Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2013 r. w Poznaniu

sprawy z odwołania P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

przy udziale zainteresowanego: (...) Sp. z o.o.

o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu zaległych składek

na skutek apelacji odwołującego P. K.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 17 maja 2012 r. sygn. akt VIII U 387/10

1.  oddala apelację;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz radcy prawnego D. S. kwotę 5.400 zł powiększoną o wartość VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w instancji odwoławczej;

3.  zasądza od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 5.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17.12.2009r., znak (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, I Oddział w P. ustalił, że P. K. jako Prezes zarządu odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) NIP (...) z siedzibą w P. wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. Inspektorat w P. w łącznej kwocie 493.969,82 zł, na które składają się należności z tytułu nieopłaconych składek na:

1)  Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na łączną kwotę 409.182,92 zł

Koszty egzekucyjne w kwocie 11 121,70 zł

2)  Ubezpieczenie zdrowotne w łącznej kwocie 67 141,6lzl:

Koszty egzekucyjne w kwocie 1 757,30 zł.

3)  Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwocie 17 645,29

Koszty egzekucyjne w kwocie 615,80 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż Spółka nie dopełniła obowiązku opłacania składek i posiada zadłużenie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. w łącznej kwocie 506.576,68 zł (w tym należność główna, odsetki liczone na dzień 17.12.2009 r., koszty upomnień, koszty egzekucyjne i dodatkowa opłata). Zadłużenie to obejmuje okres: 07/2002- 08/2002 r., 10/2002- 11/2002 r., 01/2003- 06/2003 r., 05/2004 r., 12/2004- 09/2005 r., 01/2006- 09/2006 r., 11/2006- 05/2007 r., 07/2007- 10/2009 r.

Z uwagi na treść art. 118 § 1 Ustawy Ordynacja podatkowa, iż nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, upłynęło 5 lat, zatem przedmiotowe postępowanie objęło zadłużenie za okres 05/2004 r., 12/2004- 09/2005 r., 01/2006- 09/2006 r., 11/2006- 05/2007 r., 07/2007- 10/2009 r.

W okresie, w którym powstały zaległości spółki, funkcję Prezesa zarządu (...) Sp. z o. o. pełnił P. K. (od 30. 06. 1998 r. do nadal- brak w aktach rejestrowych odwołania w/w). Organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 116 ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, chyba że członek zarządu wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono upadłość lub wszczęto postępowanie układowe albo że niezgłoszenie upadłości oraz postępowania układowego nastąpiły nie z jego winy, bądź też wskaże on mienie, z którego egzekucja jest możliwa. Wobec tego, zdaniem ZUS odwołujący na podstawie powołanych w treści decyzji przepisów ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki wobec ZUS za okres od maja 2004 do października 2009 r. z przerwami.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył P. K., wnosząc o uchylenie decyzji. W uzasadnieniu odwołania P. K. przyznał, iż spółka nie dopełniła obowiązku opłacenia składek i przez to posiada zadłużenie w kwocie 349.665,02 zł należność główna, 13.081,00 zł odsetki do dnia 17.12.2009 r., 13.494,80 zł koszty egzekucji. Odwołujący podniósł nadto, że zadłużenie powstało w okresie ostatnich pięciu lat z przyczyn spowodowanych utratą płynności finansowej spowodowanej nieściągalnością należności oraz dekoniunkturą na rynku w zakresie robót telekomunikacyjnych. Odwołujący stwierdził również, że postępowanie upadłościowe nie zostało wszczęte z uwagi na brak środków, a z drugiej strony poszukiwań takich kontraktów, które pozwoliłyby na spłatę powstałych zadłużeń. Odwołujący wyznał, że spółka jak i on osobiście jako jej prezes nie posiadają takiego majątku, który pozwoliłby na uregulowanie nawet w części istniejących zobowiązań.

Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2011 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanych T. B., N. C., Z. G., A. J., A. K., J. K., T. L., Ł. M., Z. M., G. M., K. M., R. P., M. S. (1), W. S., M. S. (2), K. S., Z. U., A. W. i P. W. oraz Spółkę (...) Spółka z o.o. z siedzibą w P..

Postanowieniem z dnia 15 maja 2012 r. Sąd wyłączył ze sprawy T. B., N. C., Z. G., A. J., A. K., J. K., T. L., Ł. M., Z. M., G. M., K. M., R. P., M. S. (1), W. S., M. S. (2), K. S., Z. U., A. W., P. W. jako zainteresowanych w postępowaniu sądowym. Zatem zainteresowanym w sprawie pozostała jedynie Spółka (...) Spółka z o.o. z siedzibą w P..

