Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2013 r. w Poznaniu

sprawy z odwołania (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

przy udziale zainteresowanej M. L.

o podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 29 listopada 2012 r. sygn. akt VIII U 2185/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz odwołującej Spółki kwotę 120 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. decyzją z 10 kwietnia 2012 roku, Nr (...), znak (...), na podstawie art. 68 ust 1 pkt 1c oraz art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stwierdził, że szczegółowo wskazany przychód osiągnięty przez M. L. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.A. z siedzibą w B. stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Od powyższej decyzji odwołał się płatnik składek (...) SA. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i uwzględnienie odwołania oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

• błędy w ustaleniach faktycznych skutkujące uznaniem, że opłacona przez odwołującego składka od zawartej z (...) S.A. umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków stanowi przychód osiągnięty przez zainteresowaną,

• naruszenie prawa procesowego poprzez uniemożliwienie prawidłowego i pełnego odniesienia się przez odwołującego do stanowiska organu ze względu na naruszenie sformułowanej w art. 8 k.p.a. zasady zaufania, nakazującej prowadzenie postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników, a szczególnie przez to, że nie indywidualizuje stanu faktycznego odnoszącego się do okoliczności opłacenia przez odwołującego składek na ubezpieczenie (...) S.A.

Postanowieniem z 1 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy wezwał do udziału w postępowaniu w charakterze zainteresowanej M. L..

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z 29 listopada 2012 roku, w sprawie VIII U 2185/12, zmienił zaskarżoną decyzję z 10 kwietnia 2012 roku w ten sposób, że nie doliczył do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne M. L. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.A. z siedzibą w B. kwot: 220 zł w miesiącu lutym 2010 roku, 272,73 zł. w miesiącu czerwcu 2010 roku (pkt. 1) oraz orzekł o kosztach procesu (pkt 2).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.

(...) spółka akcyjna z siedzibą w B. powstała w 2011 roku z przekształcenia spółki (...) Sp. z o.o. i została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). W latach 2008 - 2010 spółka zatrudniała od kilkudziesięciu do ponad 100 osób. Liczba osób zatrudnionych była zmienna. W spółce pracowały osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale również na podstawie umów cywilnoprawnych.

W okresie od 1 czerwca 1998 roku do 15 sierpnia 2011 roku w spółce była zatrudniona na podstawie umowy o pracę zainteresowana M. L., na stanowisku category manager, do której obowiązków należało nadzorowanie pracy przedstawicieli handlowych.

W (...) S.A. były dwa ubezpieczenia: w (...) i w (...) S.A. W (...) koszty ubezpieczenia były rozłożone w połowie na pracownika i połowie na pracodawcę. Natomiast całkowity koszt ubezpieczenia w (...) S.A. ponosiła odwołująca spółka ze środków obrotowych.

Umowy ubezpieczenie z (...) S.A. odwołująca spółka (...) S.A. zawierała w latach 2008 - 2010. Były to roczne umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków na rzecz pracowników oraz osób współpracujących ze spółką na podstawie umów cywilnoprawnych. Były to umowy bezimienne. Co roku były zawierane dwie umowy - dla dwóch grup ubezpieczonych, w zależności od prawdopodobieństwa spowodowania przez pracownika zdarzenia rodzącego obowiązek odszkodowawczy związanego z zajmowanym w spółce stanowiskiem (pierwsza grupa - osoby pracujące w terenie i jeżdżący samochodami: przedstawiciele handlowi, kierowcy, druga grupa - pozostali pracownicy).

Umowa obejmująca okres ubezpieczenia od 13 czerwca 2009 roku do 12 czerwca 2010 roku zgodnie z polisą nr (...) - dotyczyła m.in. zainteresowanej M. L.. Suma ubezpieczenia wynosiła 30.000 zł na osobę, a należna składka 4.400 zł. Zgodnie z treścią polisy ubezpieczonymi byli przedstawiciele handlowi, kierowcy itp. bez względu na podstawę zatrudnienia. W polisie wskazano też liczbę ubezpieczonych objętych polisą (22 osoby na umowę o pracę lub inne formy zatrudnienia). W przypadku łącznego wzrostu zatrudnienia ponad 20% ubezpieczający był zobowiązany ubezpieczyć dodatkową grupę w terminie 30 dni, licząc od dnia, w którym łączna liczba zatrudnionych przekroczyła 120% stanu zatrudnienia z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia.

Następna umowa zawarta na okres od 13 czerwca 2010 roku do 12 czerwca 2011 roku również dotyczyła zainteresowanej M. L.. Suma ubezpieczenia wynosiła 30.000 zł na osobę, a należna składka 6.000 zł. Zgodnie z treścią polisy ubezpieczonymi byli przedstawiciele handlowi, kierowcy itp. bez względu na podstawę zatrudnienia. W polisie wskazano też liczbę ubezpieczonych objętych polisą (30 osób na umowę o pracę lub inne formy zatrudnienia). W przypadku łącznego wzrostu zatrudnienia ponad 20% ubezpieczający był zobowiązany ubezpieczyć dodatkową grupę w terminie 30 dni, licząc od dnia, w którym łączna liczba zatrudnionych przekroczyła 120% stanu zatrudnienia z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia.

