Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Radosław Buko

Sędziowie: SSO Barbara Odelska, SSO Ewa Sławińska-Klamann (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Zadrożna Katarzyna

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2013 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. B.

przeciwko (...) Spółce z o.o. w P.

o zapłatę premii

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego IV Wydziału Pracy w C.

z dnia 28 lutego 2013 r. sygn. akt IV P 242/12

I prostuje wyrok Sądu Rejonowego IV Wydziału Pracy w C. z dnia 28 lutego 2013 r. w ten sposób, że w miejsce „sygn. akt IV P 242/13” wpisuje: „sygn. akt IV P 242/12”,

II oddala apelację,

III zasądza od powoda P. B. na rzecz pozwanego (...) Spółki z o.o.
w P. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

P. B. domagał się od pozwanego (...) p. z o.o. w P. o zapłaty kwoty 14525,70 zł tytułem premii za rok 2011 wynikającej z § 2 aneksu do umowy o pracę wraz z ustawowymi odsetkami od 26.09.2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że porozumienie zmieniające z 1.08.2011 r. było tak naprawdę aneksem do umowy o pracę z 1.03.2011 r. a nie wypowiedzeniem zmieniającym wszelkie warunki pracy i płacy.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasadzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł że zawarta pomiędzy stronami umowa z 1.08.2011 wyraźnie stanowi, że „dotychczasowa umowa o pracę zostaje zastąpiona przez umowę niniejszą, w której strony ustalają następujące warunki zatrudnienia”. Powyższy zapis nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, że jest to nowa umowa kompletna, wyczerpująco regulująca wzajemne prawa i obowiązki stron. Z chwilą stania się przez powoda członkiem zarządu pozwanej spółki uległy zmianie warunki premiowania i są ściśle powiązane z wynikami finansowymi firmy, a o ich przyznaniu decyduje rada nadzorcza.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód P. B. był zatrudniony w (...) p. z o.o. w P. od 1.03.2011 r. do 31.05.2012 r. na stanowisku dyrektora do spraw handlu i marketingu.

Strony aneksem z 23.03.2011 r. do umowy o pracę z 1.03.2011 r. dodały postanowienie, iż powodowi przysługuje premia za 2011 r. w kwocie 20.000 brutto, która zostanie wypłacona pod warunkiem kontynuowania umowy o pracę do końca 2011 r. W przypadku rozwiązania umowy o pracę przed końcem 2011 r. pracownikowi nie przysługuje wyżej wymieniona premia.

Strony 1 sierpnia 2011 r. ze względu na powołanie P. B. w dniu 1 sierpnia 2011 r. Uchwałą Rady Nadzorczej do zarządu spółki postanowiły, że dotychczasowa umowa o pracę zostaje zastąpiona przez umowę niniejszą, w której strony ustaliły warunki zatrudnienia. Porozumienie z 1 sierpnia 2011 r. określiło stanowisko pracy powoda, miejsce wykonywania pracy, wymiar czasu pracy , wysokość wynagrodzenia, umowny okres sześciomiesięcznego wypowiedzenia, dzień rozpoczęcia pracy na 1.08.2011 r. oraz inne warunki zatrudnienia zgodnie z zakładowymi regulaminami pracy i wynagradzania. Powyższe porozumienie nie przewiduje premii za przepracowanie 2011 r. w wysokości 20.000 zł

Powód 1 sierpnia 2011 r. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwa (...)zawarł z spółką matką pozwanej (...)p. z o.o. w P.tj. (...) w H.umowę o usługi doradcze.

Przy tak poczynionych ustaleniach Sąd I instancji uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie istotą sporu było czy warunki wynagradzania powoda wynikają z umowy o pracę z 1.03.2011 r. i aneksu z 23.03.2011 r. czy też porozumienia zmieniającego umowę o pracę zawartą w dniu 1 marca 2011 r.

