Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Tadeusza Trzęsimiecha

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2014 r. sprawy

1.  P. M. , s. A.i B., ur. (...)w D., oskarżonego z art. 258 § 3 kk, art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i inne;

2.  J. K. (1) , s. S. i T., ur. (...) w P., oskarżonego z art. 258 § 3 kk, art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i inne;

3.  K. P. , s. S. i E., ur. (...) w D., oskarżonego z art. 258 § 1 kk i inne;

4.  M. K. (1) , c. J. i K., ur. (...) w P., oskarżonej z art. 258 § 1 kk, art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i inne;

na skutek apelacji prokuratora co do wszystkich oskarżonych

i obrońców oskarżonych: P. M., J. K. (1)i K. P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 11 marca 2014 r., sygn. akt XXI K 7/09

1.  uchyla zaskarżony wyrok w jego punkcie 1 w odniesieniu do oskarżonych P. M., J. K. (1)oraz K. P.i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach;

2.  uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 3 zaskarżonego wyroku;

3.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zawarte w punkcie 4 sformułowanie: „pieniędzy w kwocie 2 364 801,96 zł” oraz w punkcie 7 sformułowanie: „pieniędzy w kwocie 2 730 338,01 zł” zastępuje określeniami: „kwot pieniężnych, w skład których wchodził naliczony podatek VAT, o którego wartość uszczuplano należności Skarbu Państwa”;

4.  uchyla rozstrzygnięcia zawarte w punkcie 11 zaskarżonego wyroku oraz w punkcie 13
w zakresie dotyczącym P. M.i J. K. (1)i na mocy art. 39 § 1 i 2 k.k.s. łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec P. M.w punktach 2, 4 i 5 zaskarżonego wyroku oraz kary grzywny orzeczone w punktach 5 i 6 zaskarżonego wyroku i wymierza mu karę łączną 3 lat pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w wymiarze 420 (czterystu dwudziestu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 (sto) złotych, a także łączy orzeczone wobec J. K. (1)w punktach 2, 7 i 8 zaskarżonego wyroku kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a nadto na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności zalicza okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie: P. M.w dniach od 11 marca 2008 r. do 1 września 2008 r. i J. K. (1)– w dniu 11 marca 2008 roku;

5.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

6.  zasądza od oskarżonego P. M.opłatę za obie instancje w kwocie 2.500,- (dwa tysiące pięćset) złotych oraz od J. K. (1)opłatę za obie instancje w kwocie 2.400,- (dwa tysiące czterysta) złotych zwalniając oskarżonych P. M., J. K. (1)i K. P.od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w pozostałej części, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II AKa 298/14

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 11 marca 2014 r., sygn. akt XXI K 7/09, uniewinnił P. M.i J. K. (1)od popełnienia zarzucanych im przestępstw z art. 258 § 3 k.k., a K. P.i M. K. (1)– z art. 258 § 1 k.k. mających polegać na tym, że:

w okresie nie krótszym niż od 31 lipca 2006 r. do 31 stycznia 2007 r. - P. M., J. K. (1), K. P., M. K. (1), oraz inne ustalone i nieustalone osoby, co do których wyłączono materiały do odrębnego postępowania, w C., D., W., S.i innych miejscowościach na terenie kraju, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, brali udział w zorganizowanej grupie przestępczej, zakładającej podział ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępczych przedsięwzięć oraz korzyści uzyskiwanych z przestępstw, założonej i kierowanej przez P. M., P. K.i J. K. (1), mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, obrotowi gospodarczemu i wiarygodności dokumentów, przy czym:

-

P. M.i J. K. (1)zorganizowali i kierowali grupą przestępczą, werbowali jej członków, wydawali polecenia, określali sposób działania i podział korzyści, koordynowali podejmowanie poszczególnych czynności przez podmioty gospodarcze działające w ramach kierowanej przez nich struktury, posługiwali się w obrocie gospodarczym fakturami dokumentującymi nierzeczywiste zdarzenia gospodarcze, koordynowali częstotliwość ich wystawiania i wskazywali podmiot gospodarczy będący wystawcą danej faktury nie dokumentującej rzeczywistego obrotu gospodarczego, dla uwiarygodnienia nieistniejących transakcji i wprowadzenia do obrotu gospodarczego pieniędzy pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego przyjmowali, dokonywali lub zlecali dokonanie wypłat gotówkowych, przelewów za pośrednictwem rachunków bankowych poszczególnych podmiotów gospodarczych,

-

K. P.- dla uwiarygodnienia fikcyjnych transakcji, jako prezes zarządu (...) sp. z. o.o. z siedzibą w B., udostępnił P. M.dane przedmiotowej spółki, pieczątki firmowe, przekazał kartę do firmowego rachunku bankowego, realizując polecenia w/wym, podpisywał wskazane przez niego dokumenty, a w szczególności faktury sprzedaży materiałów stalowych oraz usług transportowych wystawione przez spółkę (...)dla PHU (...), które to faktury VAT dokumentowały nierzeczywiste zdarzenia gospodarcze, odbierał pieniądze od kontrahentów, które następnie przekazywał P. M., uzyskując z tego tytułu korzyść majątkową o nieustalonej wartości,

-

M. K. (1) - dla potrzeb zorganizowanej grupy przestępczej celem uwiarygodnienia fikcyjnych transakcji, umożliwiała J. K. (1) występowanie w imieniu zarejestrowanej na nią firmy (...) na mocy udzielonego mu pełnomocnictwa do reprezentowania firmy.

Tym samym wyrokiem, w ramach ujętego w punkcie II aktu oskarżenia zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 273 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., oskarżeni P. M.i J. K. (1)zostali uznani za winnych tego, że w okresie od 14 września 2006 r. do 31 stycznia 2007 r. we W., D.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z P. K., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, posłużyli się poświadczającymi nieprawdę dokumentami CMR, co do okoliczności mającej znaczenie prawne, a to zaistnienia dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów stalowych do firmy (...), przedkładając je uprawnionym pracownikom Przedsiębiorstwa (...) spółka jawnaz siedzibą w D.oraz (...) S.A.z siedzibą w Z., w wyniku czego nabyli przy zastosowaniu zerowej stawki VAT materiały stalowe objęte szczegółowo opisanymi w wyroku 63 fakturami wewnątrzwspólnotowymi wystawionymi przez (...)oraz 35 fakturami wewnątrzwspólnotowymi wystawionymi przez (...) Z., czym wyczerpali znamiona przestępstwa z art. 273 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 273 k.k. wymierzono im kary po jednym roku pozbawienia wolności.

W ramach tego samego zarzutu z punktu II aktu oskarżenia Sąd Okręgowy w Katowicach omawianym wyrokiem uznał P. M.i J. K. (1)także za winnych tego, że w okresie od 25 października 2006 r. do 25 lutego 2007 r. w D.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z P. K., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przy czym P. M.prowadząc działalność gospodarczą pod firmą PHU (...)z siedzibą w D., a J. K. (1)będąc pełnomocnikiem firmy (...)z siedzibą w S., będąc podatnikami podatku VAT, w składanych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w D., deklaracjach podatkowych VAT – 7 za miesiące: wrzesień, październik, listopad i grudzień 2006 r. oraz styczeń 2007 r. podali nieprawdę odnośnie zaistnienia dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów stalowych do firmy (...), zakupionych w Przedsiębiorstwie (...) spółka jawnaz siedzibą w D.oraz (...) S.A.z siedzibą w Z., z zerową stawką VAT, przez co narazili Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w D.na uszczuplenie podatku VAT w kwocie l 339 786,36 zł, przy czym kwota uszczuplonej należności podatkowej stanowi wielką wartość, a ponadto uczynili sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, czym wyczerpali znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy z art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 37 § 1 pkt 1 i 2 k.k.s., art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. oraz art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierzył oskarżonemu P. M.karę dwóch lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 400 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych, a oskarżonemu J. K. (1)karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 300 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

P. M.został również uznany za winnego tego, że w okresie od 31 lipca 2006 r. do 11 stycznia 2007 r. w D.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, wspólnie i w porozumieniu z J. K. (1), S. G., P. K., występując w imieniu Firmy PHU (...)z siedzibą w D.podjął czynności zmierzające do udaremnienia, lub znacznego utrudnienia stwierdzenia przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycia, zajęcia, lub orzeczenia przepadku korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego w postaci pieniędzy w kwocie 2 364 801,96 zł, w ten sposób, że uzgadniał i zlecał innym osobom dokonywanie przelewów, wypłat gotówki z rachunków firmowych (...)i (...)celem uwiarygodnienia nieistniejących transakcji i wprowadzenia do obrotu gospodarczego pieniędzy pochodzących z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, a w szczególności zlecił dokonanie lub sam dokonał z rachunku bankowego firmy PHU (...)w (...) Bank (...)/Z.nr (...)przelewów na rachunek bankowy firmy (...)nr (...)w okresie od 31. 07. 2006 r. - 4. 01. 2007 r. w łącznej kwocie 3 662 921, 36 zł, oraz na rachunek firmy (...)nr (...)w okresie 8.01. 2007 r. - 11.01.2007 r. 4 przelewów w łącznej kwocie 289 671,99 zł, z tytułu - przedpłata na stal, rozliczenia wewnętrzne, zapłata za faktury, wiedząc iż żadna z opisanych transakcji nie miała miejsca w rzeczywistym obrocie gospodarczym, a realizowane rozliczenia mają charakter pozorny, przy czym uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na mocy art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. wymierzono mu karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności.

