Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 1068/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia

SA Małgorzata Rokicka - Radoniewicz

Sędziowie:

SA Marcjanna Górska (spr.)

SA Bogdan Świerk

Protokolant: protokolant sądowy Joanna Malena

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 r. w Lublinie

sprawy W. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 8 października 2014 r. sygn. akt VIII U 711/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz W. N. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 1068/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lutego 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) w związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił W. N. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych podając, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i ustalenia prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że organ rentowy w sposób nieprawidłowy zsumował jego okresy pracy w szczególnych warunkach i w efekcie bezpodstawnie przyjął, że nie udowodnił on wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację leżącą u podstaw zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 8 października 2014 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. N. prawo do emerytury od dnia 6 lutego 2014 roku oraz stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie prawa do świadczenia w przepisanym terminie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że W. N. urodzony (...), w dniu 3 lutego 2014 roku złożył wniosek o prawo do emerytury dołączając do niego dokumentację dotyczącą zatrudnienia, w tym między innymi świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez (...) Zakłady (...) S.A. w dniu 31 marca 1999 roku, z którego wynikało, że pracował w tym zakładzie pracy od 27 maja 1974r. do 31 marca 1999r. i w tym czasie, w okresach: od 9 kwietnia 1977r. do 1 maja 1984r., od 1 października 1984r. do 8 maja 1985r., od 14 października 1985r. do 29 kwietnia 1986r., od 6 października 1986r. do 17 kwietnia 1987r.,- od 19 października 1987r. do 31 grudnia 1987r., od 1 sierpnia 1992r. do 11 stycznia 1993r., od 1 kwietnia 1993r. do 12 maja 1996r.,od 13 sierpnia 1996r. do 31 lipca 1997r., od 1 października 1997r. do 31 maja 1998r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę – bezpośrednia obsługa stacji sprężarek oraz prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego – na stanowisku montera maszyn i urządzeń, palacza, wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 9 pkt 2 i dziale XIV poz. 1 pkt 4 – stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Rozpoznając wniosek organ rentowy dokonał sprawdzenia okresów podlegania ubezpieczeniu i ustalił, że ubezpieczony legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 28 lat, 2 miesięcy i 6 dni, w tym żadnym okresem pracy w warunkach szczególnych.

ZUS wskazał, że nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresów dokumentowanych wskazanym powyżej świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, pomniejszonych przez ten organ okresami urlopów bezpłatnych. Organ rentowy wskazał, że w dokumencie tym podano, iż skarżący wykonywał pracę na stanowisku montera maszyn i urządzeń, które nie jest zgodne z wykazem stanowisk do zarządzenia nr 7 § 6 Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987r. (Dz.Urz. Nr 4 z dnia 3 sierpnia 1987r.), gdzie w wykazie A dziale XIV pod pozycją 9 pkt 2 jest wykazane inne stanowisko: maszynista sprężarek. Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż ze świadectwa pracy nie wynika w jakim okresie odwołujący się wykonywał pracę jako palacz, zatem nie ma możliwości uwzględnienia tej pracy jako pracy w szczególnych warunkach.

W oparciu o dokumentację znajdującą się w aktach osobowych ubezpieczonego Sąd pierwszej instancji ustalił, że W. N. ma ukończoną zasadniczą szkołę zawodową o specjalności mechanik – kierowca pojazdów samochodowych.

Z dniem 27 maja 1974 roku został przyjęty do pracy w (...) Zakładach(...) w Ł. na 7-dniowy okres próbny, a po jego upływie na czas nieokreślony na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń. W czasie zatrudnienia w tym zakładzie pracy odbywał służbę wojskową a po jej zakończeniu w ustawowym terminie podjął pracę. W czasie zatrudnienia pracował na różnych stanowiskach, a mianowicie od dnia 2 maja 1977 roku na stanowisku montera maszyn i urządzeń, od dnia 2 maja 1977 roku na stanowisku montera maszyn i urządzeń w dziale głównego energetyka, od dnia 1 grudnia 1979 roku na stanowisku montera aparatów i układów hydraulicznych, od dnia 1 sierpnia 1984 roku na stanowisku maszynisty kotłów w TE, od dnia 1 października 1984 roku na stanowisku montera aparatury i układów hydraulicznych, od 1 lipca 1985 roku na stanowisku palacza w dziale głównego energetyka, od 24 listopada 1984 roku na stanowisku obuwnika; od 1 grudnia 1993 roku ponownie na stanowisku palacza.