W dniu zawierania umowy w polisie zapisywano szacunkową liczbę ubezpieczonych. Ochrona ubezpieczeniowa obejmowała każdego ubezpieczonego od dnia zatrudnienia do dnia zwolnienia, przy czym bez względu na okres zatrudnienia każdy był - w razie wystąpienia nieszczęśliwego wypadku - uprawniony do otrzymania świadczenia w takim samym zakresie i takiej samej wysokości.

Płatnik składek nie wliczył do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne opłaconych przez pracodawcę składek z tytułu zawartych umów ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, Sąd I instancji wydał powyższy wyrok, uznając, że kwoty wskazane w decyzji organu rentowego stanowią przychód zainteresowanej z tytułu zatrudnienia u odwołującego, nie stanowią jednak podstawy wymiaru składek, ponieważ organ rentowy błędnie ustalił ich wysokość.

Wyrok apelacją zaskarżył pozwany organ rentowy w pkt. 1 - tj. w części, w której Sąd zmienił decyzję organu rentowego nr (...) i stwierdził, że kwoty wskazane w tej decyzji w miesiącach lutym i czerwcu 2010 roku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne

M. L. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.A., zarzucając:

1) naruszenie art. 477 ¹⁴ § 2 art. kodeksu postępowania cywilnego, poprzez uwzględnienie odwołania i wydanie orzeczenia polegającego na zmianie zaskarżonej decyzji i wskazaniu, że kwoty wskazane przez organ rentowy w zaskarżonej decyzjach nie stanowią podstawy wymiaru składek, w sytuacji, gdy Sąd uznał, że organ rentowy prawidłowo przyjął, że kwoty wskazane w decyzjach organu rentowego stanowią przychód zainteresowanych z tytułu zatrudnienia u odwołującego, nie stanowią jednak podstawy wymiaru składek, ponieważ organ rentowy błędnie ustalił ich wysokość;

2) naruszenie art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w związku art. 4 pkt 9 tej ustawy, poprzez uznanie, że przychód zainteresowanych z tytułu składek opłacanych przez pracodawcę na podstawie umów ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wskazując na te zarzuty pozwany organ rentowy wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania (...) S.A. oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Podniesione przez organ rentowy zarzuty okazały się nietrafne.

Organ rentowy wskazał, w szczególności, że Sąd Okręgowy uznając metodę przyjętą przez ZUS do obliczenia wysokości należnych składek za nieprawidłową, i jednocześnie przyjmując, że istniała możliwość dokonania prawidłowego ustalenia należnych kwot, powinien był właściwą metodę zastosować i ewentualnie zmienić decyzję.

Tym samym skarżący nie kwestionuje oceny dokonanej przez Sąd Okręgowy, iż wyliczenie należnych składek jest błędne, ale sposób rozstrzygnięcia, jako naruszający przepisy kodeksu postępowania cywilnego.

Apelujący wskazał także szczegółowo w jaki sposób można skorygować błędy popełnione przy przez niego przy ustalaniu wysokości określonego w decyzji wymiaru składek.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż przedmiotem postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Postępowanie to jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Postępowanie dowodowe przed sądem jest postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter odwoławczy, a treść decyzji wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz rozstrzygnięcia sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2004 roku, w sprawie II UK 395/03, postanowienie Sądu Najwyższego z 13 maja 1999 roku, w sprawie.

Sąd pierwszej instancji może wprawdzie zmienić decyzję ZUS i orzec co do istoty sprawy (art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.), ale tylko w razie uwzględnienia odwołania, czyli stwierdzenia, że organ rentowy wydając decyzję uchybił prawu formalnemu lub materialnemu. Nie może natomiast tego organu zastępować, powodowałoby to bowiem wyeliminowanie poprzedzającej postępowanie sądowe drogi administracyjnej.

Na treść zaskarżonej decyzji składa się zarówno stwierdzenie przez organ rentowy, że co do zasady przychód osiągnięty przez M. L. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.A. z siedzibą w B. stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne, jak i jego wysokość; te dwa elementy stanowią integralną część decyzji. Taka decyzja była przedmiotem kontroli Sądu Okręgowego w niniejszym postępowaniu.

Argumentacja organu rentowego nie może zostać uwzględniona, bowiem w istocie apelujący domaga się aby to Sąd I instancji poczynił ustalenia, składające się na treść decyzji, zamiast skontrolować je.

Sąd I instancji dokonał w niniejszej sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych, ocenił je właściwe przez pryzmat przepisów prawa materialnego i wydając zaskarżone oprze zenie nie naruszył art. 477 ¹ § 2 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uznał, że złożona przez organ rentowy apelacja jest bezzasadna oraz na podstawie art.385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie 2 wyroku znajduje swoje uzasadnienie w treści art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSA SSA Marta Sawińska SSA Dorota Goss-Kokot SSA Maria Michalska-Goźdź