Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Elżbieta Matyasik

Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

Sędzia SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko P. W.

o alimenty

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt III RC 445/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że ustalone w nim alimenty zasądza od 27 lipca 2012r.;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

4.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Elżbieta Matyasik SSO Lucyna Morys - Magiera

Sygn. akt III Ca 740/14

UZASADNIENIE

Małoletnia J. W. pozwem wniesionym 27 lipca 2012r. wniosła o zasądzenie alimentów od pozwanego P. W. w wysokości 1000 zł miesięcznie począwszy od sierpnia 2012r., jak również o zasądzenie alimentów w wysokości 1000 zł płatnych do dnia 1 marca każdego roku lub według wyboru wyjazdu na ferie zimowe. Małoletnia powódka wystąpiła również o zasądzenie alimentów w kwocie 2000 zł płatnych do dnia 1 września każdego roku, bądź zamiennie wyjazdu na wakacje letnie. Małoletnia domagała się również zapłaty zaległych alimentów w kwocie 4000 zł.

W uzasadnieniu wskazała, że małoletnia J. W. jest córką małżeństwa K. i P. W.. Obecnie mieszka wraz z matką. Małżonkowie mieszkają osobno, prowadzą osobne gospodarstwa domowe. W wyniku separacji pomiędzy rodzicami, która nastąpiła w 2011 roku, małżonkowie ustalili w formie umowy, że pozwany będzie płacił na rzecz córki J. co miesiąc 1000 zł przelewem na konto matki. Alimenty były płacone do stycznia 2012 r., kiedy to małżonkowie zakończyli próbę ratowania swojego związku.

Sąd na wniosek powódki postanowił udzielić zabezpieczenia w ten sposób, że zobowiązać pozwanego P. W. do płacenia na rzecz małoletniej powódki J. W. kwoty po 650 zł miesięcznie począwszy od dnia 12 listopada 2012 r. do dnia 20-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki do rąk matki małoletniej powódki K. W. na czas toczącego się postępowania w sprawie.

W dniu 25 lutego 2013 r. matka małoletniej J. W. rozszerzyła żądanie pozwu, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniej alimentów w wysokości 1043 zł począwszy od dnia 1 sierpnia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., przy czym od 1 stycznia 2013 r. kwota alimentów miałaby wynosić 1082 zł oraz o zasądzenie innych precyzyjnie określonych świadczeń.

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 12 listopada 2012 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Żądana kwotę 1000 zł uznał za zawyżoną, podnosząc, że suma odzwierciedlająca uzasadnione potrzeby powódki powinna być rozdzielona na oboje rodziców. Ponadto pozwany wskazał, że od czasu zawarcia umowy alimentacyjnej z dnia 24 kwietnia 2011 r. jego możliwości zarobkowe zmniejszyły się. Pozwany przystał na propozycję matki małoletniej, by zabierać córkę na wyjazdy w okresie ferii letnich i zimowych. Ponadto, ojciec małoletniej uznał żądanie zasądzenia alimentów za okres przed wniesieniem pozwu za bezpodstawne, powołując się na okoliczność rozwiązania umowy alimentacyjnej za porozumieniem stron z początkiem roku 2012.

Na rozprawie w dniu 12 listopada 2012 r. pozwany uznał żądanie pozwu do kwoty 250 – 300 zł miesięcznie, zaś w pozostałej części wniósł o oddalenie powództwa. Podniósł, że koszty utrzymania małoletniej wynoszą 500 zł, w pozostałej części matka małoletniej powinna przyczyniać się do utrzymania córki.

W dalszym toku postępowania, w dniu 4 czerwca 2013 r. pozwany uznał żądanie matki małoletniej do wysokości 400 zł miesięcznie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 października 2013r. Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w pkt 1 zasądził od pozwanego P. W. na rzecz małoletniej alimenty po 650 zł miesięcznie począwszy od dnia 12 listopada 2013 r. do dnia 20-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności, płatne do rąk matki dziecka K. W. do dnia 20 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki, oddalając powództwo w pozostałej części w pkt 2. Kosztami sądowymi w pkt 3 obciążył pozwanego, nadto w pkt 34 zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1200zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i w pkt 5 wyrokowi co do pkt 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Poza sporem było, iż małoletnia J. W. ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego K. W. i P. W..

