Pełny tekst orzeczenia

172/2/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 25 marca 2013 r.
Sygn. akt Ts 214/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 października 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Edwarda D.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 7 lipca 2011 r. Edward D. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 39816 zdanie drugie w związku z art. 415 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zakresie, w jakim zaskarżone regulacje umożliwiają Sądowi Najwyższemu wydanie orzeczenia o zwrocie spełnionego świadczenia pieniężnego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność istnienia przesłanek wyłączających zwrot spełnionego świadczenia pieniężnego, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 27 października 2011 r. Trybunał odmówił nadania biegu skardze konstytucyjnej. Podstawą rozstrzygnięcia było stwierdzenie, że treść kwestionowanej regulacji nie determinowała kierunku rozstrzygnięcia. Przeciwnie, na kształt ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego wpłynął zakres zarzutów podniesionych w odpowiedzi na skargę kasacyjną, a w szczególności to, że skarżący nie podniósł żadnych merytorycznych zarzutów w odniesieniu do wniosku o wydanie orzeczenia restytucyjnego, a jedynie wniósł o jego oddalenie wobec niezasadności skargi kasacyjnej. W związku z uwzględnieniem skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy nie miał podstaw do odmowy uwzględnienia wniosku czy też przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącego wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym podniesiono, że Trybunał nie rozważył wszystkich istotnych okoliczności sprawy i nie wyjaśnił w sposób wszechstronny kwestii istnienia bądź nieistnienia przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W szczególności zwrócono uwagę na to, że przedmiotem skargi konstytucyjnej były regulacje dopuszczające w ogóle orzekanie przez Sąd Najwyższy o zwrocie spełnionego świadczenia w przypadku wydania orzeczenia reformatoryjnego jako konsekwencji rozpoznania skargi konstytucyjnej. Powołanie się w odpowiedzi na skargę kasacyjną tylko na konieczność oddalenia wniosku z uwagi na niezasadność tejże skargi wynikało z niedoznającej wyjątku niedopuszczalności podnoszenia w postępowaniu przed Sądem Najwyższym nowych faktów i dowodów. Naruszenie konstytucyjnych wolności i praw skarżącego było – jego zdaniem – zdeterminowane wydaniem przez Sąd Najwyższy orzeczenia restytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu z treści rozpatrywanej w niniejszej sprawie skargi konstytucyjnej jednoznacznie wynika, że jej przedmiotem skarżący uczynił regulacje k.p.c. umożliwiające wydanie przez Sąd Najwyższy na posiedzeniu niejawnym orzeczenia restytucyjnego bez uwzględnienia nowych faktów i dowodów, w sytuacji, gdy wyrok ten nie podlega jakiejkolwiek kontroli, nie zaś dopuszczalność wydania takiego orzeczenia w ogóle.
Jednocześnie, z załączonych do skargi konstytucyjnej orzeczeń wynika, że kształt ostatecznego rozstrzygnięcia w analizowanej sprawie został zdeterminowany zakresem zarzutów podniesionych przez skarżącego w odpowiedzi na skargę kasacyjną. W tym zakresie Trybunał zgadza się z Sądem Najwyższym, który w wyroku z 7 kwietnia 2011 r. (sygn. akt IV CSK 230/10), zobowiązującym skarżącego do zwrotu świadczenia otrzymanego na podstawie uchylonego wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29 września 2009 r. (sygn. akt I ACa 734/09), podniósł, że „do wniosku [restytucyjnego], poza żądaniem jego oddalenia wobec merytorycznej niezasadności skargi konstytucyjnej, powód [tj. skarżący] w odpowiedzi na skargę konstytucyjną się nie odniósł i nie zgłosił w tym zakresie żadnych zarzutów. W tej sytuacji nie było podstaw do odmowy uwzględnienia wniosku czy też przekazywania w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania” (s. 10 omawianego wyroku). W związku z powyższym należy uznać, że skoro skarżący nie powołał argumentów (a w szczególności nie wskazał przesłanek wyłączających zwrot spełnionego świadczenia) umożliwiających Sądowi Najwyższemu, w przypadku uznania zasadności skargi kasacyjnej, oddalenie wniosku restytucyjnego, sąd kasacyjny nie mógł w tym zakresie orzec zgodnie z intencją skarżącego. Tym samym należało uznać, że skarżący nie wykazał, iż w jego sprawie doszło do naruszenia wskazanych w skardze konstytucyjnej praw i wolności konstytucyjnych. W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje stanowisko zajęte w wydanym w niniejszej sprawie postanowieniu z 27 października 2011 r.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.