Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

23 października 2014 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Dominika Romanowska

Protokolant Agnieszka Filipek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 09 października 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. Oddział (...) we W.

przeciwko K. M., R. L.i M. R.

o zapłatę

oddala powództwo.

Na oryginale właściwy podpis,-

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 sierpnia 2012 roku (k. 4 i n., 46 i n.) strona powodowa Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W. Oddział (...)We W.domagała się zasądzenia od pozwanych R. L., K. M.i M. R.kwoty 77.077,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 14 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że pozwani zajmują obecnie bez tytułu prawnego lokal mieszkalny, pozostający w zasobach powoda, położony we W., przy ul. (...). Wskazała, że pozwani nie wywiązują się z obowiązku terminowego uiszczania opłat związanych z użytkowaniem lokalu, jak również nie regulują opłat pośrednich. Stan zadłużenia pozwanych za okres od 1 grudnia 2008 r. do dnia 13 sierpnia 2012 r. wynosi łącznie 77.077,80 zł, w tym: 33.752,06 zł tytułem należności głównej oraz 38.325,74 zł z tytułu odsetek skapitalizowanych na dzień sporządzenia pozwu, tj. 13 sierpnia 2012 r.

Nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 24 września 2012 r., sygn. VI Nc-e 1511598/12 (k. 7) Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie nakazał pozwanym R. L., K. M.i M. R., aby zapłacili stronie powodowej kwotę 77.077,80 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 17 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu w kwocie 964 zł w terminie 2 tygodni od doręczenia nakazu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw.

W przepisanym terminie pozwana, K. M. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty (k. 12), kwestionując żądanie pozwu, tak co do zasady jak i wysokości. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana wskazała, że pomiędzy stronami toczy się już postępowanie przed SR dla Wrocławia-Krzyków, o sygnaturze VI C 1144/12, którego wynik będzie mieć znaczenie również dla niniejszej sprawy. Nadto podniosła pozwana, że strona powodowa pomija wiele istotnych okoliczności mających znaczenie dla podnoszonych przez nią roszczeń, w tym sytuację życiową pozwanej.

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości.

W dalszym toku postępowania (k. 83 i n., 105 i n., 133 i n., k. 135 i n.) pozwana K. M., występująca również w charakterze pełnomocnika w imieniu pozostałych pozwanych, podniosła, że wyrokiem z dnia 5 września 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Krzyków w sprawie o sygn. akt VI C 1144/12 ustalił, iż pozwanej K. M. przysługuje prawo najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...). W związku z tym powództwo o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu jest bezzasadne i powinno zostać oddalone. Powództwo to jest nadto sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Z ostrożności procesowej podniosła także pozwana zarzut przedawnienia należności dochodzonych przez stronę powodową.

W piśmie przygotowawczym z dnia 18 września 2014 r. (k. 128) strona powodowa wskazała, że w niniejszym postępowaniu dochodzi zapłaty opłat związanych z korzystaniem z lokalu, a nie odszkodowania. Pozwani niewątpliwie zamieszkują w lokalu, a zatem obciążanie ich opłatami z tytułu korzystania z niego jest uzasadnione. Wskazała nadto, że pozwani sami naruszają prawo, a zatem nie mogą powoływać się na art. 5 k.c. jako podstawę oddalenia roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) o powierzchni 63,99 m ² jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa.

Na podstawie imiennego przydziału kwatery nr (...), w dniu 30 stycznia 1984 r. L. R.uzyskał prawo do zajmowania osobnej kwatery stałej we W.przy ul. (...)o powierzchni 63,99 m ². Przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej kwatery uwzględniono członków rodziny L. R.: jego ówczesną żonę – K. R.oraz ich dzieci, R.i M..

