 2 k.p.c. z wskazanymi w skardze wzorcami kontroli zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarżąca nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach. Nie wnosiła bowiem środka odwoławczego od wydanego w jej sprawie postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i w konsekwencji nie uzyskała rozstrzygnięcia o dopuszczalności takiego środka. Niezależnie od tego Trybunał zauważył, że zarzuty skarżącej w tym zakresie są oczywiście bezzasadne. Nie ma bowiem podstaw twierdzenie skarżącej, że postępowanie w sprawie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania jest odrębnym postępowaniem sądowym, które powinno być dwuinstancyjne. Przeciwnie – jest ono elementem postępowania kasacyjnego, będącego kontynuacją postępowania, które toczyło się przed sądami powszechnymi, i nie musi przewidywać możliwości zaskarżenia wydanego w nim rozstrzygnięcia. Trybunał stwierdził także, że w odniesieniu do zarzutów niezgodności art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 32, art. 175 ust. 1 i art. 183 Konstytucji powodem odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu było ustalenie, że zarzuty te dotyczą naruszenia przepisów, które nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. W pozostałym zakresie Trybunał uznał skargę konstytucyjną za oczywiście bezzasadną. Podkreślił w szczególności, że Konstytucja nie przewiduje prawa do rozpoznania każdej sprawy w trzeciej instancji. Tym samym nie tylko nie zobowiązuje ustawodawcy do wprowadzenia do systemu prawnego skargi kasacyjnej, ale również – w wypadku jej wprowadzenia – przyznaje mu pewną swobodę w ukształtowaniu przesłanek dopuszczalności takiej skargi. Ponadto Trybunał zauważył, że w zakresie, w jakim skarżąca wskazuje na zdawkowy charakter uzasadnień postanowień o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, jej zarzuty dotyczą sfery stosowania prawa i nie mogą być rozpoznane przez Trybunał w postępowaniu skargowym.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego. Stwierdził w nim, że w zaskarżonym postanowieniu Trybunał przekroczył granice wstępnego rozpoznania skargi i dokonał jej oceny merytorycznej. Zdaniem skarżącej Trybunał mógł jedynie ocenić, czy skarga spełnia warunki sformułowane w art. 46 ust. 1 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Nie mógł natomiast stwierdzić oczywistej bezzasadności skargi z innych przyczyn. Pełnomocnik podniósł również, że Trybunał naruszył przepisy ustawy o TK, nie informując Rzecznika Praw Obywatelskich ani Rzecznika Praw Dziecka o wpłynięciu skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie oraz nie przesyłając jej odpisów pozostałym uczestnikom postępowania (Sejmowi oraz Prokuratorowi Generalnemu). Jednocześnie podkreślono, że Trybunał niesłusznie uznał w zaskarżonym postanowieniu, iż skarżąca nie uzyskała rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach gdyż nie wniosła środka odwoławczego od wydanego w jej sprawie postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Postanowienie takie jest bowiem niezaskarżalne, a skarżąca wyczerpała drogę prawną dostępną w jej sprawie. Ponadto pełnomocnik skarżącej podniósł, że Trybunał niezasadnie uznał, iż niektóre przepisy Konstytucji wskazane przez skarżącą nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Jak stwierdził, intencją skarżącej było zakwestionowanie zgodności art. 3989 § 1 pkt 4 oraz art. 3989 § 2 k.p.c. ze wszystkimi wskazanymi w skardze przepisami Konstytucji i wszystkie te przepisy powinny być rozpatrywane łącznie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zażalenie wniesione w niniejszej sprawie nie zawiera żadnych argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, przedstawione w postanowieniu z 15 października 2012 r. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny, w niniejszym składzie, stwierdza, że w zażaleniu skarżąca niesłusznie twierdzi, iż postanowienie z 15 października 2012 r. zostało wydane w nieprawidłowym składzie oraz, że wydanie tego postanowienia jest nieuprawnionym na tym etapie postępowania merytorycznym rozpoznaniem skargi. Zgodnie z art. 49 ustawy o TK skarga podlega bowiem wstępnemu rozpoznaniu, które jest dokonywane w składzie jednego sędziego Trybunału. Postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, wydawane w wyniku tego rozpoznania, jest postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego i w niniejszej sprawie zostało oznaczone prawidłowo. Postanowienie nie rozstrzyga o tym, czy zaskarżony przepis jest zgodny z Konstytucją czy nie, lecz o tym, czy wniesiona skarga konstytucyjna spełnia warunki przewidziane przez prawo. Nie jest więc orzeczeniem co do meritum sprawy. W myśl ustawy o TK przesłanką odmowy nadania skardze dalszego biegu jest jednak nie tylko – jak podnosi skarżąca – niespełnienie warunków określonych w art. 46 i 47 ustawy o TK, ale również oczywista bezzasadność skargi (art. 36 ust. 2 ustawy o TK), która w niniejszej sprawie została prawidłowo uznana za jedną z przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Wbrew twierdzeniom skarżącej w zaskarżonym postanowieniu Trybunał prawidłowo uznał również, że część zarzutów sformułowanych w skardze dotyczyła niezgodności zaskarżonych przepisów z przepisami Konstytucji, które nie są źródłem konstytucyjnych praw lub wolności i nie mogą być samodzielnym wzorcem kontroli konstytucyjności przepisów zaskarżonych w trybie skargowym (art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 32, art. 175 ust. 1 oraz art. 183). Z wniesionej w niniejszej sprawie skargi nie wynikało bowiem, że skarżąca formułowała zarzut naruszenia któregokolwiek z tych przepisów w związku z przepisami statuującymi konstytucyjne prawa lub wolności.
Trybunał słusznie przyjął również, że w części dotyczącej zarzutu niezgodności art. 3989 § 2 k.p.c. – „w zakresie, w jakim przepis ten nie pozwala na zaskarżenie orzeczenia wydanego, na posiedzeniu niejawnym przez pojedynczego sędziego Sądu Najwyższego, w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania” – skardze konstytucyjnej należało odmówić dalszego biegu ze względu na to, że skarżąca nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może bowiem złożyć każdy, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone, przy czym naruszenie to musi wynikać z niekonstytucyjności przepisów, na podstawie których wydano ostateczne rozstrzygnięcie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Załączenie takiego rozstrzygnięcia – które zostało wydane na podstawie zaskarżonych przepisów i doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego – jest, w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, koniecznym warunkiem rozpoznania skargi konstytucyjnej. Dlatego o ile co do zasady wymóg wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, obliguje skarżącego jedynie do wyczerpania zwykłych środków zaskarżenia (zob. np. postanowienia TK z 25 stycznia 2008 r., Ts 58/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 107 oraz 14 grudnia 2009 r., Ts 97/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 16), o tyle w wypadku kwestionowania zgodności z Konstytucją przepisów wyłączających możliwość zaskarżenia danego rozstrzygnięcia sądu lub innego organu, skarżący musi uzyskać orzeczenie o odrzuceniu środka odwoławczego niedopuszczalnego z mocy prawa. Jego uzyskanie nie jest przy tym – jak sugeruje w zażaleniu skarżąca – pogwałceniem porządku prawnego, lecz koniecznym warunkiem aktualizacji naruszenia prawa lub wolności, będącego przedmiotem skargi. Jak słusznie zauważył Trybunał w postanowieniu z 15 października 2012 r., dopiero z takim rozstrzygnięciem można wiązać naruszenie prawa do zaskarżenia orzeczenia (zob. np. postanowienia TK z 15 grudnia 2009 r., Ts 173/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 25 oraz 6 lipca 2011 r., Ts 154/10, OTK ZU nr 4/B/2011, poz. 318).
