Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SO del. Piotr Prusinowski

Protokolant: Barbara Chilimoniuk

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku J. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie kwoty zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy

na skutek apelacji wnioskodawczyni J. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 5 października 2012 r. sygn. akt III U 537/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od wnioskodawczyni J. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt III AUa 1192/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 11 czerwca 2012 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postepowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 roku, Nr 98, poz. 1071 ze zm.), określił na dzień 11 czerwca 2012 roku zadłużenie J. W. z tytułu składek za okres od maja 2002 roku do kwietnia 2012 roku w wysokości 86.203,41 złotych, w tym na ubezpieczenia społeczne w kwocie 59.273,35 złotych, ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 22.198,27 złotych oraz Fundusz Pracy w kwocie 4.731,79 złotych. Organ rentowy wskazał, że składki należy uregulować wraz z odsetkami za zwłokę.

J. W. odwołała się od powyższej decyzji. Wskazała, iż po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu przez organ rentowy postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek, złożyła wniosek o ich umorzenie zawierający wyjaśnienie, z jakich powodów nie była w stanie opłacać składek. Zaskarżona aktualnie decyzja określająca wysokość zadłużenia została wydana przed rozstrzygnięciem w przedmiocie umorzenia należności.

Sąd Okręgowy w Suwałkach po rozpoznaniu powyższego odwołania, wyrokiem z dnia 5 października 2012 roku oddalił odwołanie. Sąd I instancji wskazał, iż stosownie do art. 83 ust. 1 ustawy dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) organ rentowy wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw; zgodnie z art. 83 ust. 2 w/w ustawy od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach k.p.c.; od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, odwołanie, o którym mowa w art. 83 ust. 2 w/w ustawy, nie przysługuje. Stronie przysługuje prawo do złożenia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji, określone w Kodeksie postępowania administracyjnego (art. 83 ust. 4 w/w ustawy). Z uwagi zatem na treść art. 83 ust. 4 w/w ustawy Sąd nie jest władny rozstrzygać w kwestii umorzenia należności z tytułu składek. Tymczasem J. W. w istocie domagała się właśnie umorzenia należności składkowych. Nie kwestionowała bowiem wysokości naliczonego zadłużenia. Podnosiła jedynie, iż nie jest w stanie go spłacić. Z dalszych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 3 sierpnia 2012 roku odmówiono odwołującej umorzenia należności z tytułu składek. Stosownie do art. 83 ust. 4 w/w ustawy J. W. nie godząc się z powyższym rozstrzygnięciem winna wystąpić do Prezesa Zakładu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zaskarżona aktualnie decyzja organu rentowego z dnia 11 czerwca 2012 roku określająca wysokość zaległości składkowych nie może być wzruszona, skoro odwołująca nie kwestionowała wysokości naliczonego zadłużenia. W/w decyzja została wydana w konsekwencji decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 26 stycznia 2012 roku stwierdzającej podleganie przez J. W. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w okresach od dnia 1 lutego 1999 roku do dnia 17 kwietnia 2000 roku, od dnia 1 sierpnia 2000 roku do dnia 31 sierpnia 2000 roku, od dnia 21 stycznia 2001 roku do dnia 16 kwietnia 2008 roku i od dnia 21 maja 2008 roku oraz ustalającej minimalną wysokość podstawy wymiaru składek. Aktualnie zaskarżona decyzja z dnia 11 czerwca 2012 roku jest zatem realizacją w/w decyzji z dnia 26 stycznia 2012 roku w zakresie konkretnego wykazania wysokości należnych od odwołującej składek i może być kwestionowana jedynie w zakresie prawidłowości dokonanych wyliczeń. Jak już wyżej wskazano decyzja ta w powyższym zakresie nie była kwestionowana. Sąd Okręgowy wskazał również, że decyzja w przedmiocie ustalenia zaległości składkowych musiała być przez organ rentowy wydana (jako konsekwencja decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniom i braku wpłat z tytułu składek) niezależnie od tego, czy odwołująca złożyła wniosek o umorzenie zaległych składek, czy też nie. Sąd I instancji zaznaczył też, że nie mają znaczenia w sprawie podnoszone przez odwołującą okoliczności dotyczące tego, czy była ona zmuszona do podjęcia działalności nieprzynoszącej dochodu, sytuacji osobistej i życiowej związanej z koniecznością opieki nad chorym dzieckiem jak również działania ZUS oraz służby zdrowia. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