W ocenie Sądu Rejonowego nie sposób podzielić stanowiska powoda, iż porozumienie zmieniające umowę o pracę z 1 sierpnia 2011 r. było wyłącznie aneksem do umowy o pracę z 1 marca 2011 r., i że każda zmiana warunków pracy i płacy niekorzystna dla pracownika wymaga wypowiedzenia zmieniającego.

Stosownie do przepisu art. 29 § 4 k.p. zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. Należy przez to rozumieć, że chodzi tutaj zarówno o zmianę w trybie porozumienia zmieniającego, jak i wypowiedzenia zmieniającego.

Zgodnie z zasadą swobody umów w zakresie warunków pracy i płacy, strony stosunku pracy mają prawo kształtować warunki pracy i płacy na zasadzie porozumienia stron, również na niekorzyść pracownika, przy zachowaniu minimalnych wymogów określonych przez prawo pracy. Porozumienie stron w zakresie zmiany warunków pracy i płacy wymaga złożenia zgodnego oświadczenia woli stron stosunku pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z 28 lutego 2006 r., II PK 186/05, LexPolonica nr 1087853 (OSNP 2007, nr 1-2, poz.) zasadnie stwierdził, że zmiana wysokości wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę wymaga złożenia zgodnego oświadczenia woli stron stosunku pracy (art. 11 k.p.), do którego może dojść w trybie ofertowym lub negocjacyjnym (art. 70 § 1 lub art. 72 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Należy wskazać wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., I PKN 23/96, LexPolonica nr 320423 (OSNAPiUS 1997, nr 15, poz. 270), w którym stwierdzono, że jeżeli prawo pracownika do premii wynika z umowy o pracę, to niekorzystna zmiana regulaminu premiowania może nastąpić tylko za jego zgodą wyrażoną w porozumieniu zmieniającym umowę lub w drodze wypowiedzenia warunków płacy (art. 42 k.p.).

W niniejszej sprawie w ocenie sądu I instancji porozumienie z 1.08.2011 r. , zawarte w formie pisemnej, zmieniające umowę o pracę zawartą w dniu 1 marca 2011 r. jest jednoznaczne w swej treści.

Strony stosunku pracy w treści podpisanego porozumienia z 1.08.2011 r. wyraźnie i jasno stwierdziły, że względu na powołanie P. B. w dniu 1.08.2011 r. uchwałą Rady Nadzorczej do zarządu spółki, dotychczasowa umowa o pracę zostaje zastąpiona niniejszą, w której strony ustalają warunki zatrudnienia.

Z uwagi na powyższe, zdaniem Sądu Rejonowego, nie można podzielić stanowiska powoda, iż porozumienie z 1.08.2011 r. było wyłącznie aneksem do umowy o pracę z 1.03.2011 r. Aneks to dodatek, załącznik, uzupełnienie. Natomiast w niniejszej sprawie strony postanowiły zastąpić umowę o pracę z 1 marca 2011 r. wraz z aneksem z 25.03.2011 r., porozumieniem z 1.08.2012 r. i nie stwierdziły, iż jest do uzupełnienie do wcześniej zawartej umowy o pracę.

Powód jako dyrektor do spraw handlu i marketingu, posiadający wysokie kwalifikacje, zapewne miał doświadczenie w negocjowaniu i zawieraniu umów, a jego świadomość prawna jest wyższa od przeciętnej.

Z zeznań stron nie wynika by zgodny zamiar stron i cel umowy, był inny niż zawarty w porozumieniu z 1.08.2011 r.

Z zeznań strony pozwanej jednoznacznie wynika, iż porozumienie istotnie zmieniało warunki pracy powoda z uwagi na zawarcie umowy przez powoda ze spółką matką A., gdzie były zawarte kwestie wynagrodzenia za funkcję członka zarządu i dlatego w porozumieniu nie było mowy o premii.

Powód w toku postępowania nie wykazał, iż zgodnym zamiarem stron i celem porozumienia z 1.08.2011 r. było nie tylko zastąpienie dotychczasowej umowy o pracę ale również pozostawienie w mocy zawartego do niej aneksu z 25.03.2011 r.