Dowód:

- decyzja przydziału osobnej kwatery z dnia 30 stycznia 1984 r. k. 51

Po śmierci L. D. Oddziału (...)odmówił pozwanej K. M.prawa do zajmowania lokalu argumentując, iż nie przysługuje jej żaden tytuł prawny do lokalu. Decyzję tę podtrzymał Prezes (...), a skarga pozwanej została odrzucona postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Po ponownej odmowie przyznania prawa do zajmowania lokalu pozwani zostali wezwani do opuszczenia lokalu.

Pozwana K. M. wniosła do Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków pozew o ustalenie, że przysługuje jej prawo najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul (...). Sąd uwzględnił żądanie pozwu wyrokiem 5 września 2013 r. w sprawie o sygn. VI C 1144/12, oddalając powództwo wzajemne – o eksmisję. Podstawą rozstrzygnięcia Sądu był przepis art. 35 ustawy z 20 maja 1976 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych w związku z przepisem art. 189 k.p.c.

Dowód:

- dokumenty znajdujące się w akta sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków, sygn. VI C 1144/12

W lokalu należącym do strony powodowej zamieszkuje obecnie pozwana K. M.(dawniej R.) oraz jej 14-letni wnuk, A. B. – syn pozwanej R. L.. Pozwani R. L.i M. R.na stałe mieszkają i pracują w Niemczech. Przyjeżdżają jednak niekiedy do Polski i mieszkają wtedy w spornym lokalu; mają tam pozostawione swoje rzeczy. W latach 2008 – 2012 w lokalu stale przebywała pozwana K. M., natomiast R. L.i M. R.mieszkali tam jedynie okresowo.

Dowód:

- zeznania pozwanej K. M. (e-protokół rozprawy z dnia 9 października 2014 r., 00:06:44 – 00:23:31)

Pozwana K. M.ma 63 lata. Na co dzień samotnie wychowuje swojego wnuka, A. B.. Pozwana utrzymuje siebie oraz wnuka z emerytury w wysokości 856,17 zł miesięcznie. Otrzymuje ponadto 400 Euro miesięcznie od swojej córki (matki A. B.), pozwanej L. B. - Lorenc oraz, sporadycznie, niewielkie kwoty od syna, pozwanego M. R.. Bieżące opłaty za czynsz wynoszą prawie 700 zł miesięcznie.

Dowód:

- zeznania pozwanej K. M. (e-protokół rozprawy z dnia 9 października 2014 r., 00:06:44 – 00:23:31)

Pismem z dnia 16 lipca 2012 r. strona powodowa wzywała pozwanych do zapłaty należności z tytułu opłat za używanie lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W. w łącznej kwocie 76.692,38 zł. Na sumę tę składało się 38.752,06 zł należności głównej oraz kwota 37.940,32 zł skapitalizowanych odsetek. Należności obejmowały okres od 01 grudnia 2008 r. do 16 lipca 2012 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 16.07.2012 r., k. 68

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Stan faktyczny Sąd ustalił w niniejszej sprawie w oparciu o dokumenty: decyzję przydziału osobnej kwatery z dnia 30 stycznia 1984 r., odpis wyroku z 5.09.2013 r. i dokumentów znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków, sygn. VI C 1144/12, wezwanie do zapłaty z dnia 16.07.2012 r. oraz w oparciu o zeznania pozwanej K. M.. Wartość dowodowa wymienionych dokumentów nie była przez strony kwestionowana, również Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności. Także zeznania pozwanej K. M. należy ocenić jako wiarygodne; prawdziwość jej zeznań nie była kwestionowana przez stronę przeciwną. Dodać należy, że dowód z przesłuchania strony powodowej został oddalony z tej tylko przyczyny, że strona powodowa, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wskazała osoby fizycznej do przesłuchania w charakterze strony powodowej. Natomiast dokumenty finansowe przedstawione przez stronę powodową (k. 53, k. 61) nie pozwalają ustalić, do jakich konkretnie okresów czasu odnoszą się poszczególne należności dochodzone wobec pozwanych oraz czy mają być zapłacone z tytułu najmu lokalu mieszkalnego czy też stanowią podwyższone opłaty naliczane z powodu bezumownego korzystania z lokalu. Są to wewnętrzne dokumenty księgowe, którymi strona powodowa posługuje się w celu ustalenia stanu zadłużenia osób korzystających z należących do niej lokali. Z treści tych dokumentów nie wynika jednak, jaka jest podstawa oraz metodyka naliczania należności z tytułu korzystania przez pozwanych z lokalu.