Rodzice małoletniej J. od 2011 r. pozostają w separacji faktycznej. W dniu 26 kwietnia 2011 r. małżonkowie zawarli umowę regulującą obowiązek alimentacyjny ciążący na pozwanym. Na mocy owej umowy pozwany został zobowiązany do uiszczania na rzecz małoletniej powódki kwoty 1000 zł miesięcznie. Kwotę tę regularnie łożył do czasu podjęcia przez małżonków decyzji o ratowaniu swojego związku, tj. do stycznia 2012 r. Od lipca 2012 r. rodzice małoletniej pozostają ponownie w separacji.

Jak ustalono, matka małoletniej K. W. ma 30 lat, bez zawodu. Do kwietnia 2012r. pracowała jako przedstawiciel medyczny za wynagrodzeniem około 3500 zł na podstawie umowy na zastępstwo. Od 7 grudnia 2012 r. miesięcy jest ponownie zatrudniona w charakterze przedstawiciela medycznego za miesięcznym wynagrodzeniem 2840 zł brutto. Matka małoletniej mieszka obecnie z córką wynajętym mieszkaniu składającym się z dwóch pokoi. Mieszkanie w chwili rozpoczęcia najmu wymagało generalnego remontu. W pracach remontowych pomagał dziadek małoletniej, dziadkowi macierzyści zakupili część mebli i wyposażenia. Na koszty utrzymania małoletniej składają się wydatki na: przedszkole – 250 zł miesięcznie, udział w kosztach utrzymania mieszkania na 1 osobę około 362,50 zł, kosmetyki dla dziecka – ok. 60 zł miesięcznie, ubrania i buty w sezonie – ok. 300 zł, wyżywienie – ok. 300 zł miesięcznie, rozrywki – ok. 70 zł , lekarstwa w razie choroby - ok. 100 zł. Koszty utrzymania mieszkania wynoszą natomiast: czynsz 480 zł miesięcznie, odstępne – 100 zł miesięcznie, energia 40 zł miesięcznie, gaz ok. 45 zł miesięcznie, woda 50 zł miesięcznie.

Pozwany P. W. ma 28 lat. Z zawodu jest elektronikiem. Prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek – świadczy usługi informatyczne we W.. Średni miesięczny przychód pozwanego z prowadzonej działalności wynosi ok. 6784,33 zł. Kiedy strony były po raz pierwszy w separacji pozwany płacił na rzecz małoletniej dobrowolnie 1000 zł miesięcznie alimentów. Na mocy postanowienia zabezpieczającego powództwo pozwany został zobowiązany do uiszczenia na rzecz powódki alimentów w kwocie 650 zł miesięcznie począwszy od 12 listopada 2012 r. Ojciec małoletniej obdarowuje córkę różnymi prezentami. Pozwany od kwietnia 2013 r. w czasie pobytu w kraju mieszka wraz z matką i babcią w wynajętym mieszkaniu. Od lipca 2013 r. partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania. Na miesięczne koszty utrzymania mieszkania składają się: czynsz – 610 zł, energia i gaz – 150 zł, telefon i internet – 100 zł. Do innych wydatków pozwanego należą: wyżywienie – 600 zł miesięcznie, środki czystości – ok. 100 zł, ubrania – 200 zł, utrzymanie psa - ok. 50-10 zł miesięcznie, wyjazdy z córką, ubrania dla niej.

Jak ustalono, zadłużenie pozwanego z tytułu płatności ZUS wynosi 36550,91 zł na dzień 17 czerwca 2013 r. Zaległości ojca małoletniej z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wynoszą 24582,80 zł zaś z tytułu podatku od towarów i usług 9380,50 zł, łączna kwota zadłużenia to 70514,21 zł.

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na dowodach z dokumentów, zeznań świadków oraz przesłuchania stron.