W ramach zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., ujętego w punkcie IV aktu oskarżenia, Sąd Okręgowy uznał P. M.za winnego tego, że w okresie od 13 maja 2006 r. do 25 stycznia 2007 r. w D.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z P. K., J. K. (1)i K. P., prowadząc działalność gospodarczą pod firmą PHU (...)z siedzibą w D., będąc podatnikiem podatku VAT, w składanych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w D., deklaracjach podatkowych VAT – 7 za miesiące: maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad i grudzień 2006 r. podał nieprawdę co do faktu zaistnienia transakcji gospodarczych z firmami: (...), (...), (...), (...)dotyczących fikcyjnego zakupu towarów lub wykonania usług transportowych, posługując się jednocześnie nierzetelnymi fakturami VAT wskazującymi na sprzedaż towarów i usług do jego firmy PHU (...)przez firmy: (...), (...), (...), (...), czym naraził Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w D.na uszczuplenie podatku VAT w kwocie l 025 015,60 zł, przy czym kwota uszczuplonej należności podatkowej stanowi wielką wartość, a ponadto uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, w szczególności posłużył się wyszczególnionymi w wyroku: trzydziestoma siedmioma nierzetelnymi fakturami VAT wystawionymi przez (...), dwiema wystawionymi przez firmę (...), dziesięcioma wystawionymi przez (...)oraz trzydziestoma czterema . wystawionymi przez firmę (...), czym wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. i art. 37 § 1 pkt 1 i 2 k.k.s., art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. oraz art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 400 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

Ponadto P. M., w ramach ujętego w punkcie V aktu oskarżenia zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., został uznany za winnego tego, że w okresie od 1 lutego 2006 r. do 25 maja 2006 r. w D., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z K. K., prowadząc działalność gospodarczą pod firmą PHU (...)z siedzibą w D., będąc podatnikiem podatku VAT, w składanych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w D.deklaracjach podatkowych VAT – 7 za miesiące: luty marzec i kwiecień 2006 r. podał nieprawdę co do faktu zaistnienia transakcji gospodarczych z firmą (...) sp. z o.o., dotyczących fikcyjnego zakupu towarów lub wykonania usług posługując się jednocześnie nierzetelnymi fakturami VAT wskazującymi na sprzedaż towarów i usług do jego firmy PHU (...)przez firmę (...) sp. z o.o., czym naraził Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w D.na uszczuplenie podatku VAT w kwocie 39 038,56 zł, przy czym kwota uszczuplonej należności podatkowej stanowi małą wartość, czym wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 2 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. i art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierza mu karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

Opisywanym wyrokiem sądu I instancji oskarżony J. K. (1)również uznany został za winnego tego, że w okresie od 31 lipca 2006 r. do 11 stycznia 2007 r. w Z., S.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, wspólnie i w porozumieniu z P. M., S. G., P. K., występując w imieniu firmy (...)z siedzibą w S., podjął czynności zmierzające do udaremnienia, lub znacznego utrudnienia stwierdzenia przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycia, zajęcia, lub orzeczenia przepadku korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego w postaci pieniędzy w kwocie 2 730 338,01 zł, w ten sposób, że będąc pełnomocnikiem do firmowego rachunku bankowego w (...) Bank (...)/Z.nr (...)w okresie od 31.07.2006 r. - 4.01.2007 r. uzgodnił i przyjął na wspomniany rachunek 73 przelewy pieniędzy pochodzących od firmy PHU (...)w łącznej kwocie 3 662 921,36 zł, z tytułu przedpłata na stal, rozliczenia wewnętrzne, zapłata za faktury, wiedząc iż żadna z opisanych transakcji nie miała miejsca w rzeczywistym obrocie gospodarczym, a realizowane rozliczenia mają charakter pozorny, a następnie z w/w konta w okresie od 9.11.2006 r. do 22.12.2006 r. dokonał 14 przelewów na rachunek firmy(...)nr (...) oraz w okresie od 11. 12.2006 r. do 4.01.2007 r. 8 przelewów na rachunek wspomnianej firmy nr (...)w łącznej kwocie 1 149 136,00 zł oraz w okresie od 31.07.2006 r. do 9.01.2007 r. dokonał wypłat gotówki wiedząc, iż żadna z opisanych transakcji nie miała miejsca w rzeczywistym obrocie gospodarczym, a realizowane rozliczenia mają charakter pozorny, przy czym uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to na mocy art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Nadto, w ramach ujętego w punkcie VII aktu oskarżenia zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., J. K. (1)uznano za winnego tego, że w okresie od 11 września 2006 r. do 25 stycznia 2007 r. w Z., D.i innych miejscowościach na terenie kraju, działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie z P. K., P. M., będąc pełnomocnikiem firmy (...)z siedzibą w S., będąc podatnikiem podatku VAT, w składanych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z., deklaracjach podatkowych VAT – 7 za miesiące: wrzesień, październik, listopad i grudzień 2006 r. podał nieprawdę co do faktu zaistnienia transakcji gospodarczych z firmami: PHU (...), (...), dotyczących fikcyjnego zakupu towarów lub wykonania usług, wystawiając jednocześnie nierzetelne faktury VAT do firmy PHU (...)wskazujące na sprzedaż towarów i usług przez firmę (...)oraz posługując się nierzetelnymi fakturami VAT wskazującymi na sprzedaż towarów i usług do firmy (...)przez firmę (...), czym naraził Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z.na uszczuplenie podatku VAT w kwocie l 390 551, 65 zł, przy czym kwota uszczuplonej należności podatkowej stanowi wielką wartość, a ponadto uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, w szczególności wystawił wymienione w wyroku nierzetelne faktury VAT do firmy PHU (...)w ilości 37 sztuk, oraz posłużył się nierzetelnymi fakturami VAT. wystawionymi przez (...)w ilości 39 sztuk oraz jedną nierzetelną fakturą VAT wystawioną przez(...), czym wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. i art. 37 § 1 pkt 1 i 2 k.k.s., art. 38 § 2 pkt 1 k.k.s. oraz art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierzono mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 400 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

K. P., oskarżonego w punkcie VIII aktu oskarżenia o popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., w ramach wymienionego zarzutu uznano za winnego tego, że w okresie od 13 maja 2006 r. do 25 grudnia 2006 r. działając wspólnie i w porozumieniu z P. M., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w B.i D., prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...)sp. z o.o. z siedzibą w B., będąc podatnikiem podatku VAT, w składanych do Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.deklaracjach podatkowych VAT – 7 za miesiące: maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień i listopad 2006 r. podał nieprawdę co do faktu zaistnienia transakcji gospodarczych z firmą (...), dotyczących fikcyjnego zakupu towarów lub wykonania usług transportowych, wystawiając jednocześnie nierzetelne faktury VAT do firmy PHU (...), wskazujące na dokonanie transakcji zakupu towarów lub wykonania usług transportowych, czym naraził Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.na uszczuplenie podatku VAT w kwocie 190 861,82 zł, przy czym uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu, w szczególności wystawił 34 dokładnie opisane w wyroku nierzetelne faktury VAT do firmy PHU (...), czym wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 2 k.k.s. i art. 37 § 1 pkt 2 k.k.s., art. 38 § 1 pkt 3 k.k.s. oraz art. 23 § 1 i 3 k.k.s. wymierzono mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę złotych.

M. K. (1)uniewinniono od zarzucanego jej popełnienia przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., mającego polegać na tym, że w okresie od l września 2006 r. do 31 stycznia 2007 r. w S.i innych miejscowościach na terenie kraju, w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, obrotowi gospodarczemu i wiarygodności dokumentów, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w nieustalonej wysokości, według przyjętego i zaakceptowanego podziału ról i zadań przy realizacji poszczególnych przestępczych przedsięwzięć i podziału korzyści uzyskanych z przestępstwa, dla potrzeb zorganizowanej grupy przestępczej celem uwiarygodnienia fikcyjnych transakcji, na mocy udzielonego J. K. (1)pełnomocnictwa do reprezentowania firmy, umożliwiała mu występowanie w imieniu zarejestrowanej na nią firmy (...)i wystawianie szeregu poświadczających nieprawdę faktur dotyczących wykonania usług transportowych i handlu materiałami stalowymi, a następnie posługiwanie się tymi dokumentami P. K., J. K. (1), P. M., czym ułatwiała wyżej wymienionym dokonywanie oszustw na szkodę Skarbu Państwa.

Ponadto opisywanym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach na mocy art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. oraz art. 39 § 1 i 2 k.k.s. wymierzył kary łączne: P. M.– 4 lat pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 700 stawek dziennych po 100 złotych i J. K. (1)– 3 lat pozbawienia wolności oraz grzywny w wysokości 500 stawek dziennych po 100 złotych. Na mocy art. 299 § 7 k.k. orzeczono też od oskarżonych P. M.i J. K. (1)przepadek na rzecz Skarbu Państwa w części równowartości korzyści majątkowych uzyskanych z popełnienia przestępstw, w kwotach po 50.000 złotych, a na mocy art. 63 § 1 k.k. zaliczono oskarżonym na poczet łącznych kar pozbawienia wolności okresy ich rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie: P. M.– w dniach od 11 marca do 1 września 2008 r., J. K. (1)i K. P.– dzień 11 marca 2008 r. Orzeczono także o kosztach sądowych za I instancję.

Przedstawiony wyrok został zaskarżony przez prokuratora oraz obrońców oskarżonych P. M., J. K. (1)i K. P..

