Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

Sędziowie: SO Agnieszka Bednarek - Moraś

SO Małgorzata Grzesik

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 czerwca 2014 r. w Szczecinie

sprawy ze skargi N. K.

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w Goleniowie

o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Goleniowie w sprawie z powództwa N. K. przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w G. w sprawie o sygn. akt I C 556/12

o zapłatę

postanawia :

oddalić skargę.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 9 kwietnia 2014 r. powód N. K. wywiódł skargę na przewlekłość postępowania w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Goleniowie pod sygn. akt I C 556/12. Skarżący wniósł o stwierdzenie przewlekłości tego postępowania, oraz przyznanie mu od Skarbu Państwa kwoty 20 000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia.

W uzasadnieniu skargi powód podał, iż od dnia ogłoszenia wyroku w sprawie, tj. 23 grudnia 2013 r. sędzia Anna Winnicka - Kaliszewska nie sporządziła uzasadnienia tego orzeczenia mimo złożenia stosownego wniosku i mimo upływu przeszło 100 dni. Powód zażądał również sporządzenia uzasadnienia.

Skarb Państwa - Prezes Sądu Rejonowego w Goleniowie zażądał oddalenia skargi w całości podnosząc, m.in. to, iż sędzia Anna Winnicka - Kaliszewska od dnia 30 grudnia 2013 r. przebywa na zwolnieniu lekarskim, które jest co miesiąc przedłużane, więc nie jest znana data jej powrotu do służby, co jest uzależnione od przebiegu leczenia i rehabilitacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga była niezasadna.

Stan faktyczny przedstawiony w skardze N. K. odpowiada stanowi sprawy o sygn. akt I C 556/12. Dodać tylko należy, iż ogłoszenie wyroku w tej sprawie nastąpiło w dniu 23 grudnia 2013 r., zaś adwokat reprezentujący powoda wniosek o sporządzenie uzasadnienia w sprawie złożył w terminie przewidzianym przez ustawę, tj. w dniu 29 grudnia 2013 r. Wniosek taki złożył również powód, ponawiając go w piśmie z dnia 12 lutego 2014 r. Do dnia wydania niniejszego postanowienia uzasadnienie wyroku z dnia 23 grudnia 2013 r. nie zostało sporządzone i doręczone powodowi czy jego pełnomocnikowi, gdyż jak wynika z przytoczonej wyżej odpowiedzi na skargę Prezesa Sądu Rejonowego w Goleniowie Sędzia referent w sprawie pozostaje na długotrwałym zwolnieniu lekarskim związanym z koniecznością nie tylko leczenia, lecz również rehabilitacji związanej z doznanymi, poważnymi uszkodzeniami ciała w wyniku wypadku komunikacyjnego, o czym z kolei wiadomo jest z urzędu Sądowi Okręgowemu.

Należy wskazać, że ustawa z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) w art. 2 ust. 1 stanowi, że strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. W celu stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, sąd rozpoznający skargę na przewlekłość toczącego się postępowania powinien w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia, co do istoty lub czynności podjętych przez sąd uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2).

Sąd Okręgowy wskazuje, że „prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki” mieści się w pojęciu prawa do rzetelnego procesu sądowego przewidzianym w art. 6 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 roku (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.). Wynikający z art. 6 konwencji nakaz zorganizowania wymiaru sprawiedliwości w sposób, który zapewnia, by sądy orzekające w sprawie były w swoim działaniu w stanie spełnić standardy rzetelnego postępowania, określone w tym przepisie, w tym między innymi wydania wyroku w rozsądnym terminie, nakłada na Polskę obowiązek wprowadzenia skutecznych instrumentów prawnych. Prawo do rzetelnego procesu zostało także wyartykułowane w art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Gwarancji poszukiwać należy także w treści Konstytucji RP. Przepis art. 45 ust. 1 Konstytucji RP określa zasadę prawa do sądu, zgodnie z którą „każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. W wyroku z dnia 28 lipca 2004 roku, P 2/04 (OTK ZU 2004, nr 7/A, poz. 72), Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego gwarancje konstytucyjne prawa do sądu obejmują - oprócz prawa dostępu do sądu, to jest prawa do uruchomienia postępowania przed sądem - prawo do wyroku sądowego, czyli prawo uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, oraz prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności. Sprawiedliwa procedura sądowa powinna zapewniać stronom uprawnienia procesowe stosowne do przedmiotu prowadzonego postępowania. Zgodnie z wymogami rzetelnego procesu uczestnicy postępowania muszą mieć realną możliwość przedstawienia swych racji, a sąd ma obowiązek je rozważyć. W postanowieniu z dnia 30 października 2006 roku Trybunał wskazał, że prawo do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej zwłoki stanowi istotny element konstytucyjnego prawa do sądu (S 3/06, OTK ZU 2006, nr 9/A, poz. 146).

