Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2015 r. w Lublinie

sprawy Z. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Z. G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 15 września 2014 r. sygn. akt VII U 2677/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 października 2013 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił Z. G. prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r, poz. 1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu podano, że na dzień 1 stycznia 1999 r wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu od tej decyzji Z. G. wniósł o przyznanie prawa do emerytury. Wskazał, że pracował w (...) jako robotnik magazynowy - dozowacz od 4 października 1977 r do 30 listopada 1986 r, co było pracą w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 15 września 2014 r oddalił odwołanie na podstawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej.

Z. G., urodzony (...), 4 września 2013 r złożył wniosek o emeryturę. ZUS ustalił na dzień 1 stycznia 1999 r łączny okres podlegania ubezpieczeniom 27 lat 10 miesięcy i 4 dni. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i ukończył 60 lat. Zakład uznał staż pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia w (...) SA w M. od 2 grudnia 1986 r do 31 grudnia 1998 r w wymiarze 12 lat 16 dni.

W (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P. Wytwórnia (...) w R. Z. G. został zatrudniony 4 października 1977 r na stanowisku robotnika magazynowego. W dniu 18 października 1977 r zawarto umowę o pracę na czas nieokreślony, w której powierzono wnioskodawcy obowiązki agregatowego. Od 1 maja 1983 r został on przeniesiony na stanowisko robotnika magazynowego. Od 3 stycznia 1984 r powierzono mu obowiązku ślusarza remontowego do 2 czerwca 1984 r. W angażu z 26 kwietnia 1984 r wskazano, że w tym czasie wnioskodawca zajmował stanowisko mechanika samochodowego. Od 16 listopada 1984 r ponownie przeniesiony został na stanowisko ślusarza remontowego. Powyższe stanowiska zostały potwierdzone w świadectwie pracy z 27 listopada 1986 r oraz zaświadczeniu z 25 kwietnia 2012 r. Stosunek pracy ustał w 30 listopada 1986 r (angaże, świadectwo pracy, zaświadczenie).

(...) Przedsiębiorstwo (...), Wytwórnia (...) w R. zajmowała się produkcją mieszanek dla tuczu i zwierząt domowych. Wnioskodawca przez większość okresu zatrudnienia zajmował się obsługą agregatu do produkcji paszy. Jego praca polegała na włączaniu urządzenia i wsypywaniu do niego odpowiednich proporcji mączki rybnej, mączki mięsno - kostnej, kredy pastewnej oraz polfamiksów. Surowce te były podwożone przez operatora na rampę, a wnioskodawca przynosił worki o wadze 50 kg z palety umieszczonej 10 metrów dalej, i odpowiednio dozował do zsypu. Przed wsypaniem mieszanek do zsypu skarżący włączał elewator, który podnosił mieszanki w kubełkach kilka poziomów wyżej, gdzie przy pomocy odpowiednich urządzeń były one kierowane do komór. Do obowiązków wnioskodawcy należało też posprzątanie worków, które wiązał sznurkiem, odstawiał na palety. Po posprzątaniu worków wyłączał elewator. Z uwagi na to, że surowce mieszanek były rozdrobnione i pyliste, w trakcie wsypywania do maszyny powstawało silne zapylenie. Wnioskodawca pracował w systemie zmianowym, samodzielnie obsługiwał agregat do produkcji paszy. Okresowo, w trakcie przestojów pracował w warsztacie przy remoncie różnych urządzeń i maszyn. Napraw tych dokonywał przy pomocy kluczy. Reperował redlery, podajniki, podnośniki (zeznania wnioskodawcy, zeznania J. K. i M. J.).

Sąd stwierdził, że przesłuchani świadkowie to osoby obce dla wnioskodawcy. J. K. pracował w (...) przy rozładunku i załadunku wagonów i samochodów, M. J. od 1976 r do 1984 r był brygadzistą głównej sterowni. Świadkowie mieli z ubezpieczonym kontakt przez większość okresu jego zatrudnienia. Szczegółowo opisali warunki pracy Z. G., potwierdzając charakter wykonywanej pracy i warunki pracy. Potwierdzili fakt jego pracy jako agregatowego i podnieśli, że okresowo wykonywał inne czynności poza obsługą maszyny do produkcji paszy. Zeznali, iż w Zakładzie nie odbywało się wytwarzanie mąki, kasz, płatków czy śruty, tylko miała miejsce produkcja mieszanek paszowych. Drobne rozbieżności co do niektórych szczegółów wynikają z naturalnych ułomności pamięci ludzkiej, zważywszy, że świadkowie zeznają na okoliczności zdarzeń życia codziennego nie mających charakteru wyjątkowego i z tego powodu trudniejszych do zapamiętania. Okoliczność, że występują te rozbieżności przemawiają za obdarzeniem ich zeznań wiarą, bowiem wskazują, że nie były one uzgadniane na potrzeby procesu. W związku z powyższym Sąd zeznania świadków i wnioskodawcy obdarzył wiarą.

