Pełny tekst orzeczenia

400/4/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 182/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Piotr Tuleja,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej S.W. w sprawie zgodności:
art. 17 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, ze zm.) z:
1) art. 2, art. 32, art. 67 ust. 2 oraz art. 71 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 13 ust. 1 i art. 16 Europejskiej Karty Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67, ze zm.) oraz art. 9 i art. 10 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169 – zał.) w związku z art. 91 ust. 1 i 2 oraz art. 8 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej S.W. (dalej: skarżący), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 25 lipca 2012 r. (data nadania), zarzucono niezgodność art. 17 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, ze zm.) z art. 2, art. 32, art. 67 ust. 2 oraz art. 71 ust. 1 Konstytucji, a także art. 13 ust. 1 i art. 16 Europejskiej Karty Społecznej, sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67, ze zm.; dalej: Karta) oraz art. 9 i art. 10 Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169 – zał.; dalej: Pakt) w związku z art. 91 ust. 1 i 2 oraz art. 8 Konstytucji.

2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krośnie z 24 kwietnia 2012 r. (sygn. akt SKO.4111.104.534.2011), utrzymującą w mocy decyzję Wójta Gminy Brzyska z 24 lutego 2012 r. (nr 4/II/12) w sprawie odmówienia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

3. W ocenie skarżącego kwestionowany przepis w sposób „dyskryminujący” wyklucza z kręgu uprawnionych do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego osoby mające ustalone prawo do emerytury, a tym samym „naruszony jest obowiązek pieczy państwa nad rodziną i wspierania jej w realizacji zadań przypisanych rodzinie”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.

2. Trybunał stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych przesłanek, warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.

3. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że skarga konstytucyjna musi spełniać szereg warunków determinujących jej dopuszczalność. Wynikają one zasadniczo z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46-48 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o TK. Jedną z cech tego środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw jest jego subsydiarność, oznaczająca, że skarga nie może być rozpoznana tak długo, jak długo toczą się postępowania zarówno przed organami administracyjnymi, jak i przed sądami administracyjnymi. Wynika to z dwóch kwestii. Po pierwsze – dopuszczenie ingerencji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niezakończonej ostatecznie przez te podmioty mogłoby oznaczać, że Trybunał wkracza w sferę kompetencyjną niemieszczącą się w jego kognicji. Po drugie – jak wyraźnie wynika z treści art. 46 ust. 1 ustawy o TK, warunkiem wystąpienia ze skargą konstytucyjną jest istnienie ostatecznego orzeczenia w sprawie, a skargę konstytucyjną można wnieść po wyczerpaniu drogi prawnej, w terminie trzech miesięcy od momentu doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Do wyczerpania drogi prawnej w sprawach toczących się w trybie postępowania administracyjnego konieczne jest uzyskanie rozstrzygnięcia wydanego na skutek rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi kasacyjnej wniesionej od orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego. W analizowanej sprawie oznaczało to konieczność złożenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krośnie z 24 kwietnia 2012 r., a ponadto – złożenia skargi kasacyjnej od orzeczenia tego Sądu oraz uzyskania, na skutek jej rozpatrzenia, orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Niespełnienie powyższej przesłanki stanowi samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK ze względu na niedopuszczalność orzekania.

4. Ponadto, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że z art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika jednoznacznie, iż skarga konstytucyjna przysługuje tylko w wypadku, gdy zostały naruszone wolności lub prawa określone w Konstytucji. W związku z tym powołane w skardze art. 13 ust. 1 i art. 16 Karty oraz art. 9 i art. 10 Paktu nie mogą stanowić wzorców kontroli w niniejszej sprawie. Podstawą skargi mogą być jedynie zarzuty naruszenia przez akt normatywny praw i wolności gwarantowanych bezpośrednio w samej Konstytucji (por. np. wyroki TK z: 8 czerwca 1999 r., SK 12/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 96; 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; 7 maja 2002 r., SK 20/00, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 29 oraz 15 kwietnia 2009 r., SK 28/08, OTK ZU nr 4/A/2009, poz. 48, a także postanowienie TK z 28 stycznia 2010 r., Ts 320/08, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 106). Z kolei art. 8 oraz art. 91 ust. 1 i 2 Konstytucji nie kreują po stronie obywateli żadnych praw ani wolności konstytucyjnych, gdyż są przepisami ustrojowymi i dotyczą odpowiednio – zasady nadrzędności Konstytucji oraz pozycji ratyfikowanych umów międzynarodowych w polskim porządku prawnym. Ponieważ art. 79 ust. 1 ustawy zasadniczej nie przewiduje możliwości kwestionowania w trybie skargi konstytucyjnej zgodności przepisów aktów normatywnych z umowami międzynarodowymi oraz przepisami konstytucyjnymi, z których nie wynikają (choćby pośrednio) jakiekolwiek prawa lub wolności – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – należało odmówić nadania dalszego biegu analizowanej skardze w zakresie odnoszącym się do art. 13 ust. 1 i art. 16 Karty, art. 9 i art. 10 Paktu oraz art. 8 i art. 91 ust. 1 i 2 Konstytucji.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.