Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Radosław Buko

Protokolant: st.sekr.sądowy Beata Pezena

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2013 roku w Słupsku

odwołania J. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 9 listopada 2012 roku znak (...)

w sprawie J. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. O. prawo do emerytury na podstawie art.184 w zw. z art.32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku numer 153 poz. 1227 ze zm.) od dnia 1 stycznia 2013 roku, nie stwierdzając odpowiedzialności organu rentowego

UZASADNIENIE

Ubezpieczony J. O. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.z dnia 9.11.2012 roku, znak: (...), odmawiającej mu prawa do emerytury z powodu braku wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury podnosząc, że od 22.01.1975r. do 16.06.1980r. oraz od 2.01.1981r. do 30.09.1991r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc że ubezpieczony nie przedłożył świadectw pracy w szczególnych warunkach. Z uwagi na brak piętnastoletniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych organ rentowy odmówił J. O. prawa do emerytury.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. O., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 24.09.2012 roku wniosek o emeryturę.

Wraz z wnioskiem przedłożył zaświadczenia i świadectwa pracy, którymi udokumentował niekwestionowany przez pozwany organ rentowy staż ubezpieczeniowy wynoszący według stanu na dzień 01.01.1999r. łącznie 30 lat 4 miesiące i 13 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających, w tym 2 lata 4 miesiące i 12 dni pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony nie należy do OFE. Nadal pracuje. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów pracy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia w Zakładzie Usług (...) od 22.01.1975r. do 16.06.1980r. oraz w PGR B. od 2.01.1981r. do 30.09.1991r. ponieważ ubezpieczony nie przedłożył świadectw pracy w szczególnych warunkach. Zaskarżoną decyzją z dnia 9.11.2012 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

dowód: akta emerytalne: wniosek k. 1 – 2, kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych – k. 3, karta przebiegu zatrudnienia na dzień 01.01.1999 r. – k. 28, zaskarżona decyzja k.27 – 27 v., akta sprawy: akta osobowe ubezpieczonego k 23,

Ubezpieczony J. O.od 22.01.1975r. do 16.06.1980r. był zatrudniony w był w PGR B. Zakładzie Usług (...)jako kierowca. Początkowo jeździł samochodem marki Ż.. W dniu 12.01.1978r. ubezpieczony uzyskał uprawnienia do prowadzenia samochodów ciężarowych i od tego czasu jeździł samochodami ciężarowymi marki S.28 o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t. ubezpieczony woził płody rolne, piasek żwir na budowy. Ubezpieczony również wykonywał prace polowe - orkę ciągnikiem. Ponownie ubezpieczony pracował w PGR B.od 2.01.1981r. do 30.09.1991r. Ponownie jeździł samochodami ciężarowymi marki S.28 o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t. ubezpieczony woził płody rolne, piasek żwir na budowy. Ubezpieczony od 20.07.1990r. również jeździł samochodem marki Ż.– w okresie siewów i żniw woził posiłki regeneracyjne na pola przez dwa miesiące w roku. W pozostałych miesiącach jeździł samochodami ciężarowymi marki S.28 o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t. ubezpieczony woził płody rolne, piasek żwir na budowy. Ubezpieczony również wykonywał prace polowe - orkę ciągnikiem. Nie korzystał z urlopów bezpłatnych. Ubezpieczony jeździł samochodami marki S.powyżej 3,5 tony, samochodów o mniejszej ładowności zakład pracy nie posiadał. Innych czynności nie wykonywał. Ubezpieczony w okresie od 2.03.1993r. do 31.10.1994r. pracował w zakładzie (...)w S.w pełnym wymiarze czasu pracy początkowo najwyżej przez 3 miesiące wykonywał prace ślusarza a następnie pracę kierowcy samochodu ciężarowego. Ubezpieczony woził wyroby hutnicze pojemniki zbiorniki samochodem K. o ciężarze całkowitym około 30 ton.

dowód: akta sprawy: zeznania świadka J. K. – k.26v – 27 00:28:20 – 00:36:25, zeznania świadka A. M. – k. 26 00:36:25 – 00:47:14, zeznania świadka S. S. – k. 48. (00:01:28 – 00:13:07), akta osobowe ubezpieczonego – koperta k. 23 akt sprawy, kopia prawa jazdy k 24,

Praca ubezpieczonego w okresach od dnia 13.01.1978r do dnia 16.06. 1980r. oraz od dnia 2.01.1981r. do dnia co najmniej 20.07.1990r. a także w okresie od dnia 2.06.1993r. do 31.10.1994r. była pracą w warunkach szczególnych. Łączny okres pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, po doliczeniu okresu bezspornego uznanego przez organ rentowy a odliczeniu 39 dni zwolnień lekarskich okresu – wynosi 15 lat 6 miesiące i 27 dni.