Podstawą żądania pozwu było pierwotnie prawo do żądania opłat związanych z użytkowaniem lokalu bez tytułu prawnego. W tym zakresie należy odwołać się do art. 224 § 2 k.c. oraz art. 225 k.c., przyznających właścicielowi uprawnienie do żądania wynagrodzenia od osoby, która w złej wierze posiada rzecz nie będąc do tego uprawniona. W złej wierze jest zaś z kolei ten kto wie lub powinien wiedzieć, że nie przysługuje mu żadne skuteczne wobec właściciela uprawnienie.

Podstawa prawna powództwa została zmodyfikowana już po wniesieniu pozwu, gdy wydany został wyrok Sądu Rejonowego Wrocławia-Krzyków, w sprawie o sygnaturze VI C 1144/12. Wyrok ten przesądził, że pozwanej K. M. przysługuje prawo najmu lokalu – prawo skuteczne wobec właściciela. W związku z tym strona powodowa podniosła, że dochodzi zapłaty opłat związanych z korzystaniem z lokalu, a nie odszkodowania, w związku z czym powództwo jest w dalszym ciągu zasadne. Niewątpliwie jednak w tym stanie rzeczy roszczenia nie można już opierać na przepisach kodeksu cywilnego regulujących roszczenia właściciela wobec posiadacza rzeczy nieuprawnionego do korzystania z niej. Roszczenie strony powodowej opiera się na przepisach o najmie oraz na umowie najmu łączącej strony procesu: stronę powodową jako wynajmującą oraz najemcę, K. M. wraz z zamieszkującymi z nią okresowo dziećmi, współpozwanymi w niniejszej sprawie (art. 659 § 1 k.c. oraz 688 ¹ k.c.).

Częściowo zasadny okazał się być podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczenia strony powodowej. W niniejszej sprawie strona powodowa dochodzi należności okresowych, przysługujących jej z tytułu umowy najmu. Właściwy jest zatem trzyletni termin przedawnienia (art. 118 k.c.). Bieg tego terminu uległ jednak przerwaniu w chwili wniesienia pozwu do Sądu (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), a zatem w dniu 17 sierpnia 2012 r. (k. 7). W konsekwencji przedawnieniu uległy roszczenia, które stały się wymagalne przed upływem trzech lat od tej daty, a zatem w okresie od 1 grudnia 2008 r. do 16 sierpnia 2009 r.

Strona powodowa nie udowodniła jednak wysokości przysługującego jej roszczenia w zakresie należności, które nie uległy przedawnieniu. Z tego powodu powództwo podlega oddaleniu w całości. To powód powinien był bowiem wykazać wszystkie fakty, z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Winien był on zatem udowodnić, jaka była wysokość poszczególnych należności okresowych dochodzonych od poszczególnych pozwanych, czy to z tytułu czynszu czy opłat dodatkowych oraz wskazać na termin wymagalności poszczególnych płatności. Tymczasem przedstawiona na tę okoliczność kartoteka finansowa, stanowiąca wewnętrzną dokumentację, którą posługuje się strona powodowa, nie pozwala Sądowi poczynić takich ustaleń.