Uznał, że powództwo podlega rozpoznaniu w oparciu o przepisy art. 133, art. 135 i 138 kro. Wskazał, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które jeszcze nie jest w stanie się utrzymać samodzielnie, a wykonanie tego obowiązku może polegać, w całości lub w części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie, przy czym rodzice obowiązani są zapewnić utrzymanie na takiej samej stopie, na jakiej sami żyją, niezależnie od tego, czy żyją wspólnie z nimi czy też oddzielnie.

Sąd pierwszej instancji zważył, iż rodzice małoletniej powódki, pomimo faktycznej separacji są nadal małżeństwem, tworząc rodzinę i każdy z nich według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, winni przyczynić się do zaspokojenia potrzeb rodziny.

Wskazał, że małoletnia powódka ma 3 lata, realizuje edukację na poziomie przedszkolnym. Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe jej średnie miesięczne utrzymanie w zakresie wydatków na: przedszkole, wyżywienie, leczenie, odzież, basen, itp. kształtuje się na poziomie kwoty 1400-1500 zł miesięcznie. Sąd zważa, iż usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Wysokość alimentów musi być oczywiście dostosowana do możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Te zaś determinowane są nie tyle aktualnie osiąganym wynagrodzeniem, co wiekiem zobowiązanego, jego stanem zdrowia, przygotowaniem zawodowym, wykształceniem i wieloma innymi czynnikami. Pozwany jest osobą młodą, zdrową, posiadającą kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. Prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek. Prócz małoletniej powódki nie ma żadnych innych osób na utrzymaniu. Pozwany zamieszkuje w mieszkaniu, którego koszty utrzymania rozkładają się na wszystkie zamieszkujące tam osoby. Istotny dla określenia możliwości zarobkowych pozwanego jest również fakt zawarcia umowy alimentacyjnej pomiędzy pozwanym a matką małoletniej powódki, którą to umowę traktować należy jako wyraz jego możliwości finansowych. Wskazał Sąd, że ciążące na pozwanym zobowiązania finansowe, choć wysokie, nie mogą zwalniać go z obowiązku łożenia na utrzymanie córki. Uwzględniając te okoliczności przyjął, że alimenty w wysokości 650 zł miesięcznie leżą w granicach jego możliwości zarobkowych i majątkowych.

Mając zatem na względzie usprawiedliwione potrzeby małoletniej, jak również możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego Sąd uwzględnił powództwo do kwoty po 650 zł miesięcznie począwszy od daty wniesienia pozwu. W pozostałym zakresie odnośnie wydatków bieżących, jak również wydatków nadzwyczajnych, czy zapewnienia wyjazdów wakacyjnych również matka małoletniej winna finansowo przyczynić się do utrzymania córki. Pozwalają na to jej możliwości zarobkowe. W ocenie sądu bowiem obydwoje pracujący rodzice winni się finansowo przyczynić do utrzymania małoletniej, każdy według swoich możliwości zarobkowych.