Ubezpieczony według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada ponad 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych.

dowód: akta sprawy: zeznania świadka J. K. – k.26v – 27 00:28:20 – 00:36:25, zeznania świadka A. M. – k. 26 00:36:25 – 00:47:14, zeznania świadka S. S. – k. 48. (00:01:28 – 00:13:07), akta osobowe ubezpieczonego – koperta k. 23 akt sprawy, kopia prawa jazdy k 24,

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego J. O. zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie uprawnień ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) oraz przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 , poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32,33,39 i 40, jeżeli w dniu wejścia ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

W myśl ust. 2 art. 184 emerytura przysługuje ubezpieczonym, którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, to 25 lat w przypadku mężczyzny (art. 27 pkt 2). Wiek emerytalny wynika z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.), do którego odsyła art. 32 ust. 4 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Dla mężczyzny jest to 60 lat. Wymagany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych przewidziany w przepisach dotychczasowych, o którym mowa w art. 184 ust. 1, to okres 15 lat, o czym stanowi § 4 ust. 3 powołanego rozporządzenia.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że ubezpieczony J. O.ma ukończone 60 lat – ukończył je w dniu (...)., nie jest członkiem OFE, posiada wymagany ponad 25 letni staż pracy liczony na dzień wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 01.01.1999 roku. Nadal pozostaje w stosunku pracy.

Oznacza to, iż jedyną przesłanką jaką musiał ubezpieczony udowodnić
w przedmiotowej sprawie od dnia 1.1.2013r. była praca w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat według stanu na dzień 01.01.1999r.

Zgodnie § 22 ust 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U. nr 237 poz.1312 ) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Z kolei ust 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Jednak w spornych przypadkach, uwzględnienie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale, w pełnym wymiarze czasu pracy tego zatrudnienia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom.

Według art. 473 § 1 kpc w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron.

Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 kpc, sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2007 r. I UK 111/07).

W ocenie Sądu jest oczywiste, iż brzmienie zajmowanego stanowiska, jakie widnieje w dokumentach prowadzonych i wystawionych przez pracodawcę nie może mieć rozstrzygającego znaczenia w sprawie. Decyduje rodzaj wykonywanej pracy, co nadto wynika z powołanych wyżej przepisów prawa, w szczególności art. 32 ust. 2 który stanowi, iż dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Rodzaje prac ustala się na podstawie powołanego już wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, który w załączniku A w Działach od I do XIV wymienia rodzaje prac, które są pracą w warunkach szczególnych.

Ponadto należy dodać, iż w myśl § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W załączniku A działu VIII do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 , poz. 43 ze zm.) pod poz. 2 w dziale VIII wymienione są prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych, balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów. W pkt 2 w tej pozycji znajduje się stanowisko pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ponadto w załączniku A do powyżej określonego rozporządzenia w Dziale VIII pkt 3 wskazano prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych.

W ocenie Sądu Okręgowego postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie wykazało, że praca ubezpieczonego w okresach od dnia 13.01.1978r do dnia 16.06. 1980r. oraz od dnia 2.01.1981r. do dnia co najmniej 20.07.1990r. a także w okresie od dnia 2.06.1993r. do 31.10.1994r. była pracą w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu praca ubezpieczonego na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony była pracą w warunkach szczególnych. Również praca traktorzysty świadczona w dwóch pierwszych okresach była pracą w warunkach szczególnych warunkach.

Fakt pracy w spornym okresie został potwierdzony zgodnymi zeznaniami świadków: J. K., A. M., S. S. . Świadkowie K. i M. pracowali razem z ubezpieczonym znali zatem charakterystykę i warunki pracy J. O.. Świadek K. był przełożonym ubezpieczonego, a zatem znał specyfikę pracy kierowcy w zakładzie.

Świadkowie w sposób szczegółowy zeznali o charakterze wykonywanej przez J. O. pracy, podkreślając że ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia pracował jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. Również S. S. właściciel zakładu (...) jednoznacznie potwierdził fakt i okres pracy ubezpieczonego jako kierowcy samochodu ciężarowego.

Zeznania świadków w tym zakresie jako jasne, rzeczowe, logiczne i spójne Sąd uznał je za wiarygodne.

W ocenie Sądu Okręgowego o ile angaż z dnia 20.07.1990r. świadczy o tym że ubezpieczony od tego dnia wykonywał pracę kierowcy samochodu Ż. to fakt otrzymywania dodatku spedycyjnego od 12.08.1987r. nie jest dowodem na prowadzenie tego pojazdu gdyż dodatek ten dostawali również kierujący samochodami ciężarowymi. Niewątpliwie też archiwum nie właściwym podmiotem do ustalania okresu pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż praca ubezpieczonego jako kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3, 5 tony przekraczała wymagane 15 lat na dzień 01.01.1999 r.

Praca ubezpieczonego w okresach od dnia 13.01.1978r do dnia 16.06. 1980r. oraz od dnia 2.01.1981r. do dnia co najmniej 20.07.1990r. a także w okresie od dnia 2.06.1993r. do 31.10.1994r. była pracą w warunkach szczególnych. Łączny okres pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, po doliczeniu okresu bezspornego uznanego przez organ rentowy a odliczeniu 39 dni zwolnień lekarskich okresu – wynosi 15 lat 6 miesiące i 27 dni.

W tym stanie rzeczy z przytoczonych motywów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu J. O. prawo do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz.1227 ze zm.) od dnia 1.01.2013 r. tj. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 11.05. 2012r. o zmianie ustawy. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz. U. z 2012r. poz. 637.

Jednocześnie w oparciu o art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do świadczenia. Sąd uznał bowiem, iż w dniu wydania zaskarżonej decyzji ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy – zatem brak było podstaw do przyjęcia, że ubezpieczony spełniał warunki do nabycia prawa do emerytury w dniu wydania zaskarżonej decyzji.