Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 r. w Katowicach

sprawy z odwołania Szpitala (...) w Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

przy udziale zainteresowanych: Szpitala (...) Spółki z o.o. z siedzibą
w O. (dawniej S. C. (...) Przychodnia (...)),
E. K. (E. K.), B. K. (B. K.), A. N. (A. N.),
A. S. (A. S.)

o składki na ubezpieczenia społeczne

na skutek apelacji Szpitala (...) w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt IV U 2197/12

oddala apelację.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska
Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 2704/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2012 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił prawidłowe podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne
dla E. K. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Szpitala (...) w Z. za okres od lutego 2011 roku do maja 2011 roku oraz od czerwca
2011 roku do grudnia 2011 roku.

Decyzją z dnia 8 października 2012 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił prawidłowe podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne
dla A. N. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Szpitala (...) w Z. za okres od stycznia 2009 roku do kwietnia 2009 roku
oraz od czerwca 2009 roku do grudnia 2011 roku.

Decyzją z dnia 8 października 2012 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił prawidłowe podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne
dla B. K. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Szpitala (...) w Z. za okres od stycznia 2009 roku do kwietnia 2009 roku
oraz od czerwca 2009 roku do grudnia 2011 roku.

Decyzją z dnia 8 października 2012 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił prawidłowe podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne
dla A. S. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek Szpitala (...)
w Z. za okres od stycznia 2009 roku do kwietnia 2009 roku oraz od czerwca 2009 roku do sierpnia 2011 roku.

W uzasadnieniach decyzji organ rentowy wskazał, iż w wyniku kontroli okresowej przeprowadzonej w Szpitalu (...) w Z., która obejmowała okres od stycznia 2009 roku do grudnia 2011 roku, ustalono, że Szpital zawarł
z NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O. umowę o zapewnieniu opieki lekarskiej w ramach dyżurów lekarskich w Szpitalu (...) w Z. poza czasem normalnej ordynacji Szpitala. Umowa obejmowała oddziały chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych, pediatrii, anestezjologii i intensywnej terapii, neurologii, okulistyki, otolaryngologii, noworodków, a także blok operacyjny, izbę przyjęć, ambulatorium ogólne izby przyjęć - dyżur internisty, oddział ginekologiczno-położniczy i chirurgię urazowo-ortopedyczną. Opieka lekarska miała być sprawowana w dni powszednie w godzinach od 15 ^{( 00)} do 7 ^{( 00)} oraz w dni świąteczne w godzinach
od 7 ^{( 00 )}do 7 ^{( 00)}. W ocenie organu rentowego, warunki powyższej umowy świadczą jednoznacznie, iż zainteresowani w ramach umowy zlecenia zawartej z NZOZ Prywatna Praktyka Lekarska (...), faktycznie wykonywali pracę na rzecz swojego własnego pracodawcy, tj. Szpitala (...) w Z..

Odwołania od powyższych decyzji wniósł Szpital (...) w Z., domagając się ich zmiany, poprzez stwierdzenie, że zainteresowani nie podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu świadczenia pracy na jego rzecz w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osoba trzecią, tj. NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska z siedzibą w O..