Ponadto Trybunał stwierdza, że niezasadna jest podniesiona w zażaleniu sugestia, iż o spełnieniu przez skargę konstytucyjną wszystkich wymogów formalnych świadczy to, że skarżąca nie została wezwana do usunięcia jej braków formalnych skargi na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy o TK. Z przepisów ustawy o TK nie da się bowiem wyprowadzić wniosku, że wstępne rozpoznania skargi zawsze wymaga wezwania skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi. Byłoby to sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej, zgodnie z którą każdorazowo należy ocenić zasadność wzywania do usuwania braków formalnych skargi. Są bowiem takie uchybienia, których nie da się usunąć i wzywanie do tego byłoby bezcelowe (zob. postanowienie TK z 17 lutego 2010 r., Ts 185/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 27).
Nie ma również podstaw twierdzenie, że uchybieniem proceduralnym było niepoinformowanie o złożeniu skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie Rzecznika Praw Obywatelskich o Rzecznika Praw Dziecka, a także nieprzesłanie odpisów tej skargi Sejmowi oraz Prokuratorowi Generalnemu. Czynności tych – zgodnie z art. 51 ust. 1 oraz art. 33 ustawy o TK – dokonuje się bowiem dokonane dopiero po zakończeniu wstępnego rozpoznania skargi, jeśli nie zostało wydane postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu a skarga została skierowana do rozpoznania na rozprawie.
W związku z powyższym, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 12 czerwca 2013 r.
Sygn. akt Ts 179/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Teresa Liszcz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 października 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Korserwis Sp. z o.o.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 24 lipca 2012 r. (data nadania) Korserwis Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 3989 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) „w zakresie, w jakim przepis ten ogranicza obowiązek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania jedynie do skarg oczywiście uzasadnionych, a w związku z tym poza kręgiem skarg kasacyjnych przyjętych do rozpoznania pozostają skargi uzasadnione lub nieoczywiście uzasadnione”, oraz art. 3989 § 2 k.p.c. „w zakresie, w jakim przepis ten nie pozwala na zaskarżenie orzeczenia wydanego, na posiedzeniu niejawnym przez pojedynczego sędziego Sądu Najwyższego, w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania”, z art. 2, art. 7, art. 8, art. 21, art. 30, art. 32, art. 37, art. 45, art. 64, art. 77 ust. 2, art. 78, art. 176 ust. 1 w związku z art. 175 ust. 1 i art. 183 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy kształtujące procedurę przedsądu kasacyjnego jako jednoinstancyjną naruszają jej prawo do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Wynikające z nich ograniczenie obowiązku przyjęcia do rozpoznania skarg kasacyjnych jedynie do skarg oczywiście uzasadnionych jest natomiast sprzeczne z konstytucyjnymi zadaniami Sądu Najwyższego i narusza w szczególności zasadę sprawiedliwości społecznej, prawo do ochrony naruszonych praw i wolności na drodze sądowej oraz zasadę ochrony własności.
Postanowieniem z 15 października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W odniesieniu do zarzutu niezgodności art. 3989 § 2 k.p.c. z wskazanymi w skardze wzorcami kontroli zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarżąca nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach. Nie wnosiła bowiem środka odwoławczego od wydanego w jej sprawie postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i w konsekwencji nie uzyskała rozstrzygnięcia o dopuszczalności takiego środka. Niezależnie od tego Trybunał zauważył, że zarzuty skarżącej w tym zakresie są oczywiście bezzasadne. Nie ma bowiem podstaw twierdzenie skarżącej, że postępowanie w sprawie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania jest odrębnym postępowaniem sądowym, które powinno być dwuinstancyjne. Przeciwnie – jest ono elementem postępowania kasacyjnego, będącego kontynuacją postępowania, które toczyło się przed sądami powszechnymi, i nie musi przewidywać możliwości zaskarżenia wydanego w nim rozstrzygnięcia. Trybunał stwierdził także, że w odniesieniu do zarzutów niezgodności art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 32, art. 175 ust. 1 i art. 183 Konstytucji powodem odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu było ustalenie, że zarzuty te dotyczą naruszenia przepisów, które nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. W pozostałym zakresie Trybunał uznał skargę konstytucyjną za oczywiście bezzasadną. Podkreślił w szczególności, że Konstytucja nie przewiduje prawa do rozpoznania każdej sprawy w trzeciej instancji. Tym samym nie tylko nie zobowiązuje ustawodawcy do wprowadzenia do systemu prawnego skargi kasacyjnej, ale również – w wypadku jej wprowadzenia – przyznaje mu pewną swobodę w ukształtowaniu przesłanek dopuszczalności takiej skargi. Ponadto Trybunał zauważył, że w zakresie, w jakim skarżąca wskazuje na zdawkowy charakter uzasadnień postanowień o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, jej zarzuty dotyczą sfery stosowania prawa i nie mogą być rozpoznane przez Trybunał w postępowaniu skargowym.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego. Stwierdził w nim, że w zaskarżonym postanowieniu Trybunał przekroczył granice wstępnego rozpoznania skargi i dokonał jej oceny merytorycznej. Zdaniem skarżącej Trybunał mógł jedynie ocenić, czy skarga spełnia warunki sformułowane w art. 46 ust. 1 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Nie mógł natomiast stwierdzić oczywistej bezzasadności skargi z innych przyczyn. Pełnomocnik podniósł również, że Trybunał naruszył przepisy ustawy o TK, nie informując Rzecznika Praw Obywatelskich ani Rzecznika Praw Dziecka o wpłynięciu skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie oraz nie przesyłając jej odpisów pozostałym uczestnikom postępowania (Sejmowi oraz Prokuratorowi Generalnemu). Jednocześnie podkreślono, że Trybunał niesłusznie uznał w zaskarżonym postanowieniu, iż skarżąca nie uzyskała rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach gdyż nie wniosła środka odwoławczego od wydanego w jej sprawie postanowienia Sądu Najwyższego o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Postanowienie takie jest bowiem niezaskarżalne, a skarżąca wyczerpała drogę prawną dostępną w jej sprawie. Ponadto pełnomocnik skarżącej podniósł, że Trybunał niezasadnie uznał, iż niektóre przepisy Konstytucji wskazane przez skarżącą nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Jak stwierdził, intencją skarżącej było zakwestionowanie zgodności art. 3989 § 1 pkt 4 oraz art. 3989 § 2 k.p.c. ze wszystkimi wskazanymi w skardze przepisami Konstytucji i wszystkie te przepisy powinny być rozpatrywane łącznie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zażalenie wniesione w niniejszej sprawie nie zawiera żadnych argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, przedstawione w postanowieniu z 15 października 2012 r. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny, w niniejszym składzie, stwierdza, że w zażaleniu skarżąca niesłusznie twierdzi, iż postanowienie z 15 października 2012 r. zostało wydane w nieprawidłowym składzie oraz, że wydanie tego postanowienia jest nieuprawnionym na tym etapie postępowania merytorycznym rozpoznaniem skargi. Zgodnie z art. 49 ustawy o TK skarga podlega bowiem wstępnemu rozpoznaniu, które jest dokonywane w składzie jednego sędziego Trybunału. Postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, wydawane w wyniku tego rozpoznania, jest postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego i w niniejszej sprawie zostało oznaczone prawidłowo. Postanowienie nie rozstrzyga o tym, czy zaskarżony przepis jest zgodny z Konstytucją czy nie, lecz o tym, czy wniesiona skarga konstytucyjna spełnia warunki przewidziane przez prawo. Nie jest więc orzeczeniem co do meritum sprawy. W myśl ustawy o TK przesłanką odmowy nadania skardze dalszego biegu jest jednak nie tylko – jak podnosi skarżąca – niespełnienie warunków określonych w art. 46 i 47 ustawy o TK, ale również oczywista bezzasadność skargi (art. 36 ust. 2 ustawy o TK), która w niniejszej sprawie została prawidłowo uznana za jedną z przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Wbrew twierdzeniom skarżącej w zaskarżonym postanowieniu Trybunał prawidłowo uznał również, że część zarzutów sformułowanych w skardze dotyczyła niezgodności zaskarżonych przepisów z przepisami Konstytucji, które nie są źródłem konstytucyjnych praw lub wolności i nie mogą być samodzielnym wzorcem kontroli konstytucyjności przepisów zaskarżonych w trybie skargowym (art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 32, art. 175 ust. 1 oraz art. 183). Z wniesionej w niniejszej sprawie skargi nie wynikało bowiem, że skarżąca formułowała zarzut naruszenia któregokolwiek z tych przepisów w związku z przepisami statuującymi konstytucyjne prawa lub wolności.