Zdaniem Sądu Rejonowego nie zasługiwało na uwzględnienie żądanie alimentów w wysokości 4000,00 zł zaległych alimentów za okres przed wytoczeniem powództwa. Kiedy strony były po raz pierwszy w separacji , tj. w 2011 roku pozwany płacił na rzecz małoletniej dobrowolnie 1000 zł miesięcznie alimentów. W późniejszym okresie pozwany zaprzestał wprawdzie płacenia alimentów, lecz zważyć należy, że alimenty służą do zaspokojenia bieżących potrzeb osoby uprawnionej, a matka małoletniej nie wykazała, by określone usprawiedliwione potrzeby powódki sprzed daty wniesienia powództwa pozostały niezaspokojone, względnie, że jakieś zobowiązanie zaciągnięte na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb i wynikające stąd zadłużenie nie zostało zlikwidowane (wyrok SN z dnia 7.07.2000 r. III CKN 1015/00, niepubl.). A tylko wykazanie powyższych okoliczności mogłoby doprowadzić do ewentualnego uwzględniania żądania za okres poprzedzający wniesienie powództwa, po myśli art. 137§2 kro.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 135 i art. 133 kro Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego P. W. na rzecz małoletniej alimenty po 650 zł miesięcznie począwszy od dnia 12 listopada 2013 r. do dnia 20-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności, płatne do rąk matki dziecka K. W., oddalając w pozostałym zakresie powództwo.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych kosztami postępowania Sąd obciążył pozwanego i nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 390 zł tytułem należnej opłaty sądowej. W oparciu o art. 100 kpc Sąd zasadził od pozwanego na rzecz małoletniej powódki kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od tego wyroku co do pkt 2 w całości i pkt 4 ponad kwotę 1200zł wniosła powódka, domagając się zasądzenia alimentów w wysokości 1043zł miesięcznie za okres od 1 sierpnia 2012r. do 11 listopada 2012r., dalszych alimentów w wysokości 393zł za okres od 12 listopada 2012r. do 31 grudnia 2012r., dalszych alimentów w wysokości 432 zł za okres od 1 stycznia 2013r., waloryzowanych co roku zgodnie z wysokością inflacji podawaną przez Prezesa GUS, alimentów w wysokości 1000zł lub zamiennie zapewnienia tygodniowego wspólnego z powódką wyjazdu na ferie zimowe, alimentów w wysokości 2000zł lub zamiennie dwutygodniowego wyjazdu na wakacje letnie poza miejsce zamieszkania pozwanego i jego matki, zaległych alimentów w wysokości 4172zł oraz zwrotu kosztów postępowania za obie instancje. Podnosiła, że nie uwzględniono wydatków dodatkowych oraz faktu, iż pozwany winien partycypować kosztach utrzymania córki również w zakresie je wyjazdów wakacyjnych przynajmniej w połowie lub zapewnienia jej takich wyjazdów.

Powódka zarzucała naruszenie prawa materialnego w postaci art. 137 § 2 krio poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na zasądzeniu alimentów bieżących od 12 listopada 2012r. czyli od wydania postanowienia o zabezpieczeniu mimo żądania ich od daty wniesienia pozwu, to jest 27 lipca 2012r. Podnosiła, że doszło także do naruszenia art. 135 § 2 krio poprzez niewłaściwe zastosowanie i nierówny podział kosztów utrzymania małoletniej powódki między jej rodziców mimo wyłącznych osobistych starań o jej wychowanie i utrzymanie jej matki oraz większych możliwości finansowych pozwanego. Zarzucała, iż nie rozważono, że dochody matki powódki stanowią 2050zł, a jej ojca to 6000-7000zł netto.

Zarzucała ponadto naruszenie art. 138 krio poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na oddaleniu powództwa w zakresie żądanej kwoty 4000zł i alimentów bieżących wynikających z obowiązującej umowy , a także naruszenie art. 135 § 1 krio poprzez niewłaściwe zastosowanie i bezpodstawne oddalenie powództwa w zakresie wydatków nadzwyczajnych.

Apelująca podnosiła, że doszło do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią materiału dowodowego poprzez ustalenie, że średni miesięczny przychód pozwanego wynosi 6784,33zł, podczas gdy wynosi on co najmniej 1000zł oraz ustalenie, że uprawniona ma 3 lata i nie znajduje się w fazie intensywnego wzrostu, podczas gdy ma 5 lat i wymaga odzieży, kosmetyków i rozrywek adekwatnych do tego wieku. W apelacji wnoszono także o zwrócenie się z zapytaniem prawnym do Sądu Najwyższego w kwestii możliwości zmiany czy wypowiedzenia umowy alimentacyjnej przez strony oraz konieczności skierowania w tej mierze sprawy na drogę sądową, a także w zakresie ustalenia konieczności wykazania istnienia niezaspokojonych potrzeb za okres sprzed daty wniesienia powództwa w ramach zasądzenia roszczeń z umowy alimentacyjnej.

Pozwany nie zajął stanowiska odnośnie apelacji powódki, a jego apelacja została prawomocnie odrzucona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki mogła odnieść skutek jedynie w określonym zakresie.