W uzasadnieniach odwołań płatnik składek podniósł, iż będąc samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, zawarł umowę o udzielenie zamówienia
na świadczenia zdrowotne z NZOZ Prywatną Przychodnią Lekarską w O.. Z kolei, w/w NZOZ zawarł między innymi z E. K., A. N., B. K. oraz A. S. umowy zlecenia na wykonywanie usług. W konsekwencji, zainteresowani są równocześnie pracownikami Szpitala (...) w Z., jak i NZOZ Prywatnej Przychodni Lekarskiej w O.. Tym samym, skoro wynagrodzenie określone w umowie pomiędzy Szpitalem,
a NZOZ Prywatną Przychodnią Lekarską w O. zawierało w sobie również obciążenie należnością z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, uzasadnionym jest obciążenie należnością z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne przyjmującego zamówienie i otrzymującego wynagrodzenie, tj. NZOZ Prywatną Przychodnię Lekarską w O.. W ocenie odwołującego, przyjęcie założenia,
że to on miałby płacić należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, doprowadziłoby do sytuacji, w której opłacałby należności dwukrotnie. Ponadto, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 1 b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe pracowników finansują z własnych środków ubezpieczeni i płatnicy składek. W myśl ust. 2, składki na ubezpieczenie chorobowe pracowników finansują natomiast z własnych środków sami ubezpieczeni. Z kolei, stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy systemowej, płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują
do Zakładu. Tym samym, wykonania powyższego obowiązku przez pracodawcę,
na rzecz którego świadczona jest praca przez osobę, którą łączy umowa zlecenia
z podmiotem zewnętrznym, w sytuacji, gdy zleceniodawca ten otrzymał już wynagrodzenie z tytułu umowy od innego podmiotu, jest utrudnione. O wiele dogodniejszym rozwiązaniem w takiej sytuacji byłaby możliwość potrącania części składek na ubezpieczenie z wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia przez podmiot,
z którym pracownik zawarł taką umowę. Uwzględniając treść art. 17 ust. 1 ustawy systemowej, oznaczałoby to, że to ten podmiot, nie zaś pracodawca, byłby płatnikiem składek w stosunku do pracownika, o którym wyżej mowa. Odwołujący zwrócił również uwagę, że pracodawca osoby, która zawarła z osobą trzecią umowę zlecenia, nie ma ani prawnych, ani faktycznych możliwości obliczenia i odprowadzenia składki od wynagrodzenia wypłaconego w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej przez inny podmiot.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołań, wywodząc, jak w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji.

Sprawy niniejsze zostały połączone do wspólnego rozpoznania i orzekania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013r., sygn. akt IV U 2197/12,
Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił odwołania od decyzji organu rentowego
z dnia 8 października 2012r. Nr (...), (...), (...) i (...)

Sąd Okręgowy ustalił, że od 2008r. płatnik składek zawierał z C. S. prowadzącym Prywatną Przychodnię Lekarską w O. umowy
o świadczenie usług medycznych. Przedmiotem tych umów było zapewnienie
w imieniu Szpitala (...) w Z. opieki lekarskiej w ramach dyżurów lekarskich poza czasem normalnej ordynacji Szpitala. Opieka lekarska miała być sprawowana w dni powszednie w godzinach od 15 ⁰⁰ do 7 ⁰⁰ oraz w dni świąteczne
w godzinach od 7 ⁰⁰ do 7 ⁰⁰. Wykonywanie usług objętych umowami miało być realizowane na terenie Szpitala (...) w Z. na oddziałach chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych, pediatrii, anestezjologii i intensywnej terapii, neurologii, okulistyki, otolaryngologii, noworodków, a także bloku operacyjnego, izby przyjęć, ambulatorium ogólnego izby przyjęć - dyżur internisty, oddział ginekologiczno-położniczy i chirurgię urazowo-ortopedyczną. Z umów wynikało także, iż to przyjmujący zlecenie zobowiązany był do prowadzenia dokumentacji medycznej zgodnej ze standardem dokumentacji obowiązującej w Szpitalu (...) w Z.. Natomiast udzielający zamówienia Szpital (...)
w Z. zobowiązany był udostępnić aparaturę i sprzęt medyczny będący w jego władaniu, środki transportowe oraz pomieszczania niezbędne do realizacji umowy.

Jak wynika z ustaleń faktycznych, w celu realizacji powyższych umów C. S., prowadzący Prywatną Przychodnię Lekarską w O., zawarł
z zainteresowanymi - pracownikami Szpitala (...) w Z. umowy zlecenia w zakresie pełnienia dyżurów lekarskich od 1 listopada 2008 roku
do listopada 2011 roku. Umowy takie zawarte zostały m.in. z E. K., A. N., B. K. oraz A. S.. Osoby te
w okresach wykonywania umów zlecenia były pracownikami Szpitala (...)
w Z., zatrudnionymi na podstawie umów o pracę.

Szpital (...) w Z. w okresie od 1 stycznia 2009 roku
do 31 grudnia 2011 roku nie odprowadzał składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od przychodów uzyskiwanych przez w/w zainteresowanych - pracowników płatnika z tytułu umów zlecenia zawartych pomiędzy nimi, a C. S. - Prywatną Przychodnią Lekarską w O..

Sąd Okręgowy stwierdził, że z treści art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych
(t.j. z 2009 roku Dz. U. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wynika, że dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i wykonujących pracę na innej podstawie,
ale na rzecz osoby, z którą pozostają już w stosunku pracy, płatnikiem składek jest ich pracodawca. Powyższe wynika nadto z art. 4 pkt 2 a ustawy, który wskazuje,
iż płatnikiem składek jest pracodawca m.in. w stosunku do pracowników. Przepis ten nie wyłącza zatem ze swego obszaru normowania kategorii pracowników, o których mowa w art. 8 ust. 2 a ustawy.

Wskazując na treść art. 8 ust. 2 a w/w ustawy, Sąd I instancji uznał,
że prawidłowe zidentyfikowanie podmiotu - płatnika zobowiązanego przepisami ustawy systemowej, winno przebiegać w ścisłej relacji do bezpośrednio wyżej wymienionych przepisów, a ma to o tyle istotne znaczenie, że jego pośrednim efektem będzie wyeliminowanie wszelkich wątpliwości dotyczących tego, czy pracodawca uprawniony jest do żądania, a pracownik - w rozumieniu art. 8 ust. 2 a - zobowiązany do udzielenia odpowiednich informacji w przedmiocie wysokości osiąganego przychodu z tytułu umowy zlecenia zawartej przez niego z osobą trzecią. Przepis
art. 18 ust. 1 a ustawy systemowej ustanawia swoistego rodzaju legitymację
dla pracodawcy, tj. uprawnienie do żądania danych potrzebnych do ustalenia prawidłowej podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ prawidłowe i terminowe naliczanie składek
jest obowiązkiem ustawowym pracodawcy - płatnika składek. Sąd Okręgowy wskazał na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku, sygn. akt II UZP 6/09, (OSNP 2010/3-4/46, Prok. i Pr.-wkł. 2010/11/44, Biul. SN 2009/9/22, M.P.Pr. 2010/3/158-160), gdzie Sąd ten podkreślił, iż pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią,
jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe
i wypadkowe z tytułu tej umowy, co wynika z art. 8 ust. 2 a ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 14 stycznia 2010 roku, sygn. akt I UK 252/09 (LEX nr 577824), z akcentem na aktualność sformułowanej przez niego tezy również w stosunku do pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umowy zlecenia. W przedmiocie pojęcia pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych wypowiedział się także Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 11 października 2012 roku w sprawie sygn. akt III AUa 711/12 (LEX nr 1223445), który wyjaśnił,
iż pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych, jest szersze, niż w prawie pracy i wykracza poza sferę stosunku pracy. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej, za pracownika uważa się, oprócz osób pracujących na podstawie umowy o pracę, także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Rozszerzenie pojęcia pracownika dotyczy więc sytuacji, gdy pracę
na podstawie jednej z wyżej opisanych umów wykonuje osoba, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby
za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest to,
że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą.

Sąd I instancji zaznaczył, iż zainteresowani - jednocześnie pracownicy odwołującego, zawarli z osobą trzecią - C. S., prowadzącym Prywatną Przychodnię Lekarską w O., na pełnienie dyżurów lekarskich na rzecz odwołującego umowy zlecenia, a nie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych,
o jakich mowa w art. 132 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 roku Nr 164,
poz. 1027 ze zm.). Zgodnie bowiem z art. 132 ust. 1, podstawą udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przez Fundusz jest umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawarta pomiędzy świadczeniodawcą
(w tym przypadku odwołującym), a dyrektorem oddziału wojewódzkiego Funduszu,
z zastrzeżeniem art. 159. Umowa taka może zostać zawarta wyłącznie
ze świadczeniodawcą, który może zlecić podwykonawcom udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Funduszem, jeżeli umowa tak stanowi (art. 132 ust. 2 i art. 133 ustawy).

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że przepis art. 132 ust. 3 ustawy z dnia
27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi, iż nie można zawrzeć umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z lekarzem, pielęgniarką, położną i inną osobą wykonującą zawód medyczny lub psychologiem, jeżeli udzielają oni świadczeń opieki zdrowotnej
u świadczeniodawcy (w niniejszej sprawie odwołującego Szpitala (...)
w Z.), który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
z Funduszem. Art. 133 ustawy stanowi natomiast, iż świadczeniodawcy mogą zlecać podwykonawcom udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy
o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Funduszem, jeżeli umowa
tak stanowi. Przepis art. 132 ust. 2 ustawy stosuje się odpowiednio. Zgodnie więc
z powołanym art. 132 ust. 3, odwołujący nie mógł zawrzeć umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z pracownikami świadczeniodawcy. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie do podwykonawców. Natomiast umowy zawarte przez pracowników odwołującego z osobą trzecią, których przedmiotem było pełnienie dyżurów lekarskich na określonych oddziałach, to umowy zlecenia, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. W ocenie Sądu I instancji, charakter prawny takich umów, zgodnie z art. 8 ust. 2 a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, przesądza o zaliczeniu osób świadczących w takich warunkach pracę faktycznie na rzecz swojego pracodawcy do pracowników, wobec których na pracodawcę nałożone zostały powyższą ustawą określone obowiązki
w przedmiocie naliczania i odprowadzania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Z obowiązków tych odwołujący Szpital (...) w Z. nie wywiązał się w okresie od 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2011 roku, dlatego też Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił jego odwołania od zaskarżonych decyzji.

Sąd I instancji zaznaczył przy tym, że z uwagi na to, iż przedmiotowe decyzje dotyczą ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek także na ubezpieczenia zdrowotne, a z tytułu przychodów z umów zleceń podstawę wymiaru składek
na te ubezpieczenia oraz składki odprowadził C. S., prowadzący Prywatną Przychodnię Lekarską w O., jest on osobą zainteresowaną w rozumieniu art. 477 ¹¹ § 2 k.p.c. Dodatkowo wskazał, iż zarządzeniem z dnia 22 marca 2013 roku Sąd wezwał dyrektora Szpitala (...) w Z. do stawiennictwa celem jego przesłuchania, pod rygorem pomięcia tego dowodu. Pomimo wezwania, M. G. nie stawiła się na rozprawę, a zatem Sąd pominął dowód
z jej przesłuchania.

Apelację od wyroku wniósł odwołujący Szpital (...) w Z..

Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił mu:

- naruszenie art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, co doprowadziło do ustalenia, iż zainteresowani
nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako zleceniobiorcy w ramach umowy zlecenia zawartej z C. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą C. S. Prywatna Przychodnia Lekarska z siedzibą
w O. ((...)) przy ul. (...);

- naruszenie art. 36 ust. 1 i 2 w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych
(t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), z powodu określenia
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenie społeczne bez uprzedniego rozstrzygnięcia o obowiązku pełnienia funkcji płatnika składek na ubezpieczenie społeczne przez Szpital (...) w Z.;

- naruszenie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a w związku z art. 109 ust. 1 ustawy z dnia
27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), poprzez określenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne
bez uprzedniego objęcia zainteresowanych, jako pracowników Szpitala (...) w Z., ubezpieczeniem zdrowotnym.

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie odwołań w całości i zmianę zaskarżonych decyzji
oraz zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
oraz zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zaskarżenia apelujący podniósł, że w okresie wskazanym
w zaskarżonych decyzjach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w imieniu Szpitala (...) w Z. opiekę lekarską w ramach dyżurów lekarskich świadczył podmiot trzeci - Prywatna Przychodnia Lekarska z siedzibą w O.. Wskazany NZOZ jest podmiotem zewnętrznym w stosunku do Szpitala świadczącym na jego rzecz usługi zdrowotne na podstawie umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług medycznych z dnia 31 grudnia 2010 roku. NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska
w O., realizując ciążące na nim zadania, wynikające ze wskazanej wyżej umowy zawartej ze Szpitalem (...) w Z., zawierała różne umowy cywilnoprawne z zainteresowanymi lekarzami. Szpital (...) w Z., będący samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, zawarł umowę
o udzielenie zamówienia na świadczenia zdrowotne z NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O.. Z kolei, NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O. zawarła
z zainteresowanymi umowę zlecenia na wykonywanie usług. W konsekwencji, zainteresowani byli równocześnie pracownikami Szpitala (...) w Z., jak i świadczyli usługi na rzecz NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O.. Zdaniem skarżącego, skoro wynagrodzenie określone w umowie pomiędzy Szpitalem, a NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O. zawierało w sobie również obciążenie należnością z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne uzasadnionym jest obciążenie należnością z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne przyjmującego zamówienie i otrzymującego wynagrodzenie, tj. NZOZ Prywatna Przychodnia Lekarska w O.. Założenie, że to Szpital (...) w Z. miałby płacić należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne doprowadziłoby do sytuacji,
w której szpital opłacałby należności dwukrotnie. Apelujący zaznaczył, że zgodnie
z art. 16 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 1 b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe pracowników finansują z własnych środków ubezpieczeni i płatnicy składek. W myśl ust. 2, składki na ubezpieczenie chorobowe pracowników finansują natomiast z własnych środków sami ubezpieczeni. Z kolei, stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy systemowej, płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują
do Zakładu. Tym samym, wykonanie powyższego obowiązku przez pracodawcę,
na rzecz którego świadczona jest praca przez osobę, którą łączy umowa zlecenia
z podmiotem zewnętrznym, w sytuacji, gdy zleceniodawca ten otrzymał już wynagrodzenie z tytułu umowy od innego podmiotu, jest utrudnione. O wiele dogodniejszym rozwiązaniem w takiej sytuacji byłaby możliwość potrącania części składek na ubezpieczenie z wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia przez podmiot,
z którym pracownik zawarł taką umowę. Uwzględniając treść art. 17 ust. 1 ustawy systemowej, oznaczałoby to, że to ten podmiot, nie zaś pracodawca, byłby płatnikiem składek w stosunku do pracownika, o którym wyżej mowa. Według apelującego, pracodawca osoby, która zawarła z osobą trzecią umowę zlecenia, nie ma ani prawnych, ani faktycznych możliwości obliczenia i odprowadzenia składki
od wynagrodzenia wypłaconego w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej przez inny podmiot. Skarżący podniósł również, że organ rentowy, wydając zaskarżone decyzje, naruszył przepisy art. 36 ust. 1 i 2 w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66
ust. 1 pkt 1 lit. a w związku z art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ustalenie wobec zainteresowanych przez organ rentowy podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne czyniło bowiem koniecznym uprzednie wydanie przez ZUS decyzji o objęciu zainteresowanych pracowników Szpitala ubezpieczeniem społecznym z tytułu zawartych przez nich umów zlecenia Skoro więc tak określone decyzje nie zostały uprzednio przez organ rentowy wydane, to zaskarżone w niniejszym postępowaniu decyzje uznać należało za stanowczo przedwczesne.

W odpowiedzi na apelację zainteresowany C. S. wniósł
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi
I instancji oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz zainteresowanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zainteresowany podniósł zarzut nieważności postępowania, zważywszy na fakt, że zainteresowany nie brał udziału w postępowaniu przed Sądem I instancji - pierwszą informację o toczącym się postępowaniu zainteresowany otrzymał w dniu doręczenia apelacji strony, co oznacza, że został on pozbawiony możności obrony swych praw. Zdaniem zainteresowanego, zaskarżona decyzja ustalająca podstawę wymiaru składek w stosunku do zainteresowanych powinna być uznana za przedwczesną z uwagi
na wydanie jej z naruszeniem art. 36 ust. 1 i ust. 2 w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 109 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zaś sprawa powinna zostać przekazana organowi do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja odwołującego Szpitala (...) w Z. jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności
i mocy dowodów, wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień
w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. nr 1442 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej
są pracownikami.

Art. 8 ust. 1 ustawy wskazuje, że za pracownika uważa się osobę pozostającą
w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2 a.

Stosownie do art. 8 ust. 2 a, za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą,
z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przepis art. 8 ust. 2 a rozszerza pojęcie pracownika i dotyczy sytuacji, w której praca jest wykonywana na podstawie jednej z umów wymienionych w tym przepisie przez osobę, która taką umowę zawarła z osobą trzecią, w ramach której wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. O uznaniu takiej osoby za pracownika rozstrzyga fakt, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy pracę na jego rzecz, ale w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osobą.

Jak słusznie zauważył Sąd I instancji, w stosunku do tak rozumianych pracowników, płatnikiem składek jest pracodawca, o czym stanowi art. 4 pkt 2 a ustawy. Ponadto, z art. 18 ust. 1a wynika, że w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2 a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe uwzględnia się przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia
lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje przedstawione w uzasadnieniu Sądu
I instancji poglądy orzecznicze.

Sąd Apelacyjny podziela również pogląd Sądu Najwyższego wyrażony
w wyroku z dnia 4 czerwca 2014 roku, sygn. akt II UK 447/13, zgodnie z którym umowy cywilnoprawne wymienione w art. 8 ust. 2 a u.s.u.s. (także w jej art. 9 ust. 1) nie stanowią samodzielnych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym pracownika. W takiej sytuacji nie dochodzi również do zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego w rozumieniu art. 9 tej ustawy. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, w świetle
art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej, pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu
tej umowy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2010 roku,
I UK 252/2009; z dnia 22 lutego 2010 roku, I UK 259/2009, oraz z dnia
18 października 2011 roku, III UK 22/2011 OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266).
W orzeczeniach tych Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy wykonywania pracy na podstawie jednej
z wymienionych w nim umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, a także wykonywania pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby
za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z określonym pracodawcą - jednocześnie świadczy
na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osobą.

W świetle powyższych rozważań, bezzasadny jest podniesiony przez apelującego zarzut naruszenia art. 8 ust. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak trafnie ustalił Sąd Okręgowy, pracownicy Szpitala (...)
w Z., zainteresowani w sprawie: E. K., B. K., A. N. i A. S., świadcząc pracę w ramach umowy zlecenia zawartej z C. S., prowadzącym Prywatną Przychodnię Lekarską w O., w istocie wykonywali pracę na rzecz swojego pracodawcy. Zainteresowani w ramach umowy zlecenia świadczyli w tym samym szpitalu takie same usługi, jak na podstawie umowy o pracę, zaś ich pracodawcę łączyła
ze zleceniodawcą umowa o zapewnieniu opieki lekarskiej w ramach dyżurów lekarskich - co wyczerpuje dyspozycję art. 8 ust. 2 a ustawy systemowej.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 36 ust. 1 i 2 w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zważyć bowiem należy, że zainteresowani, jako pracownicy odwołującego, zostali już zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego
w związku z nawiązaniem stosunku pracy. Z kolei, fakt świadczenia przez nich pracy na rzecz pracodawcy w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z osobą trzecią powoduje jedynie, że uwzględnia się także przychód uzyskiwany z tego tytułu.
Nie było zatem podstaw, jak to podnosił apelujący, a także zainteresowany C. S., do wydania uprzedniej decyzji o podleganiu ubezpieczeniom społecznym.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 66 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
(Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.). Jak wynika z tego przepisu, podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom zdrowotnym jest konsekwencją spełnienia warunków do objęcia ubezpieczeniem społecznym, jako osób uznanych
za pracowników. Fakt, że zainteresowani należą do osób uznanych za pracowników, powoduje, iż podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu, jak pracownik i tym samym płatnikiem tych składek jest pracodawca.

Wreszcie, bezzasadnie podnosił zainteresowany C. S., prowadzący obecnie działalność w formie spółki prawa handlowego ( Szpital (...) Sp. z o.o.), że w rozpoznawanej sprawie zachodzi przyczyna nieważności postępowania określona w art. 379 pkt 5 k.p.c., bowiem, jak wynika ze zwrotnego poświadczenia odbioru (k. 33 a.s.), został on prawidłowo (!) powiadomiony o terminie rozprawy, stąd brak podstaw do stwierdzenia, że został pozbawiony możności obrony swych praw. Dopiero brak powiadomienia strony o terminie rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku - zwłaszcza w sytuacji, gdy jest to jedyna rozprawa, która się odbyła przed sądem pierwszej instancji - co do zasady musi być uznane za pozbawienie możności obrony jej praw, bowiem uchybienie to nie mogło zostać usunięte przed wydaniem wyroku (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, I ACa 1624/13, LEX nr 1500845). Taka sytuacja w sprawie niniejszej nie wystąpiła i ten zarzut, podniesiony przez zainteresowanego, aczkolwiek nie wnoszącego apelacji, ale jako dotyczący niemożności postępowania, został przez Sąd Apelacyjny z urzędu rozważony. Zarzut ten w postępowaniu niniejszym okazał się nieuzasadniony.

W świetle powyższych okoliczności, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji, że w świetle art. 8 ust. 2 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostały spełnione przesłanki o uznaniu zainteresowanych: E. K., B. K., A. N. i A. S. za pracowników.
W konsekwencji, uzasadnione było na zasadzie art. 18 ust. 1 a ustawy systemowej, uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zainteresowanych również ich przychodów z tytułu umów zawartych z C. S..

Z tych względów, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację,
jako nieuzasadnioną.

/-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska
Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR