Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Ga 404/14

POSTANOWIENIE

Dnia 15 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski

Sędziowie: SO Leon Miroszewski (spr.)

SR del. Anna Górnik

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zmianę wpisu

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie dnia 31 października 2014 r., sygnatura akt SZ XIII Ns- Rej. KRS (...)

uchyla zaskarżone postanowienie w całości i przekazuje sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

SSO Leon Miroszewski SSO Krzysztof Górski SSR del. Anna Górnik

Sygnatura akt VIII Ga 404/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 31 października 2014 roku, sygnatura akt XIII Ns Rej. KRS 8069/14/115 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, wydanym na skutek skargi wnioskodawcy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą S. na postanowienie Referendarza sądowego z dnia 3 czerwca 2014 roku, oddalił w punkcie I. wniosek tego podmiotu z dnia 3 stycznia 2014 roku o zmianę wpisu obejmującą dane o obniżeniu kapitału zakładowego oraz zmianę danych o wspólnikach tej spółki, a w punkcie II. zarządził zwrot wnioskodawcy kwoty 250 złotych tytułem opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Rejonowy stwierdził, że wniosek o wpis obniżenia kapitału zakładowego może być złożony dopiero po upływie trzech miesięcy od daty ogłoszenia o planowanym obniżeniu kapitału zakładowego i wezwaniu wierzycieli oraz po ich zaspokojeniu lub zabezpieczeniu, czyli de facto po przeprowadzeniu całego postępowania konwokacyjnego z art. 264 § 1 k.s.h. Uznał, że nie ma możliwości rozpoznania tego wniosku uprzedniego przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego, skoro uchwała nr 1/12/2013 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników wymienionej spółki z dnia 30 grudnia 2013 roku o przymusowym umorzeniu udziałów wspólników D. P. (1) i W. P. (1) przewiduje wypłatę wynagrodzenia na ich rzecz. Tym samym nie miał zastosowania termin, o którym mowa w art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Dalej Sąd Rejonowy stwierdził, że poza sporem jest to, że wnioskodawca nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 265 § 2 pkt 3 k.s.h. w chwili wydawania przez referendarza postanowienia z dnia 3 czerwca 2014 roku, a uczynił to dopiero w dniu 12 czerwca 2014 roku.

Niezależnie od powyższego Sąd Rejonowy stwierdził, że treść zamieszczonego w ogłoszeniu wnioskodawcy w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nr (...), poz. 862, wezwania wierzycieli spółki została zredagowana błędnie, bowiem zawierało ono informację o uchwale w sprawie obniżenia kapitału zakładowego o kwotę 15.804,000 złotych z dotychczasowej wysokości 1.625.400 złotych, do wysokości 45.000 złotych, podczas gdy z treści uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego przedłożonej Sądowi wynika, że uchwalono obniżenie kapitału zakładowego o kwotę 1.580.400 złotych. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, powyższe obliguje zarząd spółki do przeprowadzenia ponownie postępowania konwokacyjnego.

Na koniec Sąd Rejonowy stwierdził, że treść uchwały nr 1/12/2013 nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki (...) z dnia 30 grudnia 2013 roku w sposób niewystarczający precyzuje podstawy przymusowego umorzenia udziałów wymienionych w niej wspólników. Wprawdzie wskazane zostały postanowienia umowy spółki, jednakże zdaniem Sądu nie wydaje się wystarczające złożenie przez wspólników (w omawianym przypadku przez jednego wspólnika) oświadczenia, że została podjęta przez nadzwyczajne zgromadzenie wspólników uchwała nr 01/11/2013 z dnia 4 listopada 2013 roku o zarządzeniu dopłat do spółki, w której nie ma mowy o wysokości dopłat, o terminie wpłat wyznaczonym wobec wspólników, ani nie ma mowy o tym, czy trzeci wspólnik uchwałę o dopłatach wykonał. Jednocześnie z treści wzmiankowanej uchwały wynika, że wspólnicy, których zobowiązano do dopłat nie byli obecni na tym posiedzeniu, zatem wobec treści § 25 umowy spółki wydaje się, że procedura podejmowania uchwał była zachowania, jednakże Sąd Rejestrowy nie został w tym zakresie przez zarząd czytelnie powiadomiony, ani w treści wzmiankowanej uchwały, ani też tej uchwały nie załączono do wniosku rejestrowego o wpis obniżenia kapitału zakładowego.

Apelację od tego orzeczenia złożył wnioskodawca. Zarzucił: naruszenie art. 264 § 1 k.s.h. przez błędne przyjęcie, że zamieszczenie przez spółkę w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenie o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego nie spełniało wymogów prawa z uwagi na zawarty w nim błąd pisarski i że konieczne jest powtórzenie postępowania konwokacyjnego; naruszenie art. 265 § 2 pkt 3 k.s.h. przez błędne przyjęcie, że wniosek o rejestrację obniżenia kapitału zakładowego był przedwczesny, gdyż został złożony przed upływem 3 miesięcy od zamieszenie ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym; naruszenie art. 23 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym przez badanie okoliczności leżących poza kognicją sądu rejestrowego, to jest okoliczności faktycznych, które legły u podstaw uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego i umorzeniu udziałów (nieuiszczenie dopłat do spółki i nieobecność na zgromadzeniach wspólników), podczas gdy okoliczności te nie były danymi wskazanymi we wniosku o wpis zmian do KRS.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie punktu I zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Nadto wniósł o przeprowadzenie dowodów z dokumentów w postaci: protokołu niedojścia do skutku nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z dnia 11.10 2013 roku; porządku obrad zgromadzenia zwołanego na 11.10.2013 roku; oświadczenia zarządu z dnia 11.10.2013 roku; lity obecności na zgromadzeniu w dniu 11.10.2013 roku; wezwań wspólników S. W., W. P. i D. P. z dnia 25.09.2013 roku, z dnia 16.10.2013 roku, z dnia 20.11.2013 roku i z dnia 4.11.2013 roku; protokołu nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z dnia 4 listopada 2013 roku z listą obecności; protokołu stawiennictwa jednej strony i niestawiennictwa drugiej strony z dnia 9.12.2013 roku; dowód uiszczenia dopłaty przez wspólnika S. W. z dnia 8.11.2013 roku, wezwania do zapłaty kierowane do W. P. i D. P. z dnia 14.11.2013 roku.

W uzasadnieniu apelacji skarżący stwierdził, że ogłoszenie zarządu spółki wnioskodawcy spełniało wymogi określone w art. 264 § 1 k.s.h., zaś błąd, który w tym ogłoszeniu wystąpił był prostą omyłką pisarską i dało się łatwo ustalić kwotę obniżenia kapitału zakładowego. Błąd ten nie powodował nadto naruszenie interesu wierzycieli. Zdaniem skarżącego wniosek rejestrowy nie był przedwczesny, bowiem z art. 265 § 2 pkt 3 k.s.h. nie wynika, że wniosek rejestrowy może być złożony dopiero po upływie 3 miesięcy od zamieszczenia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Nadto podniósł, że zgodnie z art. 316 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. przy rozstrzyganiu należy brać pod uwagę stan istniejący w chwili zamknięcia rozprawy (posiedzenia), zaś już w chwili wydania postanowienia przez referendarza upłynął już 3 miesięczny okres wynikający z art. 264 § 1 k.s.h. W sprawie treści uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego skarżący podniósł, że w toku postępowania rejestrowego nie był informowany o wątpliwościach co do prawidłowości uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego, tym samym przedłożył dowody w celu wykazania tej prawidłowości, choć jego zdaniem sąd rejestrowy nie ma uprawnienia do badania okoliczności faktycznych, które legły u podstaw obniżenia kapitału zakładowego. Niezależnie od tego podniósł, że wspólnicy, których udziały umorzono, nie stawiali się na zgromadzenia wspólników i nie uiścili wymaganych dopłat.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 694 7 k.p.c. sąd odwoławczy, po rozpoznaniu apelacji od orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, może apelację oddalić, albo – o ile ją uwzględni – uchylić zaskarżone postanowienie co do istoty i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Tym samym dokumentacja przedstawiona przez skarżącego w załączeniu do apelacji mogła służyć jedynie zbadaniu zasadności podstawowego zarzutu apelacji, odnoszącego się do zasadniczej podstawy oddalenia wniosku o wpis obniżenia kapitału zakładowego, a więc stwierdzenia o przedwczesności wniosku, jako złożonego przed przeprowadzeniem postępowania konwokacyjnego.

Sąd Rejonowy ma rację, że wpisu obniżenia kapitału zakładowego, gdy jednocześnie następować ma zwrot wspólnikom wpłat dokonanych na kapitał zakładowy, nie można dokonać zanim nie zostanie wyczerpana procedura przewidziana w art. 264 § 1 k.s.h., a co za tym idzie, zanim wszyscy członkowie zarządu złożą oświadczenie stwierdzające, że wierzyciele, o ile zgłosili sprzeciw w terminie, o którym mowa w powołanym przepisie, zostali zaspokojeniu lub zabezpieczeni (art. 265 § 2 pkt 3 k.s.h.). W niniejszym postępowaniu doszło jednak do tego, że odmowa wpisu nastąpiła mimo tego, że w chwili rozstrzygania, spełniony już był warunek zakończenia opisanej procedury.

Z treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia można wnioskować, że Sąd Rejestrowy odmówił rejestracji obniżenia kapitału zakładowego albowiem samo złożenie wniosku miało miejsce zanim nastąpiło zakończenie postępowania, o którym mowa w powołanych wyżej przepisach. W konsekwencji przyjął, że wypełnienie tej procedury w trakcie postępowania rejestrowego jest bez znaczenia dla treści rozstrzygnięcia.

Zapatrywania tego nie sposób podzielić. W postępowaniu rejestrowym nie jest wyłączona zasada uwzględniania stanu rzeczy istniejącego w chwili orzekania (art. 316 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Trzeba dodać, że w niniejszej sprawie zasada ta nabiera szczególnego znaczenia jeżeli weźmie się pod uwagę, że wraz z obniżeniem kapitału zakładowego nastąpiła zmiana umowy spółki, co zostało zgłoszone jednocześnie ze zgłoszeniem tego obniżenia. Zgodnie z art. 256 § 3 k.s.h. do zarejestrowania zmiany umowy spółki stosuje się odpowiednio między innymi przepis art. 169 k.s.h. W świetle tej regulacji, o ile doszło do prawomocnego oddalenia wniosku o wpis zmiany umowy spółki, to zmiana ta ulega rozwiązaniu.

To oznacza, że skutkiem prawomocnej odmowy wpisu po rozpoznaniu przedmiotowego wniosku rejestrowego byłaby niemożliwość jej ponownego zgłoszenia, w tym zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego, i to w sytuacji gdy nie byłoby już mowy o przeszkodach wskazanych w zaskarżonym postanowieniu.

Biorąc pod uwagę powyższe, zbyt daleko idącym stwierdzeniem jest uznanie, że samo przedwczesne złożenie wniosku o wpis obniżenia kapitału zakładowego wraz ze zmianą umowy spółki odzwierciedlającą to obniżenie, a więc przed zakończeniem postępowania konwokacyjnego, stanowi podstawę odmowy wpisu, nawet wówczas, gdy procedura konwokacyjna została zakończona przed wydaniem postanowienia co do istoty.

Innymi słowy, uznając, że nie jest prawidłowe zgłoszenie obniżenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zanim powstanie możliwość złożenia przez wszystkich członków zarządu oświadczenia, o którym mowa w art. 265 § 2 pkt 3 k.s.h., należy stwierdzić, że nieprawidłowość ta nie sprzeciwia się rejestracji obniżenia kapitału zakładowego gdy w chwili orzekania oświadczenie to zostało prawidłowo złożone.

Trzeba w tym miejscu zauważyć, że nie stanowiło przeszkody w złożeniu takiego oświadczenia, a więc w przyjęciu, że wierzyciele spółki wnioskodawcy uzyskali przewidzianą w ustawie możliwość zgłoszenia sprzeciwu wobec obniżenia kapitału zakładowego, to, że w ogłoszeniu na podstawie art. 264 § 1 k.s.h. doszło do pomyłkowego wskazania kwoty obniżenia. Rację ma skarżący, że charakter tej omyłki wyraźnie wskazuje na jej oczywistość, nadto jej istnienie nie uniemożliwia wnioskowania o faktycznej wysokości obniżenia kapitału zakładowego, wreszcie omyłka polega na zawyżeniu kwoty obniżenia, toteż potencjalni wierzyciele mieliby dalej idącą podstawę do skorzystania z prawa do wniesienia sprzeciwu wobec obniżenia.

Nie zachodziły też inne przesłanki odmowy wpisu zgłoszeń rozpoznawanego wniosku rejestrowego, wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. W szczególności, abstrahując od oceny kognicji sądu rejestrowego w zakresie badania dokumentów dołączonych do wniosku w świetle przepisów art. 23 k.s.h. (co jest zagadnieniem kontrowersyjnym, a przy tym wykraczającym poza ramy rozpoznawania niniejszej sprawy), o ile Sąd Rejestrowy miał wątpliwości, co do istnienia przesłanek pozwalających na dokonanie czynności, których ostatecznym skutkiem było zgłoszone obniżenie kapitału zakładowego, to winien był wezwać o uzupełnienie przedstawionej do wniosku dokumentacji. O tym, że takie uzupełnienie było możliwe, świadczy przedstawienie w załączeniu do apelacji dokumentów, które pozwalają na choćby wstępną ocenę w aspektach wskazanych przez Sąd Rejestrowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia (trzeba zauważyć, że zgodnie z powołanym już wyżej art. 256 § 3 k.s.h, do zarejestrowania zmiany umowy spółki stosuje się odpowiednio również przepis art. 165 k.s.h., pozwalający na wezwanie do usunięcia dających się usunąć braków zgłoszenia).

Biorąc pod uwagę powyższe, należało, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i na podstawie art. 694 7 k.p.c., uchylić zaskarżone postanowienie. Należy zaznaczyć, że wprawdzie wnioskodawca w apelacji wymienił tylko punkt I zaskarżonego postanowienia, jednakże sens apelacji dotyczy całego rozstrzygnięcia, bowiem skoro wnioskodawca zmierza do uzyskania rejestracji zgodnie z wnioskiem, to zakłada to konieczność poniesienia opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a więc zatrzymania opłaty już wniesionej.

Przy ponownym rozpoznaniu niniejszej sprawy rejestrowej Sąd Rejonowy na nowo oceni, przed wydaniem rozstrzygnięcia, dokumenty załączone do wniosku, a także konieczność ich uzupełnienia, bądź to o dokumenty załączone do apelacji bądź inne wskazane przez ten Sąd w toku rozpoznawania wniosku, i o których złożenie wezwie wnioskodawcę.

SSO Leon Miroszewski SSO Krzysztof Górski SSR (del.) Anna Górnik