Trybunał słusznie przyjął również, że w części dotyczącej zarzutu niezgodności art. 3989 § 2 k.p.c. – „w zakresie, w jakim przepis ten nie pozwala na zaskarżenie orzeczenia wydanego, na posiedzeniu niejawnym przez pojedynczego sędziego Sądu Najwyższego, w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania” – skardze konstytucyjnej należało odmówić dalszego biegu ze względu na to, że skarżąca nie uzyskała ostatecznego rozstrzygnięcia o swoich wolnościach i prawach. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może bowiem złożyć każdy, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone, przy czym naruszenie to musi wynikać z niekonstytucyjności przepisów, na podstawie których wydano ostateczne rozstrzygnięcie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Załączenie takiego rozstrzygnięcia – które zostało wydane na podstawie zaskarżonych przepisów i doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego – jest, w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, koniecznym warunkiem rozpoznania skargi konstytucyjnej. Dlatego o ile co do zasady wymóg wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, obliguje skarżącego jedynie do wyczerpania zwykłych środków zaskarżenia (zob. np. postanowienia TK z 25 stycznia 2008 r., Ts 58/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 107 oraz 14 grudnia 2009 r., Ts 97/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 16), o tyle w wypadku kwestionowania zgodności z Konstytucją przepisów wyłączających możliwość zaskarżenia danego rozstrzygnięcia sądu lub innego organu, skarżący musi uzyskać orzeczenie o odrzuceniu środka odwoławczego niedopuszczalnego z mocy prawa. Jego uzyskanie nie jest przy tym – jak sugeruje w zażaleniu skarżąca – pogwałceniem porządku prawnego, lecz koniecznym warunkiem aktualizacji naruszenia prawa lub wolności, będącego przedmiotem skargi. Jak słusznie zauważył Trybunał w postanowieniu z 15 października 2012 r., dopiero z takim rozstrzygnięciem można wiązać naruszenie prawa do zaskarżenia orzeczenia (zob. np. postanowienia TK z 15 grudnia 2009 r., Ts 173/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 25 oraz 6 lipca 2011 r., Ts 154/10, OTK ZU nr 4/B/2011, poz. 318).
Ponadto Trybunał stwierdza, że niezasadna jest podniesiona w zażaleniu sugestia, iż o spełnieniu przez skargę konstytucyjną wszystkich wymogów formalnych świadczy to, że skarżąca nie została wezwana do usunięcia jej braków formalnych skargi na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy o TK. Z przepisów ustawy o TK nie da się bowiem wyprowadzić wniosku, że wstępne rozpoznania skargi zawsze wymaga wezwania skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi. Byłoby to sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej, zgodnie z którą każdorazowo należy ocenić zasadność wzywania do usuwania braków formalnych skargi. Są bowiem takie uchybienia, których nie da się usunąć i wzywanie do tego byłoby bezcelowe (zob. postanowienie TK z 17 lutego 2010 r., Ts 185/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 27).
Nie ma również podstaw twierdzenie, że uchybieniem proceduralnym było niepoinformowanie o złożeniu skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie Rzecznika Praw Obywatelskich o Rzecznika Praw Dziecka, a także nieprzesłanie odpisów tej skargi Sejmowi oraz Prokuratorowi Generalnemu. Czynności tych – zgodnie z art. 51 ust. 1 oraz art. 33 ustawy o TK – dokonuje się bowiem dokonane dopiero po zakończeniu wstępnego rozpoznania skargi, jeśli nie zostało wydane postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu a skarga została skierowana do rozpoznania na rozprawie.
W związku z powyższym, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.