W przypadku zmiany warunków pracy i płacy na zasadzie porozumienia stron, nie można stwierdzić, iż powód zrzekł się prawa do premii, czy wynagrodzenia, bowiem zrzec się można tylko takiego świadczenia, które stronie przysługuje. Zdaniem sądu na skutek zawarcia przez strony porozumienia z 1.08.2011 r. aneks z 25.03.2011 r. do umowy o pracę przestał obowiązywać i powodowi nie przysługiwała premia za 2011 r.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 28 lutego 2013r. oddalił powództwo o zapłatę premii za 2011 r.

O kosztach procesu sąd orzekł stosownie do treści 98 k.p.c. i § 11 ust. 1 pkt. 2 i § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustawionego z urzędu, zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1800 zł .

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, mianowicie ustalenie, iż dokument nazwany przez pozwanego porozumieniem zmieniającym umowę o pracę zawartą w dniu 1 marca 2011r. z dnia 01.08.2011 r. miał charakter porozumienia zmieniającego stosunek pracy kształtując w sposób niekorzystny, w tym pozbawiając powoda , jednocześnie uprawnienia do premii w kwocie brutto 20.000,00 zł, którą przewidywała zawarta 01.03.2011 r. umowa o pracę.

W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uwzględnienie powództwa oraz o zasadzenie od pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu apelacji podnosił, iż Sąd I instancji, oddalając powództwo błędnie uznał iż dokument z dnia 01.08.2011 r. noszący nazwę „porozumienia zmieniającego” skutecznie zastąpił w sposób niekorzystny dla strony powodowej warunki płacy ustalone uprzednio w umowie o pracę z dnia 01.03.2011 r. zawartej na czas nieokreślony w brzmieniu ustalonym aneksem z dnia 25.03.2011r.

Według apelującego zgodnie z ogólnymi zasadami rządzącymi umownymi stosunkami pracy oraz orzecznictwem SN (I PR 33/74, i PK 494/03, III PK 30/11) każda zmiana wynikających z umowy o pracę warunków pracy i płacy niekorzystna dla pracownika wymaga zastosowania trybu wypowiedzenia zmieniającego z art. 42 § 1 k.p. Premia czy też wynagrodzenie za pracę stanowi obok rodzaju powierzonej pracy – podstawowy element treści stosunku pracy, stąd wszelkie modyfikacje w sposobie jego uksztaltowania są zmianami istotnymi.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez sąd orzekający dwóch naczelnych obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami kodeksu postępowania cywilnego oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Rozstrzygnięcie to winno również znajdować poparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych.

Kontrola zaskarżonego wyroku pozwoliła przyjąć, iż w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji uczynił zadość wymaganiom opisanym na wstępie. Sąd ten w pisemnych motywach wyroku wskazał, na jakich dowodach oparł się przy jego wydaniu. Wskazał również podstawę swojego rozstrzygnięcia. Sąd w pełni podziela ustalenia i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy.

Wbrew podnoszonym przez powoda argumentom co do konieczności dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia warunków płacy zauważyć należy, że umowa o pracę jest kształtowana wolą stron. Treść umowy o pracę może być zmieniona umową – porozumieniem pracownika i pracodawcy. Gdy pracodawca oświadcza pracownikowi, iż jego zamiarem jest zmiana treści umowy, to art. 42 kp nie ma zastosowania. Nie jest to bowiem wypowiedzenie zmieniające. W tej sytuacji do zmiany treści umowy niezbędne jest oświadczenie pracownika wyrażające zgodę na nowe warunki. Do zmiany umowy w drodze porozumienia stron stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy (art. 25-29) oraz Kodeksu cywilnego (art. 66 i n.) o zawarciu umowy.