J. W. zaskarżyła powyższy wyrok w całości, domagając się jego zmiany i umorzenia należności z tytułu składek.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy, jak też zastosował właściwe przepisy prawne, które przytoczył i przeanalizował w pisemnych uzasadnieniu wyroku. Sąd Apelacyjny przychyla się do ustaleń oraz dokonanej przez Sąd I instancji wykładni przepisów.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd (zarówno I jak i II instancji) orzekający w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, zainicjowanej odwołaniem od decyzji organu rentowego, bada zasadność tej decyzji, przy czym treść decyzji wyznacza ramy tego postępowania. W przedmiotowym postępowaniu została poddana kontroli decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 11 czerwca 2012 roku określająca wysokość zaległości składkowych J. W. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy za okres od maja 2002 roku do kwietnia 2012 roku.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia w przedmiocie niniejszej sprawy ma okoliczność, iż kwestia podlegania przez odwołującą z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (w okresach od dnia 1 lutego 1999 roku do dnia 17 kwietnia 2000 roku, od dnia 1 sierpnia 2000 roku do dnia 31 sierpnia 2000 roku, od dnia 21 stycznia 2001 roku do dnia 16 kwietnia 2008 roku oraz od dnia 21 maja 2008 roku) została ustalona wcześniejszą decyzją w/w organu rentowego z dnia 26 stycznia 2012 roku. Na postawie powyższej decyzji ustalono również najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. W załączniku nr 1 i 2 do tejże decyzji wskazano konkretne kwoty stanowiące podstawy wymiaru składek na w/w ubezpieczenia za poszczególne miesiące podlegania przez skarżącą ubezpieczeniom.

Jak słusznie wskazał Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku zaskarżona aktualnie decyzja w/w organu rentowego z dnia 11 czerwca 2012 roku określająca wysokość zaległości składkowych J. W. jest konsekwencją decyzji z dnia 26 stycznia 2012 roku stwierdzającej podleganie ubezpieczeniom oraz ustalającej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia. Decyzją tą podsumowano zaległości odwołującej w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy, jak też naliczono należne odsetki.

Podkreślenia wymaga, iż odwołująca na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym nie kwestionowała prawidłowości matematycznego wyliczenia wysokości zadłużenia. Również na rozprawie apelacyjnej przed Sądem II instancji nie potrafiła wskazać konkretnych zarzutów odnośnie sposobu wyliczenia zaległości składkowych. Stąd, zdaniem Sądu Apelacyjnego, należy uznać, iż wyliczenie zaległości składkowych oraz wysokości odsetek dokonane przez organ rentowy w zaskarżonej aktualnie decyzji jest prawidłowe.

W dalszej kolejności należało odnieść się do podnoszonej przez skarżącą okoliczności, iż nie składała ona do ZUS deklaracji rozliczeniowych za poszczególne miesiące, co do których stwierdzono podleganie przez nią ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Stosownie do art. 38 ust. 2 ustawy dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji stwierdzającej podleganie ubezpieczeniom społecznym płatnik składek jest zobowiązany przekazać do Zakładu dokumenty związane z ubezpieczeniami społecznymi określone w ustawie za okres objęty decyzją. W sytuacji kiedy skarżąca nie wywiązywała się z ciążącego na niej obowiązku i nie złożyła deklaracji (przynajmniej za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniom w myśl art. 47 ust. 2a w/w ustawy), organ rentowy był uprawniony do ustalenia wymiaru składek pomimo zaniechania złożenia deklaracji. Jak bowiem stanowi art. 48b ust. 1 w/w ustawy zakład może sporządzać z urzędu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenia płatnika składek, zgłoszenia wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty korygujące te dokumenty, zwane dalej „dokumentami związanymi z ubezpieczeniami społecznymi określonymi w ustawie”.

Końcowo należało również odnieść się do żądania J. W. umorzenia zaległości składkowych. Jak wynika z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego w powyższym zakresie na podstawie decyzji organu rentowego z dnia 3 sierpnia 2012 roku odmówiono odwołującej umorzenia spornych zaległości z tytułu składek. Stosownie do art. 83 ust. 4 w/w ustawy od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne nie przysługuje odwołanie do Sądu. Dążąc do umorzenia powyższych zaległości odwołująca była uprawniona do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jak wyżej wyjaśniono niniejsze postępowanie toczy się wyłącznie wskutek odwołania od decyzji z dnia 11 czerwca 2012 roku ustalającej wysokość zaległości składkowych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

A.K.