Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 971/14

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14.11.2014 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Monika Kiwiorska-Pająk

Protokolant :st. sekretarz sądowy Magdalena Karaś

przy udziale ---

po rozpoznaniu w dniu 14.11.2014 r. w Świdnicy

sprawy B. K.i Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołań B. K.i Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 16.05.2014 r. Nr (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.z dnia 16 maja 2014r. znak: (...)w ten sposób, że stwierdza iż ubezpieczona B. K.podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 stycznia 2003r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej ze stroną powodową Przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w P.i nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu współpracy z M. K.przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od dnia 1 stycznia 2003r.;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powodów kwoty po 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt 971/14

UZASADNIENIE

Przedsiębiorstwo (...)Sp. z o.o. w P.i B. K.odwołali się od decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.z dnia 16.05.2014 r. stwierdzającej, że B. K.z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o.w P.nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.01.2003 r. oraz stwierdzającej, że B. K.z tytułu współpracy z M. K.przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej pod nazwą (...) Sp. z o.o.podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu, wypadkowemu w okresie od 01.01.2003 r. do dnia ustania tytułu do ubezpieczeń.

W uzasadnieniu odwołania powodowie wskazali, że dla ustalenia czy małżonka wspólnika spółki powinna zostać zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik, czy osoba współpracująca istotnym jest, przez kogo jest ona zatrudniona: przez spółkę, czy przez męża będącego wspólnikiem tej spółki. W przypadku, gdy umowa o pracę jest zawarta ze spółką, w której wspólnikiem jest współmałżonek osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, osoba ta podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę. Dla ustalenia tych ubezpieczeń nie ma znaczenia fakt, że zatrudniona osoba pozostaje z jednym ze wspólników w związku małżeńskim i prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe. Osoba ta ma bowiem zawartą umowę o pracę ze spółką jako pracodawcą, a nie z osobą prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Ponadto wskazali, że do charakterystycznych elementów zatrudnienia B. K. należą podporządkowanie, wynagrodzenie, wykonywanie pracy w określonym miejscu i czasie, a tak wykonywana przez nią umowa o pracę zawarta w dniu 01.01.1996 r. nigdy nie była kwestionowana przez stronę pozwaną. Na poparcie swego stanowiska powodowie przywołali orzecznictwo sadów i wskazali, że w zaskarżonej decyzji brak jest wyjaśnienia, na jakiej podstawie faktycznej uznano, że B. K. współpracuje z płatnikiem składek, gdyż postępowania dowodowe w tym zakresie nie było faktycznie prowadzone.

Strona pozwana - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniosła o oddalenie odwołania i zasadzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 120 zł.

W odpowiedzi na odwołanie, strona pozwana wskazała, że zaskarżona decyzja została wydana z urzędu na podstawie ustaleń dokonanych w sprawie męża powódki M. K.i wydanej w stosunku do niego decyzji, kontrolowanej przez Sąd. Powołując się na powyższe oraz treść art. 8 ust 11 ustawy systemowej, a także orzecznictwo Sądu – strona pozwana stwierdziła, że B. K.podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca z mężem M. K., który prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w formie spółki z o.o. pod nazwą Przedsiębiorstwo (...)od dnia 01.01.2003 r. do dnia ustania tytułu do ubezpieczeń.

Sąd ustalił, co następuje:

Poza sporem pozostaje fakt, że B. K. i M. K. są małżeństwem i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

Przedsiębiorstwo (...)Sp. z o.o. zostało zawiązane w dniu 23.05.1988 r. pomiędzy wspólnikami M. C. (1)i M. K.. Do reprezentowania Spółki zostali powołani M. K.jako dyrektor oraz M. C. (2)jako zastępca dyrektora ds. technicznych. W dniu 30.07.2001 r. została podpisana umowa kupna- sprzedaży udziałów spółki, na mocy której M. C. (2)zbył swoje udziały na rzecz M. K., który został jedynym wspólnikiem spółki, który posiada uprawnienia zgromadzenia wspólników.

W dniu 01.01.1996 r. Spółka (...) zawarła z B. K. umowę o pracę, zgłaszając ją do ubezpieczeń społecznych z kodem i tytułu ubezpieczenia osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. B. K. została zatrudniona jako pracownik do wykonywania konkretnych zadań. Początkowo zajmowała się w Spółce wykonywaniem kosztorysów budowlanych, a następnie przejęła obowiązki kadrowo - płacowe oraz sprawy związane z ZUS-em, a także ze sprzedażą betonu. Powódka pracuje od poniedziałku do piątku i podpisuje listę obecności. Jako pracownik podlega głównej księgowej i wykonuje swoją pracę w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę. Przez cały okres funkcjonowania Spółki nie było zmiany charakteru jej zatrudnienia.