W pierwszej kolejności wskazać wypada, iż ustalenia faktyczne, wbrew stanowisku skarżącej, zostały dokonane przez Sąd pierwszej instancji prawidłowo, w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy. Poszczególne ustalenia znajdują bowiem poparcie we wskazanych szczegółowo w uzasadnieniu kwestionowanego wyroku środkach dowodowych zostały poczynione stosownie do ich treści. Nie dopatrzył się tu Sąd Odwoławczy zarzucanej w apelacji sprzeczności ustaleń treścią materiału dowodowego. W istocie bowiem zasadnie ustalono rozmiar dochodów pozwanego, kierując się wykazem zarobków pozwanego złożonym do akt sprawy. Braku miarodajności dla ustaleń czy niewiarygodności tego dokumentu powódka w toku postępowania nie wykazała, zatem nie była w stanie podważyć prawdziwości danych w nim podanych, zwłaszcza, że nawet w apelacji nie wskazała dowodów, które miałyby świadczyć o większych konkretnie dochodach pozwanego.

Co do ustalenia wieku małoletniej powódki, uznał Sąd Okręgowy, iż oznaczenie go na 5 lat zamiast 3 lat w części rozważaniowej uzasadnienia zaskarżonego wyroku stanowiło omyłkę, wobec jasnego zawarcia w części ustalającej uzasadnieniu daty jej urodzenia, a tym samym należytego określenia jej wieku. Ustalenia faktyczne zatem w tej kwestii były prawidłowe i opierały się na dacie urodzin powódki wynikającej, jak podano w uzasadnieniu, z aktu stanu cywilnego jej urodzenia; sprzeczności ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału zatem nie stwierdzono.

Zdaniem Sądu Odwoławczego nie miało miejsce naruszenie prawa materialnego w postaci art. 135 § 1 i 2 krio; Sąd pierwszej instancji bowiem należycie ocenił możliwości finansowe każdego z rodziców powódki, stosownie do wyników postępowania dowodowego w sprawie, przy uwzględnieniu także uzasadnionych potrzeb małoletniej, wyznaczonych w szczególności jej wiekiem, etapem rozwoju i stanem zdrowia. Rozważeniu podlegały wszelkie wykazane dowodowo elementy usprawiedliwionych potrzeb powódki. Jak wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, także osobiste starania matki powódki o jej opiekę i wychowanie były przedmiotem rozważań Sądu, podobnie jak okazjonalne obdarowywanie powódki przez ojca, a przede wszystkim gotowość spędzania z nią oraz finansowania wyjazdów ferii zimowych i letnich. Ewentualne niewywiązanie się pozwanego z tego zobowiązania i złożenie na matce dziecka całości kosztów wypoczynku małoletniej, mogłoby natomiast uzasadniać żądanie zmiany orzeczenia alimentacyjnego w związku z istotną zmianą stosunków. Mając na uwadze treść niewadliwych ustaleń faktycznych oraz pisemne motywy Sądu Rejonowego, należy wskazać, że pozwanego obciążono w odpowiednim stopniu obowiązkiem utrzymania powódki, adekwatnie do jego zdolności finansowych, a rozmiar jej kosztów utrzymania zasadnie ustalono stosownie do wieku i innych wskazanych okoliczności oraz zasad doświadczenia życiowego.

Nie dopatrzył się Sąd drugiej instancji podnoszonego w apelacji naruszenia art. 137 § 2 krio poprzez oddalenie powództwa co do alimentów bieżących oraz kwoty 4000zł. Wskazać godzi się, iż wspomniana norma jasno wskazuje na konieczność wykazania niezaspokojonych potrzeb za ten okres lub nieuregulowanych zobowiązań zaciągniętych na ich zaspokojenie. W tej mierze wypadało podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym powódka obowiązkowi dowodowemu tu nie podołała.

Uzasadniony okazał się zarzut naruszenia art. 137 § 2 krio i zasądzenia świadczenia alimentacyjnego za okres od dnia wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, mimo żądania alimentów od sierpnia 2012r. oraz stwierdzenia zawartego w uzasadnieniu wyroku, zgodnie z którym alimenty należą się od dnia wniesienia pozwu. Wskazać należy, iż w uzasadnieniu kwestionowanego orzeczenia Sąd Rejonowy nie zawarł przyczyn oddalenia powództwa co do alimentów za okres przed 12 listopada 2012r.; nie dopatrzył się ich także Sąd Okręgowy, zwłaszcza, że nie stwierdzono jakiejkolwiek zmiany stanu faktycznego w okresie od dnia wniesienia pozwu do wydania postanowienia zabezpieczającego, która pozwalałaby na odmienne traktowanie tych czasokresów.

