Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt.

VIII Ga 216/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

Sędzia

Sędzia

SSO Barbara Jamiołkowska (spr.)

SO Elżbieta Kala

SR del. Ewa Gatz - Rubelowska

Protokolant

Karolina Glazik

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

przeciwko: (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 22 maja 2014r. sygn. akt VIII GC 671/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Sygn. akt VIII Ga 216/14

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w S. kwoty 2940 zł z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego właściciela samochodu marki (...) Sp. z o.o., którego pojazd uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji drogowej. Poszkodowany przelał swoją wierzytelność z tego tytułu na powoda.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwany kwestionował zasadność roszczenia, a w szczególności fakt najmu pojazdu na czas wykazywany na fakturze VAT tj. 30 dni ze stawką 190 zł netto. Pozwany podnosił, iż wypłacił już poszkodowanemu odszkodowanie za najem pojazdu w wysokości 2760 zł netto.

Wyrokiem z dnia 22 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo w całości (pkt1) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.117, 00 zł tytułem kosztów procesu (pkt2). Nadto Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 107, 03 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (pkt3). W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż w związku z nieuregulowaniem rachunku za najem pojazdu zastępczego, po stronie poszkodowanego nie powstała szkoda majątkowa, która podlegałaby restytucji przez zakład ubezpieczeń.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w całości zaskarżył apelacją powód, który zarzucił obrazę przepisów art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz.1152 ze zm.) oraz art. 361 k.c. i uznanie, że poszkodowany nie poniósł szkody, gdyż nie zapłacił za fakturę, którą został obciążony przez zakład naprawczy tytułem najmu pojazdu zastępczego.

W uzasadnieniu apelujący wywodził m.in. iż stratą jest zmniejszenie majątku poszkodowanego, co może przejawiać się bądź w uszczupleniu aktywów bądź zwiększeniu pasywów. W tym świetle apelujący podnosił brak konieczności zapłaty za fakturę za wynajem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, jako że został on obciążony tymi kosztami, stąd zwiększone zostały jego zobowiązania, a tym samym poniósł on szkodę.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zarzuty podniesione w apelacji dotyczyły naruszenia przepisów prawa materialnego w postaci art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz.1152 ze zm.) oraz art. 361 k.c. i koncentrowały się na twierdzeniu, iż stratą jest zmniejszenie majątku poszkodowanego rozumiane jako zwiększenie pasywów. Z twierdzeń tych apelujący wywodził zasadność roszczeń o zwrot kosztów najmu samochodu zastępczego, zachodzącą już z momentem wykazania istnienia wymagalnego zobowiązania z tego tytułu, a tym samym brak konieczności faktycznej zapłaty. Takie stanowisko – w ocenie Sądu Okręgowego nie jest jednak trafne.

W tym miejscu Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r . (III CZP 5/11, Lex nr 1011468) przytoczony również w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, iż zwrotowi za najem samochodu zastępczego podlegać mogą tylko wydatki rzeczywiście poniesione z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Chodzi tu zatem o sytuację, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu, co prowadzi do zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Odwrotnie niż w przypadku naprawy samochodu, która nie jest warunkiem wypłaty odszkodowania (istotne znaczenie ma tu fakt powstania szkody), w sytuacji najmu pojazdu zastępczego, strata majątkowa jak wyżej wskazano powstaje dopiero z chwilą rzeczywiście poniesionych kosztów z tego tytułu. Tym samym w ocenie Sądu stanowisko wyrażone w apelacji, wskazujące iż samo zwiększenie pasywów wchodzi w zakres pojęciowy szkody już z momentem wykazania istnienia wymagalnego zobowiązania z tego tytułu, uznać należało za bezzasadne.

Konstatację tę potwierdza także stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r .(III CZP 76/13, LEX 1392609). W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy wskazał wyraźnie, iż „ niemożność korzystania z pojazdu może być źródłem szkody o charakterze majątkowym wówczas, gdy spowoduje wydatki posiadacza uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu na najem pojazdu zastępczego. Stratę w rozumieniu art. 361 §2 k.c. stanowią zatem wydatki, które służą ograniczeniu negatywnych następstw doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia bądź zniszczenia rzeczy. Sąd Najwyższy zważył, iż szkoda, mająca charakter dynamiczny i zmienny w czasie, obejmuje nie tylko bezpośrednie następstwa zdarzenia szkodzącego, ale także dalsze, powstałe już po zdarzeniu szkodzącym, w tym związku z poniesieniem kosztów najmu pojazdu zastępczego w czasie, w którym poszkodowany nie mógł korzystać z uszkodzonego pojazdu służącego mu do wykonywania działalności zawodowej lub gospodarczej albo pomocnego w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.” W świetle powyższego stanowiska, niewątpliwym jest zatem, iż o szkodzie z tytułu najmu pojazdu zastępczego można mówić dopiero z chwilą faktycznego poniesienia przez poszkodowanego wydatków z tego tytułu.

Podkreślić zaś należy, iż w przedmiotowej sprawie bezspornym było, że nie doszło do faktycznej zapłaty przez poszkodowanego – PW (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. należności z tego tytułu. Skoro zatem poszkodowana nie uiściła należności z tytułu najmu auta zastępczego, oznacza to, iż w świetle prezentowanych powyżej rozważań nie poniosła ona szkody w tym zakresie, albowiem strata majątkowa (szkoda) powstaje dopiero z chwilą rzeczywistego poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. W związku z tym, że nie było straty po stronie PW (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., w konsekwencji nie powstała także wierzytelność względem pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego stanowiąca przedmiot umowy cesji z dnia 23.10.2012 r. pomiędzy poszkodowaną – PW (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., a powodem (k.18 akt). Jak wskazał Sąd Najwyższy warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa. Dlatego wierzytelność przyszła może przejść ma nabywcę dopiero z chwilą jej powstania. Jakkolwiek przelew wierzytelności przyszłej jest dopuszczalny, niemniej pełny skutek wywiera on dopiero z chwilą powstania wierzytelności (por. wyrok SN z dnia 16 października 2002 r. IV CKN 1471/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2003 r. V CKN 345/01). Tymczasem poszkodowana w niniejszej sprawie nie poniosła kosztów najmu pojazdu zastępczego przed zawarciem umowy przelewu, co więcej przedmiotowa umowa wyłączała w praktyce poniesienie przez nią kosztów z tego tytułu. Tym samym cesja wierzytelności pomiędzy PW (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. a powodem – (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w T. nie mogła stanowić skutecznej podstawy dochodzenia roszczenia przez powoda.

W tym świetle zważyć należało, iż Sąd Rejonowy doszedł do słusznego wniosku, że wobec braku rzeczywistego poniesienia kosztów najmu przez poszkodowanego, powództwo podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze wszystkie wskazane wyżej okoliczności, wyrok Sądu pierwszej instancji należało uznać za prawidłowy i apelacja jako bezzasadna - na mocy art. 385 k.p.c. - podlegała oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono w myśl art. 98 k.p.c., tj. na zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy, stosownie do stawek rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.