Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2014r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania H. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 23/07/2014 r. znak: (...)

o emeryturę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 758/14

UZASADNIENIE

H. K. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 23.07.2014r., znak (...), którą odmówiono mu prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania skarżący domagał się zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych całości okresów /14.10.1980r.-30.04.1995r. i 01.08.1996r.-31.01.1997r./ zatrudnienia w Samodzielnym Publicznym (...) w P. na stanowisku lekarza prowadzącego znieczulenie w zespołach operacyjnych, bez wyłączania okresów ćwiczeń wojskowych i nie wykonywania pracy z powodu choroby /zwolnień lekarskich/.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) wskazał, że skarżący na dzień 01.01.1999r. nie spełnił przesłanki 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż do okresu pracy w warunkach szczególnych zaliczył wnioskodawcy okresy pracy podnoszone w odwołaniu z wyłączeniem okresów ćwiczeń wojskowych i zwolnień lekarskich /tj. niewykonywania pracy z powodu choroby po dniu 14.11.1991r. za które skarżący otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego/, co dało łącznie 14 lat 10 miesięcy i 8 dni.

Sąd ustalił i zważył, co następuje :

Wnioskodawca H. K., ur. (...) z zawodu lekarz medycyny, w okresie aktywności zawodowej był zatrudniony:

- od 01.10.1979r. do 30.04.1995r. oraz od 01.08.1996r. do 31.12.1997r. w Samodzielnym Publicznym (...) w P., gdzie pomiędzy 14.10.1980r., a 30.04.1995r. oraz 01.08.1996r., a 31.01.1997r. wykonywał obowiązki lekarza prowadzącego znieczulenia w zespołach operacyjnych. W trakcie zatrudnienia wnioskodawca nie wykonywał obowiązków pracowniczych w okresach 10.03.1985r., 08.11.1987r., 18-19.03.1988r. 29.04.1989r., 27.10.1990r., 20.04.1991r., 21.11.1992r., 14.06.1993r.-20.06.1993r. i 18.03.1995r. z powodu obowiązkowych ćwiczeń wojskowych jako żołnierz rezerwy oraz w okresach 25-27.02.1993r., 11.08.1993r.-09.09.1993r., 08-12.02.1994r. i 08-10.02.1995r. z powodu choroby.

- od 30.04.1995r. do 31.07.1996r. w (...) Sp. z o.o. w P. jako dyrektor produkcji.

- od 01.01.1998r. do nadal - własna działalność gospodarcza – Indywidualna Praktyka Lekarska.

/dowód: świadectwo pracy k. 13-14, 37-39, książeczka wojskowa k. 29-36 akt ZUS/

W dniu 30.05.2014r. skarżący wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury.

Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, organ rentowy ustalił, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca wykazał 25 letni okres ubezpieczenia, ukończył wiek 60 lat oraz nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego, jednakże nie udokumentował 15 – letniego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze.

Decyzją z dnia 23.07.2014r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, uznając, że nie wykazał na dzień 01.01.1999r. co najmniej 15 letniego okresu zatrudnienia przy pracy w szczególnych warunkach.

/dowód: wniosek k. 1-8, karta przebiegu zatrudnienia k. 53, decyzja k. 54 akt ZUS/

Wnioskodawca nie zgodził się z powyższą decyzją wnosząc odwołanie.

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U.z 2013r., Nr 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 .

Art. 184 ust. 1 stanowi zaś, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 32 ust. 1 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 powoływanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. okresy pracy m.in. w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w odpowiednim świadectwie, jednak świadectwo takie bądź jego brak nie jest jednak bezwzględną przesłanką ani do zaliczenia, ani do niezaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z powyższego wynika, iż skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.;

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu Państwa.

W sprawie poza sporem było, że skarżący H. K. ukończył wiek 60 lat /w trakcie postępowania administracyjnego/, nie przystąpił do OFE i na dzień 01.01.1999r. legitymuje się co najmniej 25 letnim okresem ubezpieczenia. Spornym pozostawała przesłanka 15 letniego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a mianowicie kwalifikacja okresów ćwiczeń wojskowych oraz zwolnień lekarskich /niewykonywania pracy/ w trakcie zatrudnienia, do okresu stażu pracy w warunkach szczególnych.