Przede wszystkim Sąd nie jest w stanie ustalić, czy strona powodowa domaga się należności okresowych z tytułu czynszu najmu czy też w podwyższonej wysokości z uwagi na zajmowanie przez pozwanych lokalu bez tytułu prawnego. Strona powodowa w piśmie przygotowawczym z dnia 18 września 2014 r. stwierdziła jedynie enigmatycznie, że dochodzi zapłaty opłat związanych z korzystaniem z przedmiotowego lokalu, a nie dochodzi odszkodowania. Z twierdzenia tego nie wynika jednak w sposób jednoznaczny, w jaki sposób należności były obliczane. Natomiast w jednym z dokumentów finansowych przedstawionych przez stronę powodową mowa jest o „korekcie nal. za … odszkodowanie 150 %” (k. 61). Nadto pozwana K. M. podnosiła w toku składanych wyjaśnień, że otrzymywała wezwania do zapłaty kwot o różnej wysokości, co nie było dla niej zrozumiałe i uzasadnione. Z twierdzeniami tymi strona powodowa nie podjęła jednak rzeczywistej polemiki, zajmując bierną postawę w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanych.

Dodatkowe trudności związane są z koniecznością nieuwzględnienia należności przedawnionych. Strona powodowa nie wskazuje w sposób precyzyjny, jakie konkretnie należności należą się za poszczególne okresy czasu, z jakiego tytułu i wobec których pozwanych. Sąd nie jest zatem w stanie zweryfikować, które należności podległy przedawnieniu. Nie wskazano również, które z kwot dochodzone są z tytułu należności głównej, a jakie mają być zapłacone jako opłaty dodatkowe za korzystanie z mediów. Dodać trzeba także, że część z przedstawionych przez stronę powodową dokumentów jest nieczytelna (k. 55 – 57). W tym zakresie należało zaś przedstawić precyzyjne obliczenie, poparte kompletnymi i jednoznacznymi dokumentami, których wynikać miałaby wysokość dochodzonego roszczenia. Strona powodowa nie uczyniła jednak zadość temu ciężarowi procesowemu. Podkreślić należy, że strona powodowa jest jednostką organizacyjną o dużej strukturze, reprezentowaną przy tym przez profesjonalnego pełnomocnika. Tym bardziej należało zatem wymagać od niej starannego działania w zakresie dowodzenia podnoszonych okoliczności. Z treści przepisu art. 232 k.p.c. wynika obowiązek wskazywania przez strony dowodów, z których wywodzą skutki prawne. Zasada kontradyktoryjności powoduje, iż nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie dowodów z urzędu, szczególnie za stronę reprezentowaną przez pełnomocnika. W niniejszej sprawie pełnomocnik strony powodowej zaniechał inicjatywy dowodowej, a nawet – pomimo wezwania sądu – nie wskazał osoby do przesłuchania w charakterze strony, co skutkowało pominięciem tego dowodu.

Kolejną przesłanką uzasadniającą oddalenie powództwa powództwo przeciwko pozwanej K. M. jest trudna sytuacja materialna i życiowa pozwanej K. M., przede wszystkim z uwagi na konieczność opieki nad małoletnim wnukiem, podeszły wiek, brak innego lokalu mieszkalnego, w którym pozwana mogłaby – razem wnukiem – mieszkać oraz relatywnie niskie dochody. Nie bez znaczenia pozostaje również stanowisko strony powodowej, która przez lata konsekwentnie odmawiała pozwanej przysługującego jej prawa najmu spornego lokalu mieszkalnego, tym samym komplikując i de facto uniemożliwiając uregulowanie stosunków prawnych związanych z jego zajmowaniem. W świetle dezinformowania pozwanej K. M. co do stanu prawnego lokalu tym bardziej prawdopodobne stają się twierdzenia pozwanej co do braku rzetelnych danych dotyczących wysokości egzekwowanych przez stronę powodową należności czynszowych. W związku z tym dochodzenie wobec pozwanej K. M. roszczenia w pełnej wysokości, wskazanej przez stronę powodową, należałoby ocenić jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego takimi jak równość stron stosunku cywilnoprawnego czy bezpieczeństwo obrotu, a przez to niedopuszczalne w rozumieniu art. 5 k.c.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji wyroku, oddalając powództwo na koszt strony powodowej, która przegrała proces w całości.