Konkludując Sąd Okręgowy wskazał, że praktycznie ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia w (...) pracował jako maszynista sprężarek, obuwnik oraz palacz.

Będąc zatrudnionym na stanowisku maszynisty sprężarek ubezpieczony pracował przy bezpośredniej obsłudze stacji sprężarek pilnując prawidłowego stanu powietrza (poziom zanieczyszczeń), ciśnienia i temperatury (co dwie godziny sprawdzał wszystkie parametry), wymiany oleju i zapewniając bieżącą obsługę - celem zapewnienia ciągłości produkcji w zakładzie; sprężarki zasilały halę produkcyjną. W momencie kiedy spadało ciśnienie w sprężarce pozostałe maszyny używane do produkcji przestawały pracować. Pracowało dwóch maszynistów.

W okresie od 22 kwietnia 1975 roku do 9 kwietnia 1977 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową. Przed wojskiem pracował jako maszynista sprężarkowy, po wojsku jako palacz i przez około 6 lat jako obuwnik.

Na stanowisku palacza W. N. pracował przy kotłach WC 80 – kotłach rusztowych niezautomatyzowanych, wodnych, typu przemysłowego. Zakład pracy dysponował dwoma kotłami wodnymi wysokotemperaturowymi (powyżej 100 stopni Celsjusza) i kotłem parowym wysokoprężnym typu przemysłowego. Skarżący sprawdzał prawidłowość poboru paliwa, przesuwania rusztu, odbioru żużlu oraz ciśnienia. Nadto ładował ręcznie węgiel łopatą na taśmę, skąd był on przesuwany do zsypów i następnie do kotłów; wywoził żużel taczkami i również taczkami przywoził węgiel.

Jako obuwnik skarżący zajmował się ścieraniem ręcznym fałdów skóry przy użyciu szlifierki taśmowej oraz ćwiekowaniem ręcznym – nakładał cholewkę na kopyto, naciągał i przyklejał skórę do podeszwy lub przyklejał boki. Klejono za pomocą butaprenu. Nadto zajmował się szyciem ręcznym obuwia, wyjmowaniem kopyt szewskich z gotowego obuwia.

Wszystkie powyższe prace odwołujący się wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na hali produkcyjnej, na której w systemie zmianowym pracowało około 700 osób. Szczególne warunki zatrudnienia na stanowisku obuwnika i maszynisty sprężarek były związane z hałasem pracujących urządzeń, kurzem unoszącym się ze skór, oparami butaprenu i innych szkodliwych substancji. Na hali panowała bardzo wysoka temperatura, około 40 stopni (trochę mniej w godzinach porannych), nie było wentylacji. Wszystkie maszyny były w bliskiej od siebie odległości. Jako palacz dodatkowo odwołujący się był narażony na kontakt z dwutlenkiem węgla, związkami siarki oraz temperaturą powyżej 200 stopni Celsjusza.

Sąd Okręgowy wskazał, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, aktach osobowych oraz zeznania wnioskodawcy i świadków: Z. K., J. P. i M. Z..

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wskazanych powyżej świadków podkreślając, że przesłuchani w sprawie świadkowie byli osobami obcymi dla wnioskodawcy i nie mieli żadnego powodu, by relacjonować zdarzenia niezgodnie z ich rzeczywistym przebiegiem. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w zakładzie (...). M. Z. pracował jako ćwiekarz czubów (obuwnik), J. P. mistrz i starszy mistrz w wydziale energetycznym, Z. K. – palacz i przy obsłudze sprężarek. Świadkowie z racji swoich obowiązków pracowniczych znali zatem specyfikę czynności i sposób pracy wnioskodawcy. Stałość i powtarzalność wykonywanych przez nich prac oraz kontakt ze skarżącym spowodowały, iż wyżej przytoczone okoliczności związane z zatrudnieniem odwołującej się zostały dobrze zapamiętane przez świadków. Nadto należy dodać, iż zeznania świadków były spójne i nie zawierały sprzeczności.