Wyrokiem z dnia 17 maja 2012r., sygn. akt VIII U 387/10, Sąd Okręgowy w Poznaniu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie oraz odstąpił od obciążania odwołującego P. K. kosztami zastępstwa procesowego pozwanego, a także zasadził od Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego w Poznaniu na rzecz radcy prawnego D. S. – Kancelaria Radcy Prawnego, (...)-(...) P., ul. (...), kwotę 7.200 zł. + VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej odwołującemu z urzędu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...) z siedzibą w P. została powołana aktem założycielskim złożonym w dniu 07.05.1996r. przez P. K. przed notariuszem Panią M. R. (1) w formie aktu notarialnego Rep.(...). Postanowieniem z dnia 14.05.1996 r. sygn. akt (...) Spółka z o. o. (...) została wpisana do rejestru handlowego dział (...) pod nr (...). Sąd Rejonowy w Poznaniu XXI Wydział Gospodarczy KRS wpisał (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością do Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS (...). Siedzibą spółki od momentu jej założenia jest P. ul. (...).

Odwołujący P. K. pełni funkcję Prezesa zarządu (...) od 30.06.1998r.

(...) Sp. z o. o. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. Inspektorat w P. prowadził postępowanie egzekucyjne z rachunku bankowego Spółki na podstawie tytułów wykonawczych z dnia: 04.08.2005r. Nr Rb (...)- Rb (...), z dnia 08.11.2005r. Nr Rb (...)- Rb (...) i z dnia 13.09.2007r.,NrRbl (...)- (...). Z uwagi na zbieg egzekucji sądowych i administracyjnych w stosunku do wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika Sąd Rejonowy w Poznaniu, Wydział XVII Cywilny postanowieniem z dnia 22. 05. 2007 r. sygn. akt XVII Co 13019/06 łączne prowadzenie egzekucji powierzył Komornikowi Sądowemu przy Sadzie Rejonowym Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu M. R. (2).

Postanowieniami z dnia 05.05.2009r. o sygn. Km 1957/06, Km 1702/07, Km 977/07, Km 999/07, Km 755/08 oraz z dnia 26.05.2009r. o sygn. Km 404/08 Komornik Sądowy M. R. (2) umorzył postępowanie egzekucyjne wobec prowadzone wobec (...) Sp. z o. o. stwierdzając, iż egzekucja z ruchomości, wierzytelności i kont bankowych dłużnika jest bezskuteczna.

Ponadto Dyrektor I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prowadził postępowanie egzekucyjne z rachunku bankowego Spółki w banku (...) SA. Pismem z dnia 13.11.2009r. Bank (...) SA. powiadomił o braku środków pieniężnych na rachunku dłużnika.

Z zebranych w toku postępowania materiałów dowodowych nie wynika, aby (...) Sp. z o. o. kiedykolwiek złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości ani o otwarcie postępowania układowego. Sąd nie przeprowadził opinii biegłego na okoliczność ustalenia czy wniosek o upadłość lub o wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości (postępowanie układowe) zostały złożone we właściwym terminie, gdyż żadna ze stron, w tym odwołujący reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie złożyła takiego wniosku. Zdaniem Sądu przeprowadzenie takiego dowodu byłoby niecelowe, skoro wniosek o upadłość lub o wszczęcie postępowania układowego w ogóle nie zostały złożone.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS oraz dokumentów przedłożonych do akt sprawy, a także zeznań odwołującego P. K..

Powyższy wyrok w całości apelacją z dnia 25 czerwca 2012r. zaskarżył D. S. reprezentowany przez radcę prawnego. Apelujący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie prawa procesowego, tj. art. 214 § 1 k.p.c. w związku z art. 379 pkt. 5 k.p.c. skutkujące nieważnością postępowania, poprzez pozbawienie powoda możliwości obrony swoich praw w procesie wskutek przeprowadzenia rozprawy pod nieobecność powoda i wskutek bezzasadnego oddalenia wniosku pełnomocnika powoda zgłoszonego na rozprawie w dniu 17 maja 2012r. o odroczenie rozprawy z uwagi na niemożność kontaktu z powodem i niemożność podjęcia przez powoda obrony swych praw przed Sądem.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku z dnia 17 maja 2012r., zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zarzuty apelacji są bezzasadne, a zatem podlega ona oddaleniu.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, że w apelacji wywiedziono wyłącznie zarzut naruszenia prawa procesowego i zarzucono Sądowi I instancji nieważność postępowania. Zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c. Sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, a zatem Sąd odwoławczy jest związany zarzutami wniesionego środka zaskarżenia.