W ocenie Sądu, zgromadzone dokumenty, w tym w aktach osobowych i w aktach ubezpieczeniowych wnioskodawcy, zasługiwały na obdarzenie wiarą jedynie w części, w zakresie w jakim nie były sprzeczne z treścią zeznań świadków i wnioskodawcy. Jak bowiem zeznali świadkowie wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia wykonywał obowiązki agregatowego nie będąc kierowanym do innych czynności za wyjątkiem okresów przestojów. Nie pracował również nigdy w warsztacie mechanicznym.

Sąd wskazał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd przytoczył art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r, poz. 1440), zgodnie z którym mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Sąd powołał się również na ustęp 2 artykułu 32 który stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Zgodnie z ustępem 4, wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 rozporządzenia, za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Warunkiem uznania za pracę w warunkach szczególnych jest wykonywanie w pełnym wymiarze czasu pracy stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r, III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r, III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r, III UK 66/07, Lex nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r, I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 r, I PK 194/08, Lex nr 528152 oraz z dnia 1 czerwca 2010 r, II UK 21/10, Lex nr 619638). W związku z tym niedopuszczalne jest uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do wskazanego rozporządzenia (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 r, III UK 62/07, Lex nr 375653; z dnia 5 maja 2009 r, I UK 4/09, Lex nr 509022 oraz z dnia 11 marca 2009 r, II UK 243/08 i tam powołane orzecznictwo). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2008 r, I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 oraz z dnia 22 kwietnia 2009 r, II UK 333/08, Lex nr 1001310). Wykonywanie przez cały czas pracy wyłącznie pracy w szczególnych warunkach jest praktycznie bowiem niemożliwe w żadnym procesie technologicznym i nie było intencją ustawodawcy przyznanie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym wyłącznie osobom, które przez pełną dniówkę roboczą nie wykonują żadnych innych czynności poza wymienionymi w wykazie A. Jak wskazują przytoczone poglądy Sądu Najwyższego w ramach pracy w warunkach szczególnych wykonuje się także inne czynności mające związek z tą pracą.

Zdaniem Sądu całość zgromadzonego wiarygodnego materiału dowodowego przemawia za uznaniem, że praca wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w (...) od 4 października 1977 r do 30 listopada 1986 r nie może zostać zakwalifikowana jako praca wykonywana w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43) w dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, w poz. 10 wymienia prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty. Jednakże praca wnioskodawcy nie może zostać zakwalifikowana jako praca przy produkcji mąki, kasz, płatków i śruty. Zakład takiej nie prowadził. Wnioskodawca pracował przy produkcji pasz, do której używano produktu pochodzenia roślinnego, w przeważającej części pochodzenia zwierzęcego, jak mączka rybna, mączka mięsno - kostna, kreda pastewna oraz polfamiksy. Praca wnioskodawcy nie może być też zakwalifikowana jako ciężkie prace za i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie - dział VIII poz. 1 rozporządzenia. Wnioskodawca nie pracował w transporcie. Jego praca polegała na uruchomianiu i obsłudze urządzenia do produkcji mieszanek paszowych, dozowaniu różnych komponentów, które przewożone były wózkiem paletowym. Należało do niego również sprzątanie worków. Stąd pomimo występowania uciążliwych warunków pracy w postaci zapylenia, praca ta nie może zostać uznana wedle przytoczonego rozporządzenia za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych. Rodzaj wykonywanej pracy musi bowiem odpowiadać pracy wskazanej w rozporządzeniu.

Sąd wskazał, że wnioskodawca legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym ponad 25 lat, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz ukończył 60 lat życia. Jednakże nie udowodnił piętnastoletniego okresu pracy w warunkach szczególnych i dlatego. Z tych względów nie może nabyć prawa do emerytury w obniżonym wieku, a jego odwołanie podlegało oddaleniu.