Prokurator wniósł apelację w stosunku do wszystkich oskarżonych w zakresie uniewinnienia ich od popełnienia zarzucanych im przestępstw z art. 258 § 1 lub 3 k.k. oraz w stosunku do oskarżonej M. K. (1) w zakresie uniewinnienia jej od popełnienia zarzucanego przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mogący mieć wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, że współdziałanie oskarżonych nie nosiło cech zorganizowania w rozumieniu art. 258 kk, a to wobec rzekomego braku wyodrębnionego ośrodka kierowniczego, funduszu grupy, systemu kar, czy też innych elementów niezbędnych dla istnienia zorganizowanej grupy przestępczej, podczas gdy prawidłowe ustalenia faktyczne, dokonane na podstawie dowodów w postaci zeznań świadków, faktur VAT, zestawień operacji na rachunkach bankowych, prowadzą do wniosku, że współdziałanie oskarżonych miało charakter zorganizowanej grupy przestępczej, kierowanej przez P. M., J. K. (1)i P. K., funkcjonującej według utrwalonego podziału zadań i ról w przestępczym procederze i charakteryzującej się trwałą strukturą poziomą;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mogący mieć wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, że oskarżona M. K. (1) udzielając oskarżonemu J. K. (1) pełnomocnictwa do prowadzenia zarejestrowanej na nią działalności gospodarczej pod firmą (...) nie działała w zamiarze ułatwienia J. K. (1) oszustw na szkodę Skarbu Państwa, podczas gdy całokształt koliczności sprawy prowadzi do wniosku w tym zakresie, że M. K. (1) udzielając pełnomocnictwa do prowadzenia w swoim imieniu działalności gospodarczej (...) miała pełną świadomość ułatwienia w ten sposób J. K. (1) popełnienia przestępstwa skarbowego.

Prokurator wniósł więc o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach Wydziałowi XXI Karnemu.

Obrońca oskarżonego J. K. (1) zaskarżył opisany wyrok w zakresie pkt. 2, 3, 7 i 8 na korzyść wymienionego oskarżonego i zarzucił:

1)  naruszenie przepisów postępowania a to art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2 § 2 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 424 § 1 k.p.k. mające wpływ na treść wyroku, poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, przejawiającej się w selektywnym doborze materiału dowodowego i jego wybiórczej ocenie, a w szczególności oparciu ustaleń wyłącznie na niespójnych, niekonsekwentnych i mających cechy pomówienia zeznaniach świadka P. K. i R. B. (1) oraz mających cechy subiektywnych przemyśleń a pozbawionych cech relacji o faktach świadków: A. W., M. K. (2), M. N., E. K. z pominięciem oceny tych dowodów według powyższych zasad procesowych oraz nieuwzględnieniu okoliczności i dowodów świadczących o niewinności oskarżonego, co znalazło wyraz w uzasadnieniu wyroku;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona występku z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k., podczas gdy zarzut „prania brudnych pieniędzy” wymaga do spełnienia ustawowych znamion czynu istnienia u sprawcy świadomości posługiwania się wartościami majątkowymi o przestępczym pochodzeniu oraz wolę udaremnienia lub znacznego utrudnienia identyfikacji tych wartości przez uprawnione organy, podczas gdy zgromadzone w sprawie dowody nie wykazywały w sposób nie budzący wątpliwości, aby oskarżony działał z taką świadomością i we wskazanym wyżej celu;

3)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że przestępstwa bazowe, z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 1 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s. w odniesieniu do czynu z art. 299 § 1 k.k. i § 5 k.k. zostały popełnione w chwili dokonywania transakcji handlowych opisanych w zarzutach, a zatem dokonywanie przez oskarżonego wskazanych operacji bankowych z konta firmowego w okresie od 31 lipca 2006 roku do 11 stycznia 2007 roku uzasadnia twierdzenie, iż oskarżony dopuścił się popełnienia przestępstwa prania brudnych pieniędzy, podczas gdy skoro wymienione w przepisie art. 299 § 1 k.k. składniki majątkowe muszą pochodzić bezpośrednio z korzyści związanych z popełnieniem określonego czynu zabronionego, odpowiedzialność karna na gruncie tego przepisu może wystąpić tylko wówczas, gdy czyn bazowy zostanie popełniony przed podjęciem przez sprawcę realizacji wskazanych w nim znamion określających czynność sprawczą, co nie wystąpiło w opisanej sytuacji;

4)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający istotny wpływ na treść wyroku, polegający na wadliwej ocenie zeznań świadków P. K. i R. B. (1) poprzez przyznanie im waloru wiarygodności, wskazując je jako dowód pełnowartościowy, podczas gdy, oceniając treść zeznań złożonych w trakcie postępowania przygotowawczego, w odniesieniu do zmieniającej się roli procesowej wskazanych osób i uzyskanych realnych korzyści z przedstawienia okoliczności w konkretny sposób oraz niespójnych relacji o wzajemnych powiązaniach handlowych z pozostałymi osobami, nie pozwala na przyjęcie i bezkrytyczne uznanie ich zeznań za wiarygodne, co czyni je wątpliwymi, jak również mogącymi stanowić realizację zaplanowanych działań w ramach przyjętej wcześniej linii obrony;

5)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający istotny wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, iż oskarżony w okresie od 14 września 2006 roku do 31 stycznia 2017 roku we W., D. i innych miejscowościach na terenie kraju, działając wspólnie i w porozumieniu z P. K., posługiwał się poświadczającymi nieprawdę dokumentami CMR, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności zeznania świadków, nie potwierdzają, aby we wskazanym okresie oskarżony w ramach wykonywanych działań handlowych posługiwał się takimi dokumentami w opisany sposób;

6)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający istotny wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, iż oskarżony swymi działaniami wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego polegającego na narażeniu na uszczuplenie podatku VAT oraz uchyleniu się od opodatkowania, podczas gdy zebrane dowody wskazują, iż działania oskarżonego sprowadzały się do realizowania faktycznych transakcji handlowych zakupu towarów od działających na rynku od działających na rynku i zarejestrowanych podmiotów gospodarczych i brak jest dostatecznych dowodów do uznania, że oskarżony pozyskał wiedzę albo też uczestniczył w działaniach tych podmiotów w zakresie pozyskiwania przez nie towaru, zatem brak jest jednoznacznych dowodów do stwierdzenia, że oskarżony wiedział, że pozyskany na wcześniejszym etapie obrotu towar był wyłącznie objęty wewnątrzwspólnotową dostawą w rozumieniu ustawy o VAT.

W oparciu o te zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku we wskazanej części i uniewinnienie oskarżonego J. K. (1) od popełnienia czynów wskazanych w pkt. 2,3,7,8 zaskarżonego wyroku, ewentualnie uchylenie wyroku we wskazanej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego P. M.zaskarżył powyższy wyrok w punktach 2, 3, 4, 5, 6, 11, 12, 12, 16 odnośnie tego oskarżonego na jego korzyść i podniósł zarzuty:

I.  naruszenia istotnych przepisów postępowania mających wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to:

-.

-

obrazę przepisów art. 4 kpk, 5 § 2 kpk i 7 kpk, która ma niewątpliwie wpływ na treść orzeczenia przez nienależyte rozważenie wszystkich okoliczności sprawy, rozstrzygnięcie istniejących w sprawie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego oraz dowolną ocenę nie w pełni skoncentrowanego materiału dowodowego, co przejawia się między uznaniem, iż oskarżony brał udział w fikcyjnym obrocie stalą, działał razem z góry powziętym zamiarem nakierowanym na pozyskanie korzyści majątkowej poprzez uszczuplanie należności podatkowej, podawał nieprawdę co do faktu zaistnienia transakcji gospodarczych, nadto dopuścił się „prania” pieniędzy, podczas gdy sąd I instancji jedynie za prokuraturą przytoczył owe czynności sprawcze w zakresie czynów, za które został skazany, zaś w tym zakresie posługiwał się dowodem z zeznań świadka P. K., którego zeznania winno się oceniać z nadzwyczajną ostrożnością, albowiem świadek ten za złożone w ten sposób, w których umniejszał swoją rolę i wskazywał na P. M., podczas gdy zeznania te nie zostały w żaden sposób zweryfikowane, zaś P. M.nigdy nie nabywał towaru od firmy (...), ani w imieniu tej firmy, co stoi w sprzeczności z ustalonym przez sąd stanem faktycznym,

-

uznanie, iż P. M.wyczerpał znamiona czynu z art. 299 § 1 kk w zw. z art. 299 § jednakże w tej sytuacji, skoro – zgodnie z ustaleniami sądu – wystawianie pustych faktur VAT i wprowadzanie ich do ksiąg podatkowych stanowiło czynność sprawczą oszustwa podatkowego (to jest przestępstwa źródłowego), sąd winien wnikliwie rozważyć prawidłowość proponowanej aktem oskarżenia oceny, że stanowiło ono element przestępstwa z art. 299 kk, jednakże tego nie uczynił,

2.  obrazę przepisów art. 74 § 1 kpk, art. 366 kpk oraz art. 410 kpk poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, co przejawia się między innymi:

-.