W świetle art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS cyt. wyżej:

Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zważyć w tym miejscu należy, że prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowi w systemie emerytalnym uprawnienie wyjątkowe, związane z ujemnym oddziaływaniem zdrowotnym warunków pracy na pracownika, co uzasadnia przyjęcie obniżonego wieku emerytalnego.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w wykazie A określa prace wykonywane w poszczególnych działach gospodarki, rolnictwa, przemysłu itp., jako podstawę do prawa do emerytury. Dział XII – W służbie zdrowia i opiece społecznej, wymienia w poz. 2 „prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych oraz prace lekarzy stomatologów”. Z kolei przepisy resortowe wydane w oparciu o § 1 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, określają stanowiska pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach w zakładach pracy danego resortu. Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983r. wymienia w swoim załączniku w Dziale XII poz. 2 pkt a zawód lekarza prowadzącego znieczulenie.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu wskazać należy, że w przedmiotowej sprawie bezspornym było, iż wnioskodawca pracując w okresach od 14.10.1980r. do 30.04.1995r. i od 01.08.1996r. do 31.01.1997r. w Samodzielnym Publicznym (...) w P. na stanowisku lekarza prowadzącego znieczulenia w zespołach operacyjnych, czego pozwany nie kwestionował. Także żadna ze stron nie kwestionowała faktu, iż skarżący w trakcie tych okresów przebywał na ćwiczeniach wojskowych przez okres 26 dni /10.03.1985r., 08.11.1987r., 18-19.03.1988r. 29.04.1989r., 27.10.1990r., 20.04.1991r., 21.11.1992r., 14.06.1993r.-20.06.1993r. i 18.03.1995r./, a także nie wykonywał pracy z powodu choroby przez okres 1 miesiąca i 13 dni /25-27.02.1993r., 11.08.1993r.-09.09.1993r., 08-12.02.1994r., 16-17.06.1994r. i 08-10.02.1995r./. Spór sprowadzał się do kwalifikacji okresów ćwiczeń wojskowych wnioskodawcy, a także niewykonywania pracy z powodu choroby w wymienionych okresach, do stażu pracy w warunkach szczególnych.

W kontekście nie uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych, okresów ćwiczeń wojskowych, podkreślenia wymaga, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, okresem składkowym jest czas w którym osoba nie mogła uzyskać zwykłego okresu składkowego z tytułu pracowniczego zatrudnienia lub innego ubezpieczenia, gdyż odbywała czynną służbę wojskową w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby. Należy zauważyć, że wnioskodawca w okresie od 12.06.1977r. do 12.06.1979r., zgodnie z przepisami ustawy o powszechnym obowiązku Obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 21.11.1967r. /w brzmieniu wówczas obowiązującym/ odbył zasadniczą służbę wojskową. Następnie w oparciu o art. 92 ust. 1 tej ustawy skarżący z dniem 31.08.1979r. został przeniesiony do rezerwy /k.30 a.r./, gdzie obowiązkiem służby wojskowej żołnierzy rezerwy było odbywanie ćwiczeń wojskowych /art. 103 cyt. ustawy/. Również należy zauważyć, że art. 60 w ust. 1 pkt 3 tej ustawy wskazywał, że obowiązek służby wojskowej polegał na odbywaniu ćwiczeń wojskowych oraz okresowej służby wojskowej przez żołnierzy rezerwy. Z kolei zgodnie z art. 64 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w brzmieniu obowiązującym w okresie odbywania przez wnioskodawcę ćwiczeń wojskowych (Dz.U.1984.7.31 j.t. z późn, ze zm.) :

1.Obowiązek służby wojskowej polega na:

1)odbywaniu zasadniczej służby wojskowej przez poborowych,

2)odbywaniu zajęć wojskowych oraz przeszkolenia wojskowego przez studentów i absolwentów szkół wyższych,

3 ) odbywaniu ćwiczeń wojskowych oraz okresowej służby wojskowej przez żołnierzy rezerwy,

4)pełnieniu czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny przez poborowych i żołnierzy rezerwy.