Sąd pierwszej instancji obdarzył również wiarą zeznania wnioskodawcy, albowiem były jasne, spójne, logiczne oraz znajdowały potwierdzenie w zeznaniach przesłuchanych świadków i dowodach z dokumentów – umowach o pracę, angażach oraz świadectwach pracy i świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Sąd obdarzył także wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów zawartych w aktach osobowych odwołującego się. Dokumenty te były przechowywane przez upoważniony podmiot i nie nosiły żadnych śladów ingerencji w ich treść.

Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sad Okręgowy uznał, że odwołanie jest zasadne. Sąd wskazał, że prawo do wcześniejszej emerytury dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z uwagi na datę urodzenia wnioskodawcy, regulują przepisy art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440, ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.). Prawo do emerytury nabywają ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego m. in. w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnili enumeratywnie określone przesłanki: posiadają okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn, legitymują się okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27.

Natomiast, w myśl art. 184 ust. 2 emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Dokonując oceny, czy pracę wnioskodawcy można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach, Sąd Okręgowy stwierdził, że w toku postępowania dowodowego, na podstawie zeznań wnioskodawcy, świadków oraz akt osobowych ustalił w sposób niebudzący wątpliwości, że w spornym okresie, ubezpieczony wykonywał prace obuwnika, maszynisty sprężarek i palacza wymienione w wykazie A, dziale VII „W przemyśle lekkim” poz. 12 „Produkcja spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych”, poz. 14 „Prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego” , dzial XIV poz. 9 „Bezpośrednia obsługa stacji sprężarek”, poz. 1 „Prace niezautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego” - rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Sąd podniósł, że prace te zostały również wymienione w akcie resortowym, wykazie A, załączniku nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie pracy wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego – dziale VII, pod pozycją 12, pkt 7, dziale XIV pod pozycją 1 pkt 4 i pod pozycją 9 pkt 2.

Reasumując powyższe Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych: 1) ukończył 60 lat, 2) udowodnił 25 lat zatrudnienia, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, 3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Sąd przyjął, że do okresu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych należy uwzględnić także okres służby wojskowej od 22 kwietnia 1975 r. do 9 kwietnia 1977 r. Na poparcie swojego stanowiska Sąd powołał uchwałę składu powiększonego Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., II UZP 6/13, gdzie stwierdzono, że "Czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (...)".

W ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy, gdy się zważy, że wnioskodawca odbywał służbę wojskową w okresie od dnia 22 kwietnia 1975 roku do dnia 9 kwietnia 1977 roku podstawowe znaczenie, zdaniem Sądu pierwszej instancji, ma pierwotne brzmienie ustawy, obowiązujące od jej wejścia w życie do 1 stycznia 1975 roku.

Sąd wskazał, że zgodnie z obowiązującym wówczas art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, okres odbytej zasadniczej lub okresowej służby wojskowej zaliczał się do okresu zatrudnienia, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu tej służby podjęli zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby albo w tej samej gałęzi pracy.

Szczegółowe zasady zaliczenia zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin, które w § 5 ust. 1, wskazało, że pracownikowi, który podjął zatrudnienie po odbyciu służby, zaliczało się okres odbytej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakresie uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w danym zakładzie lub gałęzi pracy oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie.

Z przepisów tych wynikała zasada, że pracownikowi, który we wskazanym terminie po zakończeniu służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w chwili powołania do tej służby, okres służby podlegał wliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Ustanawiały więc one tzw. fikcję prawną, z której wynika, że pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach, który po zakończeniu czynnej służby wojskowej powraca do tego zatrudnienia w przepisanym terminie, zachowuje status pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w okresie pełnienia tej służby.( wyrok SN z 4 grudnia 2013r. II UK 217/13, także wyrok SA w Lublinie z 10 czerwca 2010r. III AUa 446/10, wyrok SA w Lublinie z 15 marca 2011r. III AUa 118/11 ).

Bezspornym jest, że wnioskodawca podjął pracę w (...) S.A. w terminie krótszym niż 30 dni, zaś zarówno przed, jak i po odbyciu służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych. Łączny okres pracy w warunkach szczególnych wynosi więc ponad wymagane przez ustawodawcę 15 lat.

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi wskazaniami, zmienił zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 6 lutego 2013 r., tj. od łącznego spełnienia przesłanek do uzyskania prawa do świadczenia, zgodnie z art. 100 ustawy FUS.