Należy wskazać, że ocena terminowości i prawidłowości postępowania obejmować powinna między innymi takie okoliczności, jak: przerwy zarządzane między terminami posiedzeń, wadliwa organizacja posiedzeń, powoływanie biegłych przedstawiających opinię dotyczącą tej samej problematyki, terminowość działania biegłych, zasadność prowadzenia uzupełniającego postępowania dowodowego. Przewlekłość dotyczyć może także przekazywania akt sprawy, wyznaczania terminów rozpraw, podejmowania rozstrzygnięć, sporządzania i doręczania uzasadnień. Samo czasowe opóźnienie w rozpoznaniu sprawy nie jest równoznaczne z powstaniem odpowiedzialności z tytułu przewlekłości postępowania, sąd może bowiem wykazać, że podejmował z należytą szybkością i starannością środki w celu zapobieżenia owej przewlekłości. Jedynie nadmierne odstępstwa od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych mogą być uznawane za tworzące stan nieuzasadnionej zwłoki.

Powyższe wywody wskazują na to, iż sam upływ czasu nie jest wystarczającą przesłanką dla stwierdzenia przewlekłości postępowania, gdyż konieczne będzie wystąpienie kolejnych, związanych zawinieniem organizacyjnym dotyczącym funkcjonowania danego sądu. W niniejszej sprawie brak jest natomiast winy organizacyjnej zarówno w pracy Sądu jako jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa, jak i Sędziego orzekającego. Niemożność sporządzenia uzasadnienia wyroku wynikała z przyczyn leżących poza sferą unormowaną przepisami przytoczonej wyżej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku.

Kwestie związanie z podpisywaniem uzasadnienia, a więc i w kontekście niniejszej sprawy i jego sporządzenia, reguluje w sposób wyłączny art. 330 k.p.c. Przepis ten nie odnosi się jednak do sytuacji, gdy orzeczenie wydał sąd w składzie jednego sędziego, który nie może z przyczyn przemijających (np. choroba) sporządzić i podpisać tego orzeczenia.

Wychodząc z założenia, iż sporządzić ani podpisać uzasadnienia nie może inny sędzia, niż ten który wydał orzeczenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że w razie niemożność podpisania uzasadnienia przez sędziego rozpoznającego sprawę jednoosobowo, stronie żądającej sporządzenia uzasadnienia wyroku doręcza się tylko sentencję tego wyroku i od chwili jej doręczenia biegnie termin do wniesienia środka odwoławczego (postanowienie SN z dnia 8 czerwca 1965 r., I CR 58/65 r., OSPiKA 1968, z. 9, poz. 196). Podobny pogląd wyrażony również został w doktrynie np. w „Kodeksie postępowania cywilnego. Komentarz do art. 1-505 ^{( 14)} ”. Tom I, pod red. A. Zielińskiego W. C.H. Beck 2005 str. 795). Dodatkową, lecz nie ujętą przez orzecznictwo czy doktrynę kwestą pozostaje charakter niemożności sporządzenia uzasadnienia, tj. czy jest ona trwała czy też przemijająca. W niniejszej sprawie przyjąć można, że niemożność ta ma charakter przemijający. Okoliczność ta nakazuje ważyć kwestie związane z możliwością oczekiwania na odzyskanie przez sędziego zdolności do sporządzenia uzasadnienia, a uzyskaniem ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie apelacyjnej bez możliwości zapoznania się z pisemnym uzasadnieniem Sądu I instancji. Przed takim dylematem stoi powód, reprezentowany w niniejszej sprawie przez adwokata. Do niego wiec należy wybór - czy oczekiwać na uzasadnienie, czy też wywieść apelację bez możliwości zapoznania się z pisemnym uzasadnieniem wyroku wydanego w sprawie.

„Bezczynność” Sądu Rejonowego w okresie od dnia złożenia wniosku o uzasadnienie sprawia, iż dla powoda otwarty pozostaje termin do wniesienia apelacji, co jednak nie może prowadzić do uwzględnienia złożonej skargi.

Mając powyższe na uwadze skargę oddalono.