Porozumienie zmieniające powinno być wynikiem konsensusu obu stron stosunku pracy, może być ono stosowane wyłącznie w sytuacji jeżeli obie strony zgadzają się na zmianę warunków pracy lub płacy. Przez porozumienie zmieniające należy rozumieć dwustronną czynność prawną obejmującą zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika w przedmiocie zmiany treści stosunku pracy lub podstawy jego nawiązania. Przepisy k.p., a także orzecznictwo nie wykluczają, aby zmiana płacy pracownika nastąpiła za obopólną zgodą stron stosunku pracy. Można tu jako przykład podać wyrok SN z dnia 17 listopada 1997 r. (PKN 349/97, OSNP 1998, nr 19, poz. 566), w którym znalazła się teza, iż zmiana warunków pracy i płacy może nastąpić w wyniku porozumienia stron, do którego dochodzi w wyniku zaakceptowania przez pracownika pisemnej propozycji pracodawcy podjęcia pracy na innym stanowisku z innym wynagrodzeniem.

Porozumienie tego rodzaju może być zawarte również i w sytuacji, w której ze względu na określone okoliczności, na przykład, gdy pogorszenie sytuacji finansowej firmy wymaga oszczędności kosztów lub też redukcji zatrudnienia, strony stosunku pracy ustalają wynagrodzenie na poziomie niższym od dotychczasowego. Porozumienie zmieniające nie podlega żadnym ograniczeniom nie może jednak zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy prawa pracy (art. 18 k.p).

Rozwiązanie to jest bardzo wygodne nie wymaga bowiem przestrzegania procedury, jaka obowiązuje przy wypowiedzeniu zmieniającym. Stosując porozumienie zmieniające, strony umowy o pracę mogą w każdej chwili zdecydować o zmianie i wprowadzić ją w życie praktycznie natychmiast.

Tak jak zawarcie umowy o pracę wymaga formy pisemnej tak i zmiana warunków umowy o pracę musi być potwierdzona na piśmie – niezależnie od tego, czy jest ona korzystna dla pracownika czy nie. Ma to miejsce również i wtedy gdy obie strony – pracodawca i pracownik – zawrą między sobą porozumienie o zmianie umowy. Forma tego porozumienia może być dwojaka – porozumienie na piśmie będące „pełną” zmianą umowy o pracę lub też w postaci „zwykłego” pisemnego potwierdzenia przez pracownika przyjętych ustaleń, na dokumencie przekazanym przez pracodawcę.

Bezzasadny jest zarzut podnoszony w apelacji, że każda niekorzystna zmiana warunków pracy i płacy wymaga wypowiedzenia zmieniającego. W pełni należy podzielić stanowisko Sądu I Instancji, że porozumienie z dnia 1.08.2011r. zawarte w formie pisemnej, zmieniające umowę o pracę zawartą w dniu1.03.2011r. zostało sformułowane w sposób jednoznaczny, a strony stosunku pracy w treści podpisanego porozumienia z 1.08.2011r. wyraźnie i jasno stwierdziły, iż z uwagi na powołanie P. B. w dniu 1.08.2011r. uchwałą Rady Nadzorczej do zarządu spółki, dotychczasowa umowa zostaje zastąpiona niniejszą umową, w której strony określiły nowe warunki zatrudnienia.

W okolicznościach sprawy nie ulega wątpliwości, iż powód przyjął nowe warunki płacowe. Trafna jest ocena dokonana przez Sąd I instancji i uznanie roszczenia powoda za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał wyrok Sądu Rejonowego za odpowiadający prawu z konsekwencją oddalenia apelacji na podstawie art. 385 kpc.

Uzasadnione było sprostowanie wyroku Sądu I instancji poprzez prawidłowe wskazanie sygnatury sprawy albowiem w wyroku doszło do omyłki w tym zakresie. W związku z powyższym, na podstawie art. 350 § 1 i 3 kpc, Sąd sprostował wyrok Sądu Rejonowego w C. w ten sposób, że wskazał prawidłową sygnaturę akt tj. IV P 242/12.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 98 kpc.