W niniejszej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności z art. 118 ust. 1a powołanej ustawy. Wnioskodawca nie przedłożył wraz z wnioskiem o prawo do emerytury dokumentów, które w wystarczający na potrzeby postępowania przed organem rentowym sposób potwierdzałyby wykonywanie przez niego pracy w warunkach szczególnych przez wymagany okres. Dopiero w toku postępowania przesłuchano wnioskodawcę, zatrudnionych razem z nim świadków oraz dopuszczono dowód z dokumentów zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy. Analiza tych dowodów pozwoliła na ustalenie, że odwołujący się wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez okres ponad 15 lat. Dowodami tymi nie dysponował organ rentowy, a zatem nie mógł dokonać prawidłowej oceny zasadności roszczenia wnioskodawcy o ustalenie prawa do emerytury w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 14 § 2 kpc Sąd orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 ze zm.) poprzez ustalenie prawa do emerytury osobie niespełniającej przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

- sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez okres wynoszący ponad 15 lat.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł miedzy innymi, że nie kwestionuje uznania przez Sąd pierwszej instancji za pracę w szczególnych warunkach okresu faktycznego wykonywania pracy przez wnioskodawcę przez okres 14 lat, 10 miesięcy i 18 dni. Zakład nie godzi się jednak ze stanowiskiem tego Sądu, w kwestii uznania okresu służby wojskowej za pracę w szczególnych warunkach.

Według apelanta, zgodnie z powołaną przez Sąd pierwszej instancji uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku, II UZP 6/13, uwzględnieniu do stażu pracy w szczególnych warunkach na podstawie wskazanego przez Sąd Okręgowy art. 108 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony PRL, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku, podlegają bowiem tylko okresy zasadniczej służby wojskowej odbywanej w okresie od 29 listopada 1967 roku do 31 grudnia 1974 roku, t.j. w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

W niniejszej sprawie natomiast wnioskodawca pełnił służbę wojskową latach 1975 – 1977, a to oznacza brak podstaw prawnych aby służbę wojskową W. N. uwzględnić przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach.

W rezultacie ubezpieczony nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W tej sytuacji, według apelanta, ustalenie mu prawa do emerytury nastąpiło z naruszeniem wyżej powołanych przepisów oraz w sprzeczności z zebranym materiałem dowodowym.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wnosił o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów procesowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Ubezpieczony powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 września 2014 roku, III AUa 547/14 wskazał, że zaprezentowane przez apelujący organ rentowy rozumienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku, II UZP 6/13 nie jest prawidłowe. Nadto wskazał, że nawet w sytuacji nieuwzględnienia okresu służby wojskowej, ubezpieczony udowodnił wymagany okres pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja organu rentowego jest bezzasadna. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Dokonane przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich szczegółowe powtarzanie.

Ocena obu zarzutów apelacji, zdaniem Sądu odwoławczego, sprowadzała się w istocie do oceny istnienia prawnych możliwości uwzględnienia odbywanej przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej w okresie od 22 kwietnia 1975 roku do 9 kwietnia 1977 roku do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Uwzględniając wskazany okres, Sąd pierwszej instancji ograniczył się do zacytowania uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13 (LEX nr 1385939) stwierdzającej, że „Czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.)”.

Sąd Okręgowy zaniechał natomiast analizy stanu prawnego obowiązującego po dacie 31 grudnia 1974 roku, a więc nieobjętego treścią uchwały, a co miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy przy uwzględnieniu okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej przez ubezpieczonego (22 kwietnia 1975 – 9 kwietnia 1977).

Okoliczność ta nie prowadzi jednak do podważenia stanowiska Sądu pierwszej instancji, które jest prawidłowe.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie można zgodzić się z prezentowanym przez skarżącego poglądem, jakoby w stanie faktycznym sprawy nie było podstaw do uwzględnienia okresu zasadniczej służby wojskowej odbywanej przez wnioskodawcę od 22 kwietnia 1975 roku do 9 kwietnia 1977 roku do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Nie ma racji apelujący, że takie stanowisko znajduje uzasadnienie w treści cytowanej wyżej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 roku. Jak wynika bowiem z jej uzasadnienia, Sąd Najwyższy ograniczając w treści uchwały ocenę okresu zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL (do 31 grudnia 1974 roku), jako pracy w szczególnych warunkach, miał na uwadze stan faktyczny, w którym sformułowane zostało przedstawione mu do rozstrzygnięcia pytanie prawne.