Stąd zmieniono zaskarżony wyrok zasądzając na rzecz powódki alimenty za żądany w pozwie okres na zasadzie art. 386 § 1 kpc.

W pozostałym zakresie apelację powódki jako bezzasadną oddalono na mocy art.385 kpc.

Rozstrzygnięcie co do meritum nie wpłynęło na wyrzeczenie o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego, w tym zastępstwa procesowego powódki, zatem również w tej mierze brak było podstaw do uwzględnienia apelacji.

Podzielić wypadało w przeważającej mierze rozważania prawne i wynikające z nich wnioski, przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W szczególności dotyczyło to wysokości świadczenia alimentacyjnego należącego się powódce od pozwanego.

Uznał ponadto Sąd Okręgowy, iż w niniejszej sprawie nie zachodzi konieczność zwrócenia się do Sadu Najwyższego o wyjaśnienie zagadnienia prawnego w zakresie wskazywanych w apelacji kwestii, bowiem nie budziły one wątpliwości Sądu. Wskazać należy, iż norma art. 137 § 2 zd. 1 krio stanowi , iż niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. Z redakcji tejże normy wynika, iż dla uwzględnienia żądania za okres wsteczny koniecznym jest wykazanie fakt i rozmiaru niezaspokojonych potrzeb uprawnionej (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1976 r., III CRN 88/76, OSNC 1977/2/33, zasada prawna wynikająca z uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1949r., WaC 389/49, OSN 1951, III, poz. 60).

Na marginesie godzi się wskazać, że wykazaniu co do zasadności i wysokości podlega także roszczenie regresowe z art. 140 krio, które ma wprawdzie charakter alimentacyjny, jednakże stanowi odrębne roszczenie procesowe i materialne (zob. szerzej: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 1999r., III CZ 179/98, OSP 2000, 7-8, poz. 114, z dnia 7 listopada 2012r., IV CSK 220/12, Lex nr 1275003, z dnia 28 maja 2013r., V CZ 6/13, Lex nr 1360397).

Odnośnie zaś charakteru i skutków umowy alimentacyjnej między stronami, odesłać skarżącą należy do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZP 82/11, LEX nr 126436, zaznaczając, że taka umowa nie stanowi tytułu egzekucyjnego i nie może regulować ustawowego obowiązku alimentacyjnego między stronami; należy to bowiem do orzeczenia sądowego lub ugody sądowej, w ramach którego to postępowania są badane okoliczności określone w art. 135 § 1 i 2 krio.

Stąd zasadnym było oddalenie powództwa ponad uwzględnioną kwotę i zdaniem Sądu Odwoławczego nie doszło tu do naruszenia w apelacji norm prawa materialnego. Alimenty bieżące zasądzone w rozmiarze wyższym niż dotychczas, przy uwzględnieniu elementów wyznaczonych przez art. 135 § 1 i 2 krio oraz ustaleń co do stanu faktycznego, byłyby nadmierne, natomiast podstaw ku uwzględnieniu roszczenia za okres sprzed wniesienia pozwu, nie stwierdzono, mając na uwadze obowiązek dowodowy obciążający tu powódkę.

O kosztach postępowania odwoławczego w zakresie kosztów zastępstwa procesowego (§ 6 pkt 3 w zw. z § 7 ust. 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 20021r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia prze Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu) orzeczono na zasadzie art. 102 kpc, zasądzając od pozwanego na rzecz powódki ich część, mając na uwadze częściowe uwzględnienie apelacji oraz rozmiar zobowiązań pozwanego względem uprawnionej, a także jego sytuację finansową i rozmiar zadłużenia pozwanego względem Skarbu Państwa, objęte wyżej przedstawionymi ustaleniami faktycznymi.

Podobnie wyrzeczono o kosztach sądowych w postępowaniu apelacyjnym, nie obciążając nimi pozwanego na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 102 kpc.

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Elżbieta Matyasik SSOLucyna Morys – Magiera