Z tych względów Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku wniósł w imieniu wnioskodawcy jego pełnomocnik będący adwokatem, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego - art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, przez przyjęcie, że skarżący wykonywał tę pracę jedynie przez 12 lat i 16 dni, podczas gdy wymieniony wykonując w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P. Wytwórni (...) w R. także wykonywał pracę warunkach szczególnie szkodliwych dla zdrowia, a więc łącznie ponad 15 lat;

2. naruszenie prawa materialnego, przez przyjęcie, że wnioskodawca nie spełnił wynikającej z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym;

3. mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, mianowicie art. 233 § 1 kpc, poprzez ogólnikową i dowolną ocenę dowodów przez pominięcie istotnych w sprawie okoliczności, w szczególności niewyjaśnienie jaki charakter miała praca wykonywana przez skarżącego w Przedsiębiorstwie (...) w szczególności, czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie odwołania w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania w obu instancjach, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto apelujący wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego na rozprawie apelacyjnej przez przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków, celem ustalenia, jaki charakter miała praca wykonywana przez wnioskodawcę w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P., a mianowicie: S. W. i S. K..

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że organ rentowy ustalił na dzień 1 stycznia 1999 r łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 27 lat 10 miesięcy 4 dni oraz uznał staż pracy skarżącego w warunkach szczególnych z tytułu zatrudnienia w (...) SA w M. od 2 grudnia 1986 r do 31 grudnia 1998 r w wymiarze 12 lat i 16 dni. Apelujący powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególny przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. wyroki z dnia 22 lutego 2007 r, I UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81; z dnia 17 września 2007 r, III UK 51/07, OSNP 2008/21-22/328; z dnia 6 grudnia 2007 r). Warunki lub szczególny charakter pracy świadczonej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej, niż inni ubezpieczeni. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy, a taka praca ponad wszelką wątpliwość miała miejsce w przypadku wnioskodawcy.

Skarżący zwrócił uwagę na fakt, że wnioskodawca od 2 grudnia 1986 r do 31 grudnia 1998 r, pozostawał w zatrudnieniu w (...) SA w M. i otrzymał dokument stwierdzający staż pracy w wymiarze 12 lat i 16 dni w warunkach szczególnych. Wymieniony podjął pracę 4 października 1977 r w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. na stanowisku dozowacza surowców mieszalnych, która to praca wykonywana była w szczególnych warunkach (Dział X poz. 10 - zał. NI do Uchwały nr XXVIII/193/84. Z przytoczonych wyżej względów należy przyjąć, że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych, przez okres znacznie przekraczający 15 lat.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik skarżącego cofnął wniosek o przesłuchanie świadków, popierał apelację. Złożył kserokopie strony 82 - 83 legitymacji ubezpieczeniowej świadectwa pracy z 27 listopada 1986 r i wyciągu z informatora (...) Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, zawierającego uchwałę zarządu (...) Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych z dnia 15 marca 1984 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach przez pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w spółdzielniach zrzeszonych w (...) Związku (...).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd Apelacyjny akceptuje w całości ustalenia faktyczne jak i wywody prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, zatem nie zachodzi konieczność ich powtarzania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r. II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).

Nie jest zasadny zarzut dotyczący naruszenia art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst Dz. U. z 2013 r, poz. 1440 ze zm.). Zauważyć należy, że art. 184 ust. 1 tej ustawy odsyła do art. 32 jedynie w zakresie wieku emerytalnego, natomiast wszystkie warunki do emerytury uregulowane zostały w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach. Nie było natomiast kwestionowane w sprawie, że skarżący w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P. Wytwórnia (...) w R. wykonywał pracę warunkach „szczególnie szkodliwych dla zdrowia”, bowiem na stanowisku jego pracy było bardzo duże zapylenie. Jednak takie stwierdzenie nie jest wystarczające dla ustalenia kwalifikowanego okresu pracy w warunkach szczególnych wymaganego do emerytury.

Natomiast dla spełnienia warunków do nabycia emerytury konieczne jest udowodnienie przez ubezpieczonego do dnia 1 stycznia 1999 r piętnastu lat pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. „Praca w warunkach szczególnych” jest pojęciem prawnym i oznacza rodzaj pracy skatalogowanej w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43 ze zm.), wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie bowiem z treścią § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej, trafnie ustalając, że apelujący nie spełnił przesłanki wykonywania przez piętnaście lat pracy w warunkach szczególnych, niezbędnej do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku. Brak tej przesłanki wynika z prawidłowych ustaleń Sądu pierwszej instancji, że do okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie może być doliczony sporny okres od 4 października 1977 r do 30 listopada 1986 r w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w P. Wytwórni (...) w R. na stanowiskach agregatowego i pracownika magazynowego.