Na tę okoliczność zwrócił uwagę sam Sąd Najwyższy już na wstępie swoich rozważań podnosząc, że „Przedstawione w niniejszej sprawie zagadnienie prawne zostało sformułowane bardzo ogólnie, bez uwzględnienia okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy, z których najistotniejsze dotyczą "statusu" (traktowania) zasadniczej służby wojskowej wnioskodawcy odbywanej w okresie od 23 kwietnia 1971 do 1 maja 1973 r., nadto w sytuacji gdy przed rozpoczęciem odbywania tej służby doszło do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę. Oceniając przedstawiony do rozstrzygnięcia problem prawny, nie można pomijać okoliczności faktycznych sprawy, w której powstał, co wpływa bezpośrednio na treść podjętej uchwały”.

W rozpoznawanym w niniejszej sprawie stanie faktycznym kwestią sporną była natomiast możliwość uwzględniania do szczególnego stażu pracy wnioskodawcy, okresu zasadniczej służby wojskowej odbywanej przez wymienionego od 22 kwietnia 1975 roku do 9 kwietnia 1977 roku. Kluczowe zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia tego sporu posiadało ustalenie regulacji prawnych dotyczących przedmiotowej materii, obowiązujących we wskazanym okresie.

Zauważyć należy bowiem, że zgodnie z ukształtowanym i utrwalonym w judykaturze poglądem, dla oceny określonego stanu faktycznego, w tym zrealizowanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach, wywołującego określony skutek prawny, należy stosować przepisy obowiązujące w czasie realizacji tego stanu faktycznego (vide: cytowana wyżej uchwała Sądu Najwyższego oraz powołany w niej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2013 r., I UK 544/12 (LEX nr 1383246).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że w okresie odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej (od 22 kwietnia 1975 roku do 9 kwietnia 1977 roku) od dnia 1 stycznia 1975 roku treść art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony uległa nieznacznej zmianie w stosunku do okresu objętego wymienioną wyżej uchwałą Sądu Najwyższego, a mianowicie przepis ten otrzymał brzmienie: „Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby”.

Ustawodawca zaakcentował zatem wliczanie do okresu zatrudnienia okresu służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, o ile pracownik podjął pracę w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby – rezygnując z „tej samej gałęzi pracy” i stanowiąc o „tym” a nie jakimkolwiek zatrudnieniu.

Zmiana przepisu nie skutkowała zatem jakiejkolwiek zmiany sytuacji pracowników, którzy w czasie zatrudnienia zostali powołani do odbycia służby wojskowej a po jej zakończeniu wrócili w terminie określonym w art. 106 ust. 1 omawianej ustawy, t.j. ciągu 30 dni, do tego samego zakładu pracy. Czas odbywania służby podlegał wówczas uwzględnieniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem.

Dodatkowo podnieść należy, że w dalszym ciągu obowiązywał § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz.U. Nr 44, poz. 318 ze zm.) zgodnie z którym żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. W przypadku wnioskodawcy, jak wynika z niekwestionowanych ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, spełniony został warunek dotyczący wykonywania pracy w szczególnych warunkach przed powołaniem do odbycia służby wojskowej oraz podjęcia tego rodzaju pracy u dotychczasowego pracodawcy przed upływem 30 dni od zakończenia służby wojskowej. Warunki te, w stanie faktycznym sprawy zostały spełnione, co wynika jednoznacznie z zapisów zawartych w karcie obiegowej sporządzonej w dniu 19 kwietnia 1977 roku, gdzie stwierdzono, że W. N. wrócił z wojska i został przyjęty do pracy 2 maja 1977 roku (akta osobowe).

Oznacza to, że wbrew zarzutom apelacji, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że ubezpieczony na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS legitymował się wymaganym okresem pracy w szczególnych warunkach a tym samym spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Powoduje to, że chybiony jest zarzut apelacji dotyczący naruszenia prawa materialnego.

Mając powyższe względy na uwadze i na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku, o kosztach orzekając na podstawie § 12 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 roku, poz. 490)