-

nie wyjaśnieniem kwoty, jaka opisana jest w zarzucie prania pieniędzy, w sytuacji, gdy pozostały materiał dowodowy, tj. świadczący o rzekomym pozyskaniu w sposób nieuprawniony owych środków pochodzących ze stosowania zerowej stawki VAT to zupełnie inne kwoty, zaś firma (...) kupowała zawsze towar po cenie brutto od firm polskich, stąd sprzedając ów towar dalej, bądź kupując od polskich firm cena była regulowana zgodnie z obowiązującymi stawkami rynkowymi różniącymi się od rzekomo nielegalnie pozyskanych kwot, co umknęło uwadze sądu I instancji,

-

nie przeprowadzeniu dowodu z akt postępowania skarbowego, jakie toczyło się do momentu jego zawieszenia, a to celem wyjaśnienia wszelkich istotnych wątpliwości, w tym zeznań składanych przez uczestników obrotu gospodarczego, w tym w szczególności zeznań składanych przez P. K., A. B., którzy to w postępowaniu przygotowawczym składali odmienne wyjaśnienia mając status podejrzanych,

-

brak jakiegokolwiek ustalenia, który to materiał w postaci stali oraz na jakie kwoty miał zostać zakupiony przez firmyJ. D., S. G.i K. P.od firmy znajdującej się poza terytorium naszego państwa, a następnie sprzedany do firmy oskarżonego P. M. (...), co stanowi najistotniejszy dowód, by przypisać oskarżonemu realizację znamion oszustwa podatkowego, czego sąd w I instancji w żadnej mierze nie wykazał,

3.  sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a to:

-

uznanie, iż to oskarżony działał w imieniu firmy (...), podczas gdy to P. K.zajmował się działalnością tejże firmy i nigdy oskarżony P. M.nie odbierał towaru zarówno z przedsiębiorstwa (...), jak też od innych podmiotów, celem jej dostawy poza granice kraju, a w konsekwencji:

II.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku przez przyjęcie, że:

-

oskarżony działał z góry powziętym zamiarem dokonania oszustwa podatkowego, a następnie prania pieniędzy, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia takiego działania przez oskarżonego, który działał w normalnym obrocie gospodarczym, zaś pomówienia świadka K. nie zostały w żaden sposób zweryfikowane,

-

towar, jaki miał trafiać za granicę był rozładowywany między innymi w W., tj. na placu należącym do firmy (...), podczas gdy to P. K. jako pełnomocnik firmy (...) wskazywał miejsce docelowe dowodu, zaś oskarżonemu M. tłumaczył, że jest to towar pochodzący z innych polskich firm, nie zaś przeznaczony do obrotu wewnątrzwspólnotowego

Nadto obrońca P. M.„z ostrożności procesowej” zarzucił rażącą surowość kary, jaka została wymierzona oskarżonemu, zarówno jako kara łączna, jak też w odniesieniu do poszczególnych do poszczególnych kar jednostkowych, gdy zważy się dotychczasową niekaralność oskarżonego P. M., jego warunki osobiste, jak też niemożność wskazania, jakiego rodzaju korzyść majątkową odnieść miał rzekomo oskarżony P. M., skoro, jak przyjmuje sąd I instancji, nie sposób odnieść się do tej kwestii mając na uwadze wielość osób biorących udział w obrocie stalą, a co ma niewątpliwie wpływ na wymiar kary.

Wskazując na te zarzuty obrońca P. M.wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie o złagodzenie poszczególnych kar jednostkowych wymierzonych oskarżonemu, a w konsekwencji złagodzenie kary łącznej poprzez wymierzenie oskarżonemu kary łącznej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Obrońca oskarżonego K. P. zaskarżył powyższy wyrok w części – co do kary i zarzucił wymierzenie oskarżonemu K. P. przez sąd I instancji nadmiernie surowej kary w postaci 8 miesięcy pozbawienia wolności i kary grzywny w wysokości 200 stawek dziennych określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 złotych za czyn z art. 56 § 1 k.k.s. i art. 62 § 2 k.k.s. przy zast. art. 7 § 1 k.k.s. i art. 6 § 2 k.k.s., przy czym kara wymierzona mu przez sąd z warunkowym jej zawieszeniem spełniłaby w pełni cele kary, uwzględniała stopień winy i stopień społecznej szkodliwości czynów. Dlatego obrońca K. P. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku polegającego na wymierzeniu kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Nie była zasadna apelacja prokuratora w części, w której kwestionowano trafność uniewinnienia M. K. (1) od zarzucanych jej przestępstw.

Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego, który zresztą w odniesieniu do oskarżonej był wyjątkowo skąpy. M. K. (1) powiązana była z objętymi aktem oskarżenia działaniami pozostałych oskarżonych poprzez fakt, że zarejestrowana na jej nazwisko firma (...) występowała w transakcjach związanych z obrotem wyrobami stalowymi, co prowadziło - według stawianych zarzutów i ustaleń sądu I instancji - do bezprawnego uszczuplenia i przejęcia należnego Skarbowi Państwa podatku VAT. Sąd meriti ustalił jednak, że sama oskarżona nie uczestniczyła aktywnie w tej działalności, nie interesowała się nią, a w imieniu rzeczonej firmy działał w tym zakresie jej mąż J. K. (1), któremu udzieliła pisemnego pełnomocnictwa. Ustalenia te oparte zostały na zgodnych wyjaśnieniach oskarżonych M. i J. K. (1), którym nie sprzeciwiały się jakiekolwiek inne dowody. Sąd Okręgowy wskazał przy tym, że na dokumentach wystawianych w imieniu firmy (...) nigdzie nie było podpisów oskarżonej. Należy też odnotować, że żadna z pozostałych osób przesłuchanych w toku niniejszego postępowania nie wskazywała na jakiekolwiek rzeczywiste zaangażowanie oskarżonej w działalność będącą przedmiotem rozpatrywanej sprawy, a wśród świadków byli także pracownicy firmy (...) – np. R. B. (2).

Oskarżyciel publiczny w apelacji wywodził, że fakt udzielenia tego pełnomocnictwa w powiązaniu z całokształtem materiału dowodowego uzasadniał przypisanie oskarżonej zarzucanych jej przestępstw, w tym zwłaszcza pomocnictwa do wyłudzenia od Skarbu Państwa podatku VAT i posługiwania się nierzetelnymi fakturami. Wskazywał przy tym na okoliczność, że pierwsze płatności z tytułu działalności objętej zarzutami zaczęły wpływać na rachunek firmy oskarżonej przed udzieleniem pisemnego pełnomocnictwa mężowi, a nadto podnosił, że skoro oskarżeni pozostawali małżeństwem, a oskarżona pracowała w urzędzie celnym oraz prowadziła aktywnie swoją firmę we wcześniejszym okresie, to musiała wiedzieć i zarazem godzić się na taką przestępczą działalność.

Argumentacja przedstawiona przez prokuratora nie jest wystarczająca dla podważenia ustaleń i rozstrzygnięć sądu I instancji dotyczących M. K. (1). Sąd meriti słusznie stwierdził, że brak jest rzeczywistych, przekonujących dowodów przemawiających za tym, że oskarżona wiedziała i godziła się na przestępną działalność z wykorzystaniem jej firmy. Okoliczności przywołane przez oskarżyciela publicznego stanowią jedynie niekorzystne dla oskarżonej hipotezy, nie poparte wyraźnymi dowodami. Mąż oskarżonej mógł się przecież w rzeczywistości zajmować sprawami firmy (...) jeszcze przed datą udzielenia mu pisemnego pełnomocnictwa. Ponadto żaden dowód nie potwierdził wystarczająco wyraziście, że M. K. (1) wiedziała o rzeczonych płatnościach, źródle ich pochodzenia, jak również o przedmiocie i mechanizmie całej działalności swojej firmy w zakresie handlu wyrobami stalowymi. Mogła natomiast pozostawać w przekonaniu, że wszystko odbywa się zgodnie z porządkiem prawnym, co słusznie przyjął sąd I instancji, wskazując przede wszystkim na brak dowodów przeciwnych takiej konstatacji.

Z tych wszystkich powodów sąd odwoławczy akceptując stanowisko Sądu Okręgowego w Katowicach w części dotyczącej M. K. (1) nie uwzględnił apelacji prokuratora wniesionej na jej niekorzyść i wyrok Sądu Okręgowego co do tej oskarżonej utrzymał w mocy.

W wyniku kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny stwierdził, że sąd I instancji, po przeprowadzeniu prawidłowej oceny dowodów zebranych w toku postępowania, dokonał zasadniczo trafnych ustaleń faktycznych odtwarzając złożony mechanizm prowadzący finalnie do bezprawnego przejęcia znacznej części podatku VAT od nabywanych wyrobów stalowych.

Poprawnie odtworzony przez sąd meriti przestępczy proceder polegał na tym, że A. B.za namową P. M.udzielił P. K.pełnomocnictwa do reprezentowania założonej przez siebie we W. firmy (...), a następnie w oparciu o to pełnomocnictwo składane były zamówienia na zakup rzekomo przez tę włoską firmę wyrobów metalowych, w tym głównie prętów stalowych od (...) S.A.(dawniej Huta (...)) oraz (...)w D.(hurtowni wyrobów hutniczych). Składano przy tym u sprzedających dokumenty przewozowe CMR, nieprawdziwie poświadczające, że zakupiony towar zostanie przewieziony do W., wobec czego wyroby te były sprzedawane z zerową stawką podatku VAT, jako że ich zbycie miało nastąpić w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Odebrane od producenta i hurtownika wyroby stalowe, zgodnie z poleceniami wydawanymi przez P. M.i J. K. (1)kierowcom przewożącym towar, nie były wywożone za granicę, tylko trafiały do firm (...)i (...), ewentualnie przewożone były bezpośrednio do kontrahentów tych podmiotów. W ten sposób firmy prowadzone przez P. M.oraz J. K. (1)uzyskiwały wyroby hutnicze za cenę niższą o wartość podatku VAT od towarów dostępnych u producenta i wiodącego hurtownika. Następnie wyroby te były sprzedawane przez firmy oskarżonych własnym kontrahentom, po bardzo atrakcyjnej cenie, która mogła być nawet nieco niższa, niż cena producenta. Przy tej sprzedaży firmy (...)i (...)wystawiały faktury naliczając i pobierając VAT od wyrobów hutniczych, który, jeśliby nie udokumentowały zakupu tych towarów innymi fakturami VAT, zmuszone byłyby odprowadzić na rzecz Skarbu Państwa. Dlatego pozyskiwane były przez P. M., J. K. (1)i P. K.faktury poświadczające niezgodnie z prawdą kupno rzeczonych wyrobów hutniczych przez ich firmy od krajowych podmiotów, które nigdy takiej sprzedaży nie dokonały – tj. (...) J. D., (...) S. G., (...) sp. z o.o.kierowanej przez K. P., a także (...)dla firmy (...). Na podstawie tych faktur, ewidencjonowanych w księgowościach firm (...)i (...), podmioty te w rozliczeniach podatku VAT z urzędami skarbowymi deklarowały uiszczenie przez siebie podatku VAT naliczonego w tych fikcyjnych fakturach, dzięki czemu mogły dokonać jego odliczenia od podatku należnego ujmowanego w wystawianych przez siebie fakturach sprzedaży wyrobów stalowych odbiorcom finalnym. Dzięki temu P. M.i J. K. (1)zatrzymywali u siebie sumy obejmujące większość kwot podatku VAT ujmowanego w swoich fakturach sprzedaży wyrobów stalowych, nabywanych w rzeczywistości bez tego podatku. Z kolei wymienione firmy dostarczające fikcyjne faktury, nie rozliczały się z ujętego w nich podatku VAT, nie odprowadzając go na rzecz Skarbu Państwa. Po uzyskaniu zapłaty od swoich odbiorców, firmy (...)i (...)celem uwiarygodnienia istnienia transakcji nabycia towarów od firm wystawiających fikcyjne faktury, wielokrotnie przelewały na ich rachunki środki pieniężne odpowiadające zapłacie za ujęte w tych fakturach towary. Środki te były niezwłocznie wypłacane i przekazywane z powrotem w gotówce oskarżonym.

Opisany przestępny proceder zrekonstruowany został, wbrew sugestiom zawartym w apelacjach obrońców P. M.i J. K. (1), nie w oparciu o pojedyncze dowody z zeznań świadków nieprzychylnych tym oskarżonym, czy też posiadających uchwytny interes w składaniu niekorzystnych dlań depozycji, ale na podstawie bez mała wszystkich dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie. Oprócz wyjaśnień P. M.i J. K. (1), negujących swój udział w przestępczym przedsięwzięciu, a także wyjaśnień pozostałych oskarżonych i zeznań świadków, którzy nie posiadali lub twierdzili, że nie posiadają istotnych informacji na ten temat, cały konglomerat wzajemnie zgodnych dowodów potwierdzał wersję przyjętą przez sąd I instancji.

O sposobie i celu udzielenia pełnomocnictwa P. K.za namową P. M.zeznawali świadkowie A. B.i P. K.. Na temat odbioru towarów i przewożenia ich na polecenia P. M.oraz J. K. (1)wbrew dokumentom CMR nie za granicę, a na teren firm oskarżonych, gdzie następował ich rozładunek, zeznawali zgodnie liczni świadkowie – kierowcy, na których powołuje się sąd I instancji w uzasadnieniu swojego wyroku, tj. A. W., M. K. (2), M. S., M. P., A. S., J. K. (2), D. I., D. C., B. Ł., M. N., M. R., A. G., K. C., E. K., S. L., M. D., Z. L., czy R. T.. Świadkowie J. D.i S. G.przekonująco zeznali, że w ramach swoich firm nie prowadzili faktycznej działalności polegającej na obrocie wyrobami stalowymi, nie kupowali, nie przechowywali i nie sprzedawali takich towarów, a jedynie udostępniali swoje pieczątki firmowe P. K.i podpisywali się na dostarczanych przez niego fakturach. Rezultaty licznych kontroli skarbowych i zeznania świadków – pracownic urzędów skarbowych S. K. (1), czy J. W., a przede wszystkim zebrana w sprawie dokumentacja, wskazywały na całkowitą fikcyjność faktur sprzedaży wyrobów stalowych na rzecz (...)i (...), o czym w szczególności świadczył brak jakichkolwiek dokumentów poświadczających nabycie rzeczonych towarów przez firmy odgrywające dla oskarżonych P. M.i J. K. (1)rolę dostarczycieli faktur.

W świetle całokształtu zebranego i prawidłowo przeanalizowanego przez sąd I instancji materiału dowodowego jako zupełnie bezzasadne jawią się więc zarzuty podniesione w apelacjach obrońców P. M.i J. K. (1), wskazujące na nieprawidłową ocenę dowodów przez sąd I instancji, bądź błędy w ustaleniach faktycznych w zakresie odtworzonego mechanizmu bezprawnego przejmowania kwot podatku VAT.

Nie można zgodzić się z twierdzeniami zawartymi w pierwszym z zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego J. K. (1), jakoby sąd I instancji dokonał nieuprawnionej, selektywnej oceny dowodów opierając swe ustalenia w zakresie winy oskarżonego na niespójnych i niekonsekwentnych pomówieniach P. K.i R. B. (1)oraz subiektywnych przemyśleniach świadków W., K., N.i K.. Jak już wykazano, to wersja przedstawiana przez oskarżonych J. K. (1)i P. M., sprowadzająca się w zasadzie do prostej negacji zarzutów, bez prób rozsądnego wytłumaczenia wyłaniającego się z dokumentów i zeznań świadków uwikłania ich firm w proceder prowadzący do przejmowania podatku VAT bezprawnie nie odprowadzanego na rzecz Skarbu Państwa, była oparta na dowodach odosobnionych w postaci nie znajdujących potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym wyjaśnień samych oskarżonych. Słusznie sąd meriti ocenił je jako niewiarygodne i zmierzające do uniknięcia odpowiedzialności za popełnianie niezwykle lukratywnych przestępstw dotyczących podatku VAT. Pozostałe natomiast dowody, w tym wymienione w zarzucie obrońcy, pozostawały we wzajemnej godności z całością obszernej dokumentacji, rezultatami kontroli skarbowych i powoływanymi już zeznaniami prawie wszystkich, poza oskarżonymi, osób przesłuchanych w trakcie postępowania w niniejszej sprawie. Dlatego twierdzenia prezentowane w tym zarzucie sąd odwoławczy uznał za oderwane od rzeczywistej sytuacji procesowej i faktycznej, jaka wystąpiła w rozpatrywanej sprawie.

Podobnie nie zasługiwały na uwzględnienie zastrzeżenia podniesione w zarzucie z punktu 4 apelacji obrońcy oskarżonego J. K. (1). Zarzut ten, wskazujący na błąd w ustaleniach faktycznych, de facto dotyczył nieprawidłowej zdaniem apelującego oceny dowodów z zeznań świadków P. K.i R. B. (1). Prawdą jest, że złożenie przez tych świadków zeznań opisujących mechanizm działania całej grupy osób, co stanowiło dla oskarżyciela publicznego istotne dowody zaistnienia przestępstw, mogło przynieść tym świadkom korzyści procesowe w postępowaniach skierowanych przeciwko nim samym. Jednakże, jak już podkreślano, nie były to jedyne dowody świadczące o popełnieniu przez J. K. (1)i P. M.zarzucanych im czynów, a sąd I instancji ocenił zeznania wymienionych świadków wszechstronnie, w zestawieniu z pozostałym miarodajnym materiałem dowodowym. Swoje stanowisko w tej kwestii należycie i przekonująco uzasadnił i w ocenie sądu odwoławczego brak jest podstaw do stwierdzenia, aby danie wiary zeznaniom świadków P. K.i A. B.nastąpiło z naruszeniem przepisów proceduralnych normujących zasady postępowania dowodowego, bądź prowadziło do błędnych ustaleń faktycznych.

Nie doszło też do błędnych ustaleń w zakresie przypisanego J. K. (1)współudziału w przestępstwie posługiwania się poświadczającymi nieprawdę dokumentami CMR, o czym mowa w piątym zarzucie apelacyjnym autorstwa jego obrońcy. Wprawdzie w istocie oskarżony J. K. (1)osobiście nie wypełniał tych dokumentów i nie składał ich u sprzedawców wyrobów stalowych, jednakże przypisany mu w punkcie 2 zaskarżonego wyroku czyn z art. 273 k.k. w zw. z art. 12 k.k. dotyczył jego działania wspólnie i w porozumieniu z P. M.oraz P. K.. O istnieniu takiego porozumienia, umożliwiającego przypisanie sprawcy odpowiedzialności za całość objętego nim przestępnego działania, świadczyły nie tylko zeznania P. K., ale przede wszystkim liczne relacje kierowców odbierających towar z huty i hurtowni z użyciem dokumentów przewozowych CMR, którym następnie właśnie J. K. (1)wydawał wiążące polecenia rozładowania wyrobów stalowych na terenie kraju, a także odbierał od kierowców rzeczone dokumenty CMR. Przytoczyć tu przykładowo można właśnie powoływane także przez sąd I instancji zeznania świadków A. W., M. N., czy E. K., które jednoznacznie przedstawiały takie sytuacje i nie mogły być uznane za subiektywne, oderwane od faktów przemyślenia, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę ich konkretność i wzajemną zgodność.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się także błędu w ustaleniach sądu meriti w odniesieniu do okoliczności, o których mowa w punkcie 6 apelacji obrońcy oskarżonego J. K. (1). Nie miał decydującego znaczenia w tej sprawie fakt, że obrót towarowy w tej sprawie był rzeczywisty, a nie pozorny, gdyż w ramach przedstawionego już wyżej złożonego mechanizmu przestępczego, w rzeczywistości uzyskiwano wyroby stalowe, za które nie płacono podatku VAT, następnie sprzedawano je za cenę powiększoną o ten podatek, po czym uzyskiwano fikcyjne faktury umożliwiające w znacznej części nieodprowadzanie tej publicznoprawnej daniny na rzecz Skarbu Państwa. Za aktywnym i świadomym udziałem J. K. (1) w całym procederze przemawiały relacjonowane fakty odbierania przez oskarżonego dokumentów CMR od kierowców, którym polecał rozładowanie towarów tak, aby pozostały do dyspozycji firmy (...), a następnie uzyskiwanie na te wyroby całkowicie fikcyjnych faktur VAT wystawianych przez podmioty, które w rzeczywistości wyrobami stalowymi nie handlowały. Faktury te posłużyły następnie do rozliczeń podatkowych firmy kierowanej przez oskarżonego, dzięki czemu uzyskała ona znaczne, nienależne przysporzenia majątkowe, odpowiadające nieodprowadzonemu podatkowi od towarów i usług. Wszystkie elementy tego mechanizmu i aktywnego uczestnictwa oskarżonego J. K. (1) w realizacji przedstawionych działań zostały w należyty sposób ustalone przez sąd I instancji, na podstawie prawidłowo ocenionego zestawienia przeprowadzonych dowodów, wobec czego zarzuty apelacyjne w tym zakresie nie mogły zyskać aprobaty w instancji odwoławczej.

Na podobną negatywną ocenę zasługiwały podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego P. M.(przedstawione dosyć chaotycznie w punktach I. 1), I. 2. tiret pierwsze i trzecie, I. 3) oraz II. tejże apelacji) zarzuty niewłaściwej oceny dowodów i błędów w ustaleniach faktycznych przy rekonstrukcji udziału tego oskarżonego w procederze prowadzącym do dokonania oszustw podatkowych w zakresie podatku VAT od wyrobów stalowych.

Jak już wskazano, prowadzona przez P. M. firma (...), zgodnie z ustaleniami sądu I instancji, nie brała udziału w fikcyjnym obrocie stalą, a w obrocie rzeczywistym, przeprowadzanym jednak w oszukańczy sposób tak, aby nie odprowadzić podatku VAT należnego od tych wyrobów na rzecz Skarbu Państwa i przejąć większą jego część naliczaną przy odsprzedaży tych towarów własnym kontrahentom. Dlatego nie można było skutecznie zarzucić sądowi I instancji, że nieprawidłowo ustalił, iż P. M.brał udział w fikcyjnym obrocie wyrobami stalowymi, skoro okoliczność ta nie wynikała wcale z ustaleń sądu I instancji.

Słusznie zostały uznane za wiarygodne zeznania świadka P. K., z uwagi na ich zgodność z innymi wiarygodnymi dowodami, w tym zeznaniami świadka A. B.i procesowymi wypowiedziami licznych świadków kierowców odbierających towary z huty i z hurtowni (...), relacjonujących wiodącą, kierowniczą wręcz rolę P. M.przy nabywaniu wyrobów stalowych rzekomo w imieniu włoskiej firmy (...), a następnie polecanie rozładowania ich na terenie firmy (...)i pozostawianie ich wbrew dokumentom CMR do jego dyspozycji. Jednolita wymowa wszystkich, poza wyjaśnieniami oskarżonych M., K.i P., dowodów w tym zakresie, przemawiała za prawidłowością uznania za wiarygodne niekorzystnych dla P. M.dowodów, w tym obciążających zeznań świadka P. K..

Trafnie sąd I instancji ustalił też, że firma (...) nie kupowała rzeczonych wyrobów stalowych od innych polskich firm na terenie kraju, gdyż wynikało to bezsprzecznie z zeznań świadków związanych z tymi firmami (J. D., S. G., czy I. H. - w odniesieniu do firmy (...)), wskazujących na wystawianie dla L. Centrum jedynie fikcyjnych faktur VAT na te towary, bez prowadzenia nimi rzeczywistego obrotu. Ponadto w dokumentacjach tych firm brak było jakichkolwiek śladów nabycia tychże wyrobów stalowych, które następnie miały być sprzedawane firmie (...). Nietrafny był przy tym również zarzut z punktu I. 2. tiret drugie apelacji obrońcy oskarżonego P. M., gdyż Sąd Okręgowy przeprowadził w końcowej fazie procesu w I instancji dowody z akt i decyzji wydanych w toku postępowań skarbowych dotyczących podmiotów dostarczających faktury firmie (...), a rezultaty tych postępowań kontrolnoskarbowych, relacjonowane także przez świadków – pracowników urzędów skarbowych, pozostawały w całkowitej zgodności z ustaleniami faktycznymi dokonanymi w I instancji.

Nie mógł więc Sąd Okręgowy poczynić sugerowanych w apelacji obrońcy P. M.ustaleń, jaki towar i w jakiej ilości firmy (...), S. G.i K. P.kupowały od podmiotu zagranicznego, ponieważ trafnie zostało ustalone i przekonująco uzasadnione twierdzenie, że wymienione podmioty nie uczestniczyły w rzeczywistości w faktycznym obrocie towarowym.

Nic nie przemawiało natomiast za lansowaną w apelacji obrońcyP. M.tezą, że to P. K.kierował samodzielnie całym przestępczym przedsięwzięciem, wprowadzając przy tym w błąd P. M.co do tego, że dostarczane do jego firmy wyroby stalowe pochodzą z innych polskich firm, a nie z wewnątrzwspólnotowej dostawy na rzecz firmy (...). Za taką wersją nie przemawiał w zasadzie żaden dowód z przeprowadzonych w dotychczasowym postępowaniu, w tym także oprócz wymienianych już wielokrotnie licznych dowodów z zeznań świadków, w znacznej części sprzeciwiały się temu wyjaśnienia samego P. M.z postępowania przygotowawczego. Z tych wszystkich względów apelacja obrońcy oskarżonego P. M.w części zmierzającej do zakwestionowania jego udziału w procederze prowadzącym do oszustw podatkowych nie mogła zostać uwzględniona.

Wobec podobieństwa podniesionych uchybień celowe jest łączne odniesienie się do zarzutów zawartych w apelacjach obrońców J. K. (1)i P. M.dotyczących przypisania tym oskarżonym popełnienia przestępstw z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 12 i 65 § 1 k.k. W tym zakresie obrońcy zakwestionowali ustalenia sądu I instancji wskazujące na wyczerpanie przez oskarżonych znamion przestępstwa tzw. prania brudnych pieniędzy, a zwłaszcza przedmiotowego znamienia pochodzenia środków finansowych z korzyści związanych z popełnieniem przestępstwa w sytuacji, gdy popełnienie tzw. przestępstwa bazowego (w tym przypadku oszustwa podatkowego dotyczącego VAT) w czasie wykonywania operacji gotówkowych jeszcze nie zostało dokonane, jak również znamion strony podmiotowej, tj. istnienia świadomości posługiwania się wartościami majątkowymi pochodzącymi z przestępstwa, zamiaru udaremnienia lub znacznego utrudnienia ich identyfikacji. Ponadto obrońca oskarżonego P. M.podniósł zastrzeżenia co do kwot, które znalazły się w zarzutach i przypisanych czynach z art. 299 § 1 i 5 i in. k.k.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że zarzuty odnoszące się do przestępstw z art. 299 § 1 i 5 k.k., chociaż wskazywały na istotny problem prawny nie roztrząsany przez Sąd Okręgowy, co do istoty nie były zasadne, jednakże w ich następstwie konieczna okazała się modyfikacja przypisanych oskarżonym czynów poprzez opisowe doprecyzowanie środków finansowych stanowiących przedmiot przestępstw z art. 299 § 1 w zw. z art. 299 § 5 i in. k.k.

Na wstępie rozważań dotyczących występków tzw. prania brudnych pieniędzy należy zaznaczyć, że sąd odwoławczy, podobnie jak sąd I instancji, w pełni aprobuje poglądy prawne wyrażone w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego mającej moc zasady prawnej z dnia 18 grudnia 2013 r. (sygn. I KZP 19/13, OSNKW z 2014 r., z.1, poz.1), w której przyjęto, że przedmiotem czynności wykonawczej przestępstwa z art. 299 § 1 k.k., a co za tym idzie także z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 299 § 1 k.k., mogą być środki płatnicze i inne wymienione w tym przepisie składniki mienia pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z popełnienia czynu zabronionego, a sprawcą tego przestępstwa może być również sprawca czynu zabronionego, z którego popełnieniem związana jest korzyść stanowiąca przedmiot czynności wykonawczej.

W świetle przytoczonej uchwały, dla oceny prawidłowości przypisania oskarżonym popełnienia występków z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. konieczne jest dokonanie całościowej oceny czynów oskarżonych dotyczących środków pieniężnych i ich usytuowania na tle całego procederu zmierzającego do dokonania oszustw podatkowych. Tylko takie holistyczne podejście, zamiast prezentowanego w apelacjach ujęcia wyrywkowego – oderwanego od całokształtu działalności oskarżonych, pozwala na miarodajną ocenę, czy znamiona przestępstw z art. 299 § 1 i 5 k.k. zostały w tym przypadku zrealizowane.

Należy zatem zauważyć, że dokonywane przez oskarżonych przelewy finansowe, zgodnie z prawidłowymi ustaleniami sądu I instancji, występowały na końcowym, choć nie ostatnim etapie zrekonstruowanego procederu ukierunkowanego na przejęcie kwot z należnego Skarbowi Państwa podatku VAT. Oskarżeni najpierw uzyskali pod pretekstem dostawy wewnątrzwspólnotowej towary bez uiszczenia w ich cenie podatku od towarów i usług, następnie zbywali je naliczając podatek VAT, po czym uzyskiwali fikcyjne faktury VAT pozwalające na nieodprowadzanie tego podatku Skarbowi Państwa przy finalnym rozliczeniu. Dla stworzenia pozorów, że te ostatnie faktury dotyczyły transakcji rzeczywistych, dokonywane były właśnie te rozpatrywane przelewy środków pieniężnych na rzecz pozornych kontrahentów – dostarczycieli faktur, po czym środki te były niezwłocznie wypłacane. Istotne jest przy tym, że jak wynika z zeznań świadka P. K. przesłuchiwanego jako podejrzany w postępowaniu przygotowawczym, środki te były uruchamiane dopiero po znalezieniu finalnego kontrahenta na wyroby stalowe – pochodziły z dokonywanej przez takiego kontrahenta zapłaty za wyroby stalowe. Środki te obejmowały zatem oprócz ceny netto za towar, także naliczany podatek VAT, który zgodnie z planem i przebiegiem całego procederu miał być przejęty przez firmy oskarżonych na skutek oszukańczych działań wobec Skarbu Państwa. Zatem te środki finansowe przelewane przez oskarżonych wystawcom fikcyjnych faktur zawierały w sobie podatek VAT stanowiący przedmiot przestępstwa oszustwa podatkowego, które właśnie było popełniane, a którego tylko ostatni akord polegał na późniejszym rozliczaniu się z urzędami skarbowymi i wykazywaniu przy użyciu fikcyjnych faktur braku obowiązku odprowadzenia na rzecz Skarbu Państwa rzeczonego podatku. Co więcej, dokonanie opisywanych przelewów, a następnie wypłacanie tych kwot i nigdzie już nieewidencjonowane przekazywanie ich z powrotem do dyspozycji oskarżonych, w oczywisty sposób mogło udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia, miejsca umieszczenia, czy też wykrycie, zajecie i orzeczenie przepadku tej gotówki, która finalnie znalazła się w posiadaniu oskarżonych, a stanowiła bezprawnie przejęty podatek VAT.

Należy więc stwierdzić, w zgodzie z wykładnią znamion przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. przedstawioną w cytowanej uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego, że wykonywanie przez sprawców przestępstwa oszustwa skarbowego w trakcie złożonego, wieloetapowego mechanizmu przestępnego, chociaż jeszcze przed jego zakończeniem, czynności będących w istocie ukrywaniem środków finansowych stanowiących zysk z tegoż czynu zabronionego, wyczerpuje przedmiotowe znamiona występku z art. 299 § 1 k.k., a jeśli popełniane jest, tak jak w rozpatrywanym przypadku, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami – z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 299 § 1 k.k.

Biorąc pod uwagę, że w postępowaniu przed sądem I instancji wykazane zostało, że oskarżeni P. M.i J. K. (1)mieli pełną orientację co do pochodzenia i charakteru przelewanych środków, a celem ich działania było przejęcie należnego Skarbowi Państwa podatku VAT, stanowiącego składnik przelewanych i ukrywanych następnie kwot pieniężnych, sąd odwoławczy nie dopatrzył się błędów w ustaleniach faktycznych sądu I instancji prowadzących do przypisania oskarżonym odpowiedzialności karnej za występki z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k., w zw. z art. 12 i art. 65 § 1 k.k.

Jednakże należy zauważyć, że określenie w wyroku sądu I instancji kwot będących przedmiotem przestępstw z art. 299 § 1 w zw. z § 5 i in. k.k. nie zostało szczegółowo wyliczone i uzasadnione przez sąd meriti, a zestawienie tych kwot z sumami podanymi w końcowych częściach opisów czynów z punktów 4 i 7 zaskarżonego wyroku wskazuje, że wartości te obejmować mogą środki wyższe, aniżeli kwoty odpowiadające samemu podatkowi VAT ujętemu w fakturach, w związku z którymi dokonywano przelewów, co podnosił też obrońca oskarżonego P. M. w punkcie I. 2. tiret pierwsze swojej apelacji. W związku z tym sąd odwoławczy dokonał w punkcie 3 wyroku odwoławczego stosownej zmiany zaskarżonego wyroku w jego punktach 4 i 7, wprowadzając opisowe określenie przedmiotu wykonawczego przestępstw z art. 299 § 1 i § 5 i in. k.k. Szczegółowe obliczenie kwot będących przedmiotem tych występków możliwe jest po wyliczeniu podatku VAT zawartego w ogólnych sumach przelewów wyszczególnionych w końcowych fragmentach czynów przypisanych oskarżonym w punktach 4 i 7 zaskarżonego wyroku. Nie jest jednak niezbędne dokonywanie dalszych korekt pierwszoinstancyjnego orzeczenia w tym zakresie, skoro orzeczony wobec oskarżonych w punkcie 12 wyroku sądu I instancji przepadek w trybie art. 299 § 7 k.k. obejmuje tylko część korzyści majątkowych uzyskanych z popełnienia przestępstw – znacznie niższą od kwot podatku VAT zawartego w dokonanych przelewach.

Dlatego po dokonaniu opisanej zmiany, w pozostałym zakresie utrzymano w mocy rozstrzygnięcia sądu I instancji dotyczące przestępstw z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 299 § 5 k.k. w zw. z art. 12 k.k i w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Za nie pozbawioną podstaw uznano natomiast apelację prokuratora w części dotyczącej uniewinnienia oskarżonych P. M., J. K. (1)i K. P.od popełnienia zarzucanych im przestępstw z art. 258 § 3 i § 1 kodeksu karnego, tj. od udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, a w przypadku P. M.i J. K. (1)– kierowania tą grupą.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia sąd I instancji stwierdził, ze oskarżeni nie stworzyli żadnej struktury o mniejszym lub większym stopniu zorganizowania, ich współdziałanie nie wykroczyło poza ramy współsprawstwa, nie wytworzyli struktury z minimalnie chociażby wyodrębnionym ośrodkiem kierowniczym, jak również nie utworzyli żadnego funduszu grupy, czy systemu kar, które sąd meriti uznawał za niezbędne elementy funkcjonowania grupy przestępczej.

Argumentacji Sądu Okręgowego nie można jednak uznać za przekonującą. Z prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych wynika bowiem, że proceder, w którym uczestniczyli oskarżeni, dla jego skutecznego przeprowadzenia wymagał znacznego stopnia zorganizowania i skoordynowanego współdziałania wielu osób. Konieczne było bowiem składanie zamówień rzekomo w imieniu firmy (...), zorganizowanie odbioru towaru, a następnie polecanie kierowcom pozostawienia go do dyspozycji oskarżonych, przeprowadzenie rozładunku, pozyskiwanie klientów finalnych i dokonanie im sprzedaży, po czym uzyskiwanie fikcyjnych faktur VAT na zakup tych samych rzeczy w tej samej ilości, po cenach nieznacznie niższych od cen ostatecznej sprzedaży, a wreszcie dokonywanie rozliczeń z właściwymi urzędami skarbowymi w sposób uwzględniający fikcyjne faktury VAT. Jak zauważył także sąd I instancji, przy wykonywaniu wszystkich tych działań składających się na skomplikowany proces przejmowania podatku VAT przy okazji handlu wyrobami stalowymi, doszło do podziału ról między wieloma osobami. Kto inny składał zamówienia, inne osoby organizowały transport, wydawały polecenia kierowcom, kolejni zaś współuczestnicy procederu organizowali fikcyjne faktury. Tenże sam sąd I instancji wskazywał, że P. M.i J. K. (1)wspólnie z P. K.pełnili wiodącą rolę w tym przestępczym procederze.

W ocenie sądu odwoławczego Sąd Okręgowy nie wziął przy tym pod uwagę w dostatecznym stopniu specyfiki przestępczości gospodarczej i jako czynniki decydujące dla możliwości zakwalifikowania danego współdziałania jako udział w grupie przestępczej uwzględniał elementy charakterystyczne dla typowych grup lub związków przestępczych o charakterze kryminalnym, takie jak wyraźnie wyodrębnione przywództwo, stosowanie systemu kar wobec członków grupy, czy tworzenie funduszu na potrzeby członków grupy, którzy popadną w tarapaty. Tymczasem nie są to cechy konstytutywne, zawsze konieczne dla stwierdzenia istnienia grupy przestępczej, zaś w piśmiennictwie (np. Z. Ćwiąkalski w: A. Zoll (red.): Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Zakamycze 2006, teza 17 do art. 258) oraz judykaturze (np. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. IV KK 295/13, LEX nr 1415510) wskazywano, że do przyjęcia działalności w zorganizowanej grupie nie jest wymagany wysoki stopień jej zorganizowania – wystarcza nawet niski poziom organizacji, o ile ułatwia możliwość dokonywania przestępstw, a członków grupy, w ilości co najmniej trzech, musi łączyć wspólna chęć popełniania przestępstw, jak i gotowość do takich działań na rzecz grupy, które mogą ułatwić ich dokonywanie. Za konieczny uznać należy również choćby minimalny element stałości funkcjonowania grupy mającej na celu popełnianie przestępstw.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i podzielając w znacznej mierze argumenty przedstawione w apelacji prokuratorskiej w tym zakresie, sąd odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok w części obejmującej uniewinnienia oskarżonych P. M., J. K. (1)i K. P.od zarzucanych im przestępstw z art. 258 § 3 lub 1 k.k. i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Katowicach. W postępowaniu ponownym sąd meriti po wysłuchaniu oskarżonych i przesłuchaniu głównych świadków, do których należy zaliczyć P. K., J. D., S. G., A. B., I. H.i S. K. (2), rozważy zastosowanie w odniesieniu do pozostałych dowodów regulacji z art. 442 § 2 k.p.k., a następnie dokona ponownej oceny całokształtu materiału dowodowego pod kątem możliwości przypisania oskarżonym udziału lub kierowania zorganizowaną grupą mającą na celu popełnianie przestępstw skarbowych i innych, a zajęte stanowisko wyczerpująco uzasadni.

Sąd odwoławczy podzielił stanowisko sądu I instancji, niekwestionowane przez strony, że oskarżeni nie wyczerpali swoimi działaniami pełnego zestawu znamion zarzucanych im przestępstw z art. 286 § 1 k.k. Rzeczywiście w sytuacji, gdy oskarżeni nie występowali o zwrot naliczonego podatku VAT, a jedynie w drodze procedury tzw. samoobliczania deklarowali i uiszczali ten podatek w kwotach znacznie niższych niż powinni, przy czym organy podatkowe nie ingerowały w proces rozliczania podatku, nie można było dopatrzyć się rozporządzenia mieniem po stronie osoby wprowadzanej w błąd lub której błąd, czy niezdolność należytego pojmowania działań wyzyskano. Istotny element przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 k.k. nie został więc zrealizowany. Zasadniczo trafnie w takich sytuacjach przyjmował sąd I instancji, że nie wykraczając poza granice oskarżenia, w ramach ujętych w akcie oskarżenia czynów opisywanych tam jako występki oszustwa z art. 286 § 1 k.k., oskarżonym można było przypisać dopuszczenie się przestępstw tzw. oszustwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. Składali oni bowiem w oparciu o fikcyjne faktury VAT nieprawdziwe deklaracje podatkowe nie tylko narażając, ale powodując w ten sposób uszczuplenie należnego Skarbowi Państwa podatku od towarów i usług.

Jednakże w jednym przypadku taka przyjęta przez sąd meriti kwalifikacja prawna nasuwała poważne, uzasadnione wątpliwości. W punkcie II aktu oskarżenia P. M.i J. K. (1)zarzucono popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 273 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k. Sąd I instancji stwierdzając, że brak jest podstaw do przypisania przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. uznał oskarżonych za winnych występku z art. 273 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i wymierzył im za to stosowne kary. Jednocześnie w ramach tego samego punktu aktu oskarżenia, w punkcie 3 swojego wyroku sąd meriti modyfikując opis czynu uznał oskarżonych również za winnych popełnienia przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. i skazał ich za to na kary pozbawienia wolności i grzywny. Dostrzec tu można pewną niekonsekwencję sądu I instancji, który uznając, że mieści się w granicach jednego zarzucanego oskarżonym czynu (z punktu II a.o.) w kolejnych punktach swojego wyroku (2 i 3) zawarł odrębne rozstrzygnięcia skazujące za przestępstwo powszechne i przestępstwo skarbowe, a następnie nie orzekł, że stosownie do przepisu art. 8 § 2 k.k.s. wykonaniu podlegają tylko najsurowsze z kar wymierzonych za przestępstwo i przestępstwo skarbowe.

Niemniej jednak ewentualna korekta poprzez wprowadzenie rozstrzygnięcia zgodnego z art. 8 § 2 k.k.s. w tym przypadku nie była uzasadniona, gdyż zasadnicze zastrzeżenia budziło przyjęcie, że oskarżeni zrealizowali znamiona przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w sposób opisany w punkcie 3 zaskarżonego wyroku. Zdarzenia, do których odnosi się ten punkt wyroku, dotyczą początkowego etapu całego przestępnego procederu, gdy od producenta i hurtownika wyrobów stalowych kupowano towary rzekomo w imieniu zagranicznej firmy (...) i wprowadzano ich w błąd co do okoliczności, że nastąpi wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, dzięki czemu wyroby stalowe sprzedawane były z zerową stawka podatku od towarów i usług. Sąd I instancji przyjął, że doszło tym samym do przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. poprzez podawanie przez oskarżonych w deklaracjach podatkowych VAT-7 nieprawdy odnośnie zaistnienia wewnątrzwspólnotowej dostawy wyrobów stalowych. Trzeba jednak podkreślić, że oskarżeni nie mieli podstaw, aby w swoich deklaracjach podatkowych uwzględniać te transakcje. Po pierwsze dlatego, że ich firmy, według wystawianych faktur VAT, nie były nabywcami tych towarów, a gdyby przyjąć, że być powinny, to i tak w związku ze stosowaną zerową stawką podatkową, transakcje te nie wpływałyby na wysokość deklarowanego podatku. Nie zostało więc wykazane, bo być udowodnione tu nie mogło, że oskarżeni na tym etapie swych działań podawali nieprawdę odnośnie do zaistnienia dostawy wewnątrzwspólnotowej towarów w deklaracjach podatkowych swoich firm, a zatem zestaw znamion przestępstwa skarbowego z art. 56 § 1 k.k.s. był w tych przypadkach w istocie zdekompletowany.

Działania oskarżonych w tym zakresie wypełniały natomiast w sposób wręcz przykładowy znamiona przestępstwa skarbowego tzw. firmanctwa – z art. 55 § 1 k.k.s., gdyż P. M.i J. K. (1)wspólnie z innymi jeszcze osobami podszywali się pod włoską firmę (...)zatajając w ten sposób rzeczywiste rozmiary działalności gospodarczej własnych firm, a uzyskując dzięki temu zastosowanie zerowej stawki podatku VAT narażali rzeczony podatek na uszczuplenie. Uwzględniając jednak okoliczność, że orzeczenie sądu I instancji w tym punkcie zaskarżone zostało tylko na korzyść oskarżonych, sąd odwoławczy nie mógł dokonać zmian niekorzystnych dla oskarżonych wprowadzając do opisu czynu nowe znamiona i skazując oskarżonych za nie przypisane im w I instancji przestępstwo skarbowe z art. 55 § 1 k.k.s. Sądowi Apelacyjnemu nie pozostawało więc nic innego, jak uchylenie całego rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3 zaskarżonego wyroku, bez żadnego orzeczenia następczego. Uniewinnienie nie wchodziło bowiem w tym wypadku w rachubę, gdyż w ramach tego samego zarzucanego czynu (z punktu II aktu oskarżenia) P. M.i J. K. (1)skazani zostali za występki z art. 273 i in. k.k.

Uchylenie rozstrzygnięć zawartych w punkcie 3 zaskarżonego wyroku wywołało konieczność uchylenia również orzeczeń o wymierzonych oskarżonym P. M.i J. K. (1)karach łącznych i zaliczeniu na ich poczet okresów rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie.

Przy wymierzaniu na mocy art. 39 § 1 i 2 k.k.s. nowych kar łącznych wobec P. M.i J. K. (1)obejmujących kary pozbawienia wolności, a w stosunku do P. M.także grzywny orzeczone za przestępstwa i przestępstwa skarbowe, Sąd Apelacyjny zastosował zasadę asperacji mając na względzie z jednej strony przemawiającą za kumulacją różnorodność rodzajową przestępstw i przestępstw skarbowych, za które wymierzono kary jednostkowe, a z drugiej strony skłaniającą do zastosowania absorpcji bliskość czasową poszczególnych czynów, dokonanych w ramach tego samego, złożonego procederu przestępczego. Zróżnicowanie kar łącznych pozbawienia wolności orzeczonych wobec poszczególnych oskarżonych wynikało z wynikającej z ustaleń sądu i przeprowadzonych dowodów donioślejszej roli P. M.jako pomysłodawcy i głównego organizatora przestępczych przedsięwzięć. Wymierzone kary łączne, jak i podlegające łączeniu kary jednostkowe nie mogły przybrać w ocenie sądu odwoławczego niższego wymiaru ze względu na znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonym czynów, a także osiągnięcie w ich następstwie wysokich korzyści majątkowych kosztem Skarbu Państwa. Należało mieć na względzie także okoliczność, że czyny tego rodzaju prowadziły do poważnych, niekorzystnych skutków gospodarczych, gdyż w obrocie krajowym pojawiały się znaczne ilości wyrobów stalowych dostępne do nabycia po cenach niższych niż u producenta (który podmiotom krajowym sprzedawać je musiał z doliczonym podatkiem VAT), co nie dość, że czyniło mniej opłacalną produkcję, to jeszcze skłaniało inne podmioty funkcjonujące na rynku do stosowania analogicznych oszukańczych mechanizmów celem zachowania konkurencyjności. Ze względu na nagminność wyłudzeń podatku VAT podobnych do dokonanych przez oskarżonych, ustawodawca zdecydował się (załącznik nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług) do stosowania w ostatnich latach mechanizmu tzw. reverse charge w odniesieniu m.in. do prętów stalowych, które były przedmiotem obrotu w tej sprawie, nakładając na kupującego, a nie sprzedawcę obowiązek odprowadzania należnego VAT, aby ograniczyć możliwość wyłudzeń tego podatku. Także z tych powodów należało uznać, że kary niższe, niż wymierzone w sprawie niniejszej, nie realizowałyby wszystkich funkcji represji karnej, w tym także w zakresie potrzeb kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Tym samym nie uwzględniono, jako całkowicie niezasadnego, podniesionego w końcowej części apelacji obrońcy oskarżonego P. M.zarzutu rażącej niewspółmierności kar jednostkowych i łącznych wymierzonych temu oskarżonemu.

Na uwzględnienie nie zasługiwała również apelacja obrońcy K. P. odnosząca się do kary wymierzonej temu oskarżonemu. W świetle przedstawionych już czynników wpływających na konieczność oceny stopnia społecznej szkodliwości także jego czynu jako wysoki, nie można było uznać, że wymierzone temu oskarżonemu kary 8 miesięcy pozbawienia wolności i grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 50 złotych cechowały się rażącą surowością, nieadekwatną do wszystkich okoliczności, jakie należało wziąć pod uwagę w jego przypadku. Uwzględniwszy natomiast wielokrotną uprzednią karalność oskarżonego K. P. za przestępstwa i przestępstwa skarbowe, tryb jego życia przed popełnieniem przestępstwa, kiedy to tylko formalnie kierował sprawami swojej firmy nadużywając alkoholu, a także jego zachowanie w toku postępowania – brak było podstaw do orzeczenia w stosunku do niego warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, wobec niemożności sformułowania pozytywnej prognozy kryminologiczno – społecznej o jego zachowaniu w przyszłości.

Z tych wszystkich względów, po uchyleniu rozstrzygnięcia w zakresie zarzutów z art. 258 § 3 i 1 k.k. względem P. M., J. K. (1)i K. P., po uchyleniu punktu 3 orzeczenia sądu I instancji oraz dokonaniu opisanych modyfikacji, w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.