Rodzaj pracy wykonywanej przez skarżącego na tych stanowiskach opisany został szczegółowo przez świadków i samego skarżącego. Podali oni jednoznacznie i zgodnie, że skarżący przez większą część okresu zatrudnienia w B. zajmował się obsługą agregatu do produkcji paszy. Jego praca polegała na włączaniu urządzenia i wsypywaniu do niego odpowiednich proporcji mączki rybnej, mączki mięsno - kostnej, kredy pastewnej i polfamiksów. Surowce te były podwożone przez operatora na rampę, a skarżący przynosił worki o wadze 50 kg z palety umieszczonej 10 metrów dalej i odpowiednio dozował do zsypu. Przed wsypaniem mieszanek do zsypu skarżący włączał elewator, który podnosił mieszanki w kubełkach kilka poziomów wyżej, gdzie przy pomocy odpowiednich urządzeń były one kierowane do komór. Do obowiązków wnioskodawcy należało też posprzątanie worków, które wiązał sznurkiem i odstawiał na palety. Po posprzątaniu worków wyłączał elewator.

Tak ustalony sposób wykonywania pracy w spornym okresie nie budził wątpliwości i nie był kwestionowany przez strony w toku postępowania. Istotna jest natomiast ocena, czy praca wykonywana przez skarżącego jest pracą w szczególnych warunkach, wymienioną w wykazie A załączonym do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd pierwszej instancji bez przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 233 § 1 kpc ustalił, że skarżący w okresie objętym sporem nie wykonywał pracy wymienionej w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Słusznie Sąd ocenił, że praca wykonywana przez skarżącego nie stanowi prac wymienionych w wykazie A dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno - spożywczym”, w poz. 10, to jest prac przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty. Praca wnioskodawcy nie była pracą przy produkcji mąki, kasz, płatków i śruty, a pracą przy produkcji pasz dla tuczu i zwierząt domowych, czyli przy sporządzaniu odpowiednich mieszanek z mączki rybnej, mączki mięsno - kostnej, kredy pastewnej oraz polfamiksów. Praca skarżącego nie stanowiła również ciężkich prac załadunkowych i wyładunkowe oraz przeładunku materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie, wymienionych w dziale VIII „W transporcie i łączności” pod poz. 1. Noszenie worków z komponentami do mieszanek paszowych było jedną z wielu czynności wykonywanych przez skarżącego podczas pracy.

Nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy treść złożonej w postępowaniu apelacyjnym przez pełnomocnika skarżącego uchwały zarządu (...) Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych z dnia 15 marca 1984 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach przez pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w spółdzielniach zrzeszonych w (...) Związku (...) (k. 62 - 73 akt sprawy). W uchwale tej znajduje się wykaz prac wykonywanych w warunkach szczególnych. W dziale X „W rolnictwie i przemyśle rolno - spożywczym”, w poz. 10 wymienione są prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty, a punkt ten zawiera podpunkty, gdzie wskazano m.in. stanowisko dozowacza surowców na mieszanki paszowe (ppkt 6).

Zauważyć należy, że przedsiębiorstwo (...) nie jest spółdzielnią zrzeszona w (...) Związku (...) i nie ma zastosowania do tego zakładu pracy złożony przez stronę wykaz. Przede wszystkim zaś zważyć należy, że art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach odsyła w przedmiocie oceny przesłanek do emerytury do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku. „Przepisy dotychczasowe” to tylko przepisy rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przepisy wykonawcze (zarządzenia, uchwały) mogą mieć przy ocenie rodzaju pracy wykonywanej w warunkach szczególnych jedynie pomocnicze znaczenie. Nie mogą rozszerzać katalogu prac wykonywanych w szczególnych warunkach wymienionych w rozporządzeniu. Stanowisko „dozowacz surowców na mieszanki paszowe” jest nieuprawnionym rozszerzeniem „prac przy wytwarzaniu maki, kasz, płatków i śruty”, bowiem nie mieści się w tym pojęciu.

Decydujące znaczenie w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012 r, III UK 86/11, Lex nr 1215157). Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r Nr 39, poz. 353 ze zm.) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2005 r, I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306, także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2010 r, II UK 188/09 Lex nr 590237). Powołane stanowisko Sądu Najwyższego odnoszące się do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach ma zastosowanie również przy ocenie prawa do emerytury na podstawie art. 184 tej ustawy.

Jak słusznie zauważył apelujący, powołując się na utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególny przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. W taki sposób Sąd Okręgowy zinterpretował obowiązujące przepisy prawa w oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny sprawy.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.