Przytoczyć należy przepisy praw materialnego wskazane w apelacji.

Zgodnie z art. 214 § 1 k.p.c. rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. Sąd może skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy (§ 2). Jeżeli nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy, zostały powołane w złej wierze przez pełnomocnika strony, sąd może go skazać na grzywnę (§ 3).

Zgodnie z art. 379 pkt. 5 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw.

W apelacji pełnomocnik odwołującego wskazał, że w dniu 17 maja 2012r. na rozprawie złożył wniosek o odroczenie rozprawy z uwagi na niemożność kontaktu z odwołującym i niemożność podjęcia przez stronę obrony swych praw przed sądem. Zdaniem apelującego stanowi to podstawę do uznania nieważności postępowania w rozpoznawanej sprawie. Sąd Apelacyjny wskazuje zatem, że w aktach sprawy nie znajduje się wniosek pełnomocnika odwołującego we wskazanym zakresie i to z dnia 17 maja 2012r. Rozprawa z dnia 17 maja 2012r. była terminem publikacyjnym, o którym strony zostały powiadomione na rozprawie w dniu 15 maja 2012r. Z protokołu terminu publikacyjnego jednoznacznie wynika, że nikt, w tym również strony procesu i ich pełnomocnicy nie stawili się pomimo prawidłowego wezwania. Nie można przyjąć zatem za twierdzeniami apelacji, że pełnomocnik odwołującego w dniu 17 maja 2012r. złożył wniosek o odroczenie rozprawy. Podkreślić w tym miejscu należy, że przewód sądowy został zamknięty już wcześniej, a w dniu 17 maja 2012r. Sąd meriti ogłosił wyłącznie rozstrzygnięcie w sprawie i nie prowadził na niej żadnych czynności procesowych, a zatem brak było możliwości jej odroczenia na wniosek strony. Podkreślić też należy, że stawiennictwo stron na terminie publikacyjnym nie jest obowiązkowe, a ich nieobecność, nie może być podstawą nieważności postępowania (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2004 r., III CK 290/02, publ. Lex nr 164001).

Jednocześnie Sąd Apelacyjny stwierdza, że w ustalonym stanie faktycznym w żadnym razie nie można uznać, że Sąd I instancji pozbawiał odwołującego możliwości obrony swych praw, które skutkowałoby nieważnością postępowania (art. 379 pkt. 5 k.p.c.). Sąd skutecznie zawiadamiał stronę, która nie korzystała z prawa udziału w postępowaniu. W aktach znajduje się chociażby potwierdzenie otrzymania przez odwołującego przesyłki pocztowej zawierającej informację o posiedzeniu w dniu 15 maja 2012r., na którym to Sąd powiadomił strony o terminie publikacyjnym. Ponadto odwołujący korzystał z pomocy pełnomocnika, który niejako przejął obowiązek reprezentowania swojego mandanta nawet podczas jego nieobecności na rozprawach (por. wyrok SN z dnia 7 października 2009 r., III CSK 35/09, LEX nr 572042). Nie jest również pozbawieniem strony możności obrony swych praw pominięcie jej wniosku dowodowego – w tym przypadku przesłuchania samego odwołującego (zob. postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2000 r., II UKN 121/00, OSNP 2002, nr 17, poz. 421), co podnosił w apelacji odwołujący.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, o czym orzekł w pkt. 1 sentencji wydanego wyroku.

O kosztach sądowych, w punkcie drugim sentencji niniejszego wyroku, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie § 12 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 6 pkt. 7 oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W pkt. 3 sentencji wyroku Sąd Apelacyjny na podstawie § 6 pkt. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w zw. z art. 98 k.p.c.

Sąd Apelacyjny na podstawie § 6 pkt. 5 w zw. z § 11 ust. 2 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w zw. z art. 98 k.p.c. orzekł jak w punkcie trzecim sentencji wydanego postanowienia.

/SSA Katarzyna Wołoszczak/ /SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska/ /SSA Marta Sawińska/