W świetle zaś przepisu art. 67 tej ustawy :

Żołnierzami w czynnej służbie wojskowej są osoby, które:

1)odbywają:

a)zasadniczą służbę wojskową,

b)przeszkolenie wojskowe,

c)ćwiczenia wojskowe,

d)okresową służbę wojskową,

2)pełnią służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.

Zatem wbrew twierdzeniom pozwanego, okresy ćwiczeń wojskowych odbytych przez wnioskodawcę były okresami okresy czynnej służby wojskowej ( w okresie od dnia 29 listopada 1967 r. do dnia 21 stycznia 1992 r., kwestie te regulowały odpowiednio art. 47, 60 i 64 tej ustawy), zatem należy zaliczyć je do okresów składkowych w rozumieniu przepisu art. 6 ust.4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Niezależnie od zaliczenia tego okresu do okresów składkowych, co nie ma decydującego znaczenia w niniejszej sprawie, zgodnie z przepisem art. 120 ust.1 w/w ustawy o powszechnym obowiązku obrony pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy. Zatem skoro wnioskodawca odbywał czynną służbę wojskową spornych dniach i okresie ćwiczeń wojskowych, nie ulega wątpliwości Sądu, że ten okres powinien być mu zaliczony do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Z kolei odnośnie spornych okresów nieświadczenia pracy wnioskodawcy z powodu choroby /łącznie okres 1 miesiąc 13 dni/, zasadnym jest wskazanie, iż zgodnie z art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Bez wątpienia, mając na uwadze jedynie treść tego przepisu można by stwierdzić jednoznacznie, iż przy ustalaniu legitymacji wnioskodawcy do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury nie należało zaliczyć spornych okresów do stażu pracy w warunkach szczególnych. Niemniej jednak Sąd jednocześnie miał na uwadze, iż przepis w ust. 1a został dodany do art. 32 wymienionej ustawy z dniem 01.07.2004r., wobec czego aby zaliczyć wnioskodawcy sporny okres niewykonywania pracy z powodu choroby, musiałby on na dzień wprowadzenia zmian w ustawie poprzez dodanie ust. 1a do art.32 /tj. 01.07.2004r./ spełnić przesłanki do przyznania świadczenia emerytalnego. Jedynie w takiej sytuacji skarżącemu można by zaliczyć okres nie wykonywania pracy do okresu pracy w warunkach szczególnych, co spowodowałoby wykazanie przesłanki 15 lat pracy niezbędnej do przyznania wcześniejszej emerytury. Wówczas w świetle obowiązujących przepisów wnioskodawcy musiałby ukończyć wiek 60 lat, legitymować się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat i 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, przypadającym na dzień 01.01.1999r., a nadto nie być członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązać stosunek pracy.

Z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż wnioskodawca na dzień 01.07.2004r. nie spełniał przesłanek do przyznania świadczenia emerytalnego z powodu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, chociażby z powodu nie ukończeniu 60 roku życia, co nastąpiło 23.06.2014r. /w trakcie postępowania administracyjnego/. Wnioskodawca także nie wykazałby na tamten czas 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Dodatkowo wnioskodawca w tamtym czasie pozostawał w stosunku pracy, niemniej jednak przesłankę konieczności rozwiązania stosunku pracy, mógłby spełnić poprzez jego rozwiązanie. Zatem fakt, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków do wcześniejszej emerytury przed dniem 01.07.2004r., przy uwzględnieniu obowiązującego wówczas stanu prawnego, wykluczył możliwość zaliczenia spornych okresów niewykonywania pracy z powodu choroby, przypadających po dniu 14 listopada 1991r., do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W konsekwencji przedstawionych okoliczności nie było podstaw do przyjęcia, iż wnioskodawca legitymuje się wymaganym stażem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, gdyż zaliczone okresy ćwiczeń wojskowych do okresu pracy w warunkach szczególnych są zbyt krótkie, aby łącznie z uznanym przez pozwanego okresem pracy wykazać tę przesłankę. Tym samym prawo do emerytury nie mogło być skarżącemu przyznane.

Dlatego też Sąd uznał, że odwołanie skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie i stosownie do art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. orzekł jak w wyroku .