W wyniku analizy konta płatnika składek (...) strona pozwana ustaliła, że spółka zgłosiła do ubezpieczeń społecznych B. K. z kodem tytułu ubezpieczenia osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w okresie od 01.01.2003 r. do nadal. W oparciu o obowiązujący stan prawny oraz w oparciu o ustalenia w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym M. K. strona pozwana w zaskarżonej decyzji stwierdziła, że B. K. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.01.2003 r. oraz stwierdzającej, że B. K. z tytułu współpracy z M. K. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej pod nazwą (...) Sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu, wypadkowemu w okresie od 01.01.2003 r. do dnia ustania tytułu do ubezpieczeń.

dowód: decyzja ZUS, zeznania B. K. oraz M. K. – protokoły w aktach sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są zasadne. Do kręgu osób współpracujących ustawodawca w przepisie art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 tj..) zaliczył małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Jednocześnie w ustawie z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie sformułowano legalnej definicji pojęcia „współpracy przy prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą”. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, działania współpracownika, prócz bezspornego faktu istnienia bezpośredniego związku z przedmiotem podjętej działalności, muszą się charakteryzować stabilnością i zorganizowaniem oraz „znaczącym” czasem i częstotliwością podejmowanych prac. (por. wyrok SN z 6.01.2009r., II UK 134/08). Natomiast w wyroku dnia 20.05.2008r., II UK 286/07, OSNP 2009/17-18/241, OSP 2010/2/23, Sąd Najwyższy uznał za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, tylko taką pomoc, która jest udzielana przedsiębiorcy przez jego małżonka, stale i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Stąd też dla istnienia współpracy konieczne jest wyłączenie istnienia jakiejkolwiek umowy dotyczącej świadczenia pracy, a więc ustalenie, że osoba taka współdziała z prowadzącym działalność gospodarczą, zaś to współdziałanie wolne jest od elementów, które charakteryzują stosunek pracy, w tym przede wszystkim podporządkowanie całości i wyraźnie określonego wynagrodzenia.

W judykaturze Sąd Najwyższy wyłącza istnienie stosunku pracy w przypadku wykonywania prac rutynowych i akcentuje by czynności pracownika miały istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy oraz istotny wpływ na tę działalność. Ponadto za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu.

W niniejszej sprawie praca B. K. wykonywana na rzecz Spółki (...) na pewno nie miała charakteru współpracy z mężem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, bowiem jej zakres obowiązków był ściśle określony, podlegała głównej księgowej i nie miała wpływu na podejmowane decyzji dotyczące działalności Spółki. Taki charakter jej zatrudnienia nie zmienił się od 01.01.1996 r., tj. od czasu podpisania ze Spółką umowy o pracę i nigdy wcześniej nie był przez stronę pozwaną kwestionowany.

W niniejszej sprawie spór koncentrował się właśnie wokół ustalenia istnienia tytułu ubezpieczenia społecznego B. K. w związku z wykonywaniem przez nią pracy w charakterze pracownika w spółce (...), której dyrektorem jest jej mąż M. K.. Spór dotyczył okresu od dnia 01.01.2003 r., kiedy to w ocenie strony pozwanej B. K. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca z M. K.. Tymczasem, strona pozwana nie wykazała powyższej okoliczności i jak słusznie powodowie podnieśli postępowanie dowodowe w tym zakresie nie było faktycznie prowadzone przez organ rentowy.

Z kolei postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd wykazało, wbrew twierdzeniom strony pozwanej, że powódka w istocie wykonywała i nadal wykonuje na rzecz Spółki (...), której dyrektorem jest jej mąż, prace rutynowe - kadrowo - płacowe oraz sporządza zamówienia na beton. Są to czynności typowo obsługowe, które nie mają istotnego dla prowadzonej działalności gospodarczej ciężaru gatunkowego. Powódka nie podejmuje, ani nie ma wpływu na podejmowanie decyzji, co do rozwoju firmy oraz kierunku jej działalności. Charakter jej zatrudnienia jest typowo pracowniczy ze stosunkiem podległości głównej księgowej, przyznanym wynagrodzeniem, a pracę tę wykonuje w określonym miejscu i czasie.

W ocenie Sądu, zeznania powodów B. K. i M. K. są wiarygodne w zakresie charakteru zatrudnienia powódki, ponadto przemawiają za nimi okoliczności niniejszej sprawy. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia wskazywanej przez stronę pozwaną stałej współpracy przy prowadzonej dzielności gospodarczej od dnia 01.01.2003 r. właśnie z uwagi na wyżej wskazane okoliczności, tj., że charakter zatrudnienia powódki na podstawie umowy o pracę z dnia 01.01.1996 r. nie zmienił się i nigdy wcześniej nie był przez stronę pozwaną kwestionowany, zaś treść umowy wskazuje na wolę zawarcia umowy o pracę, tj. nawiązanie stosunku pracy z takimi jego elementami jak podporządkowanie, wynagrodzenie i wykonywanie pracy w określonym miejscu i czasie.

Zważywszy zatem na powyższe okoliczności, w ocenie Sądu, powódka nie prowadziła współpracy przy prowadzeniu przez jej męża pozarolniczej działalności gospodarczej, skutkującej istnieniem tytułu ubezpieczenia, ale była pracownikiem Spółki (...), w związku z czym nie można się zgodzić ze stanowiskiem organu ubezpieczeniowego w tym zakresie.

Zatem, mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 47714 §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż ubezpieczona B. K.podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 01.01.2013 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej ze stroną powodowa Przedsiębiorstwem(...)Sp. z o.o. w P.i nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu współpracy z M. K.przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 01.01.2003 r.

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 98 k.p.c., w zw. z §2 i